De correspondentie van Desiderius Erasmus. Deel 9. Brieven 1252-1355

1319 Aan François de Tournon
Bazel, 10 november 1522

Erasmus van Rotterdam groet de aartsbisschop van Embrun

Een paar dagen geleden heb ik via Konrad,^1. een Duitse boekhandelaar die in Parijs een huis heeft, een brief aan u, Budé, Brie en Bérault geschreven.^2. Allemaal eisen zij voor zich de eer op dat zij een vrijgeleide van de koning voor mij geregeld hebben. Dat was voor mij zeker heel aangenaam, maar het zou nog aangenamer zijn, als de koning het eigenhandig ondertekend had.^3. Maar naar zij beweren kan ik zelfs zo niet veilig genoeg daarheen trekken, want ze zeggen dat op schurken, als iemand in hun handen is gevallen, vrijgeleides geen enkele indruk maken, en dat ik die bij fatsoenlijke mensen niet nodig heb. Maar er zijn veel redenen waarom ik hier nog opgehouden word. Ten eerste mijn gezondheid, die mij in Konstanz bijzonder tegenzat. Want ik was daarheen gegaan met de bedoeling om als dat mogelijk was naar Rome te vertrekken, omdat veel mensen mij verzekerden dat het in mijn belang zou zijn mijn opwachting bij de nieuwe paus te maken. Daarna bereikten mij van die kant afschuwelijke geruchten, dat alles overal door oorlogen en pest geteisterd werd en dat op dat moment geen enkele reis veilig was. Toen ik daarna wijn uit Bourgondië had gekregen, begon het beter met me te gaan, zodat u begrijpt dat Frankrijk door een toeval heilzaam voor mij is. Intussen wacht ik op een zuchtje vrede van deze paus en ga direct na de winter met al mijn bagage volledig naar Frankrijk verhuizen.

Over het jaargeld van de keizer, dat hij voor het hele jaar verschuldigd is, houden ze mij aan het lijntje; niemand krijgt zijn jaargeld uitbetaald. De satrapen, die meer van oorlog dan van vrede houden, laten ons volledig tot op het bot vermageren. Ik dacht dat ik het vrijgeleide alleen aan Budé en u te danken had. Nu eisen ook Bérault en Brie een aanzienlijk deel van deze dank voor zich op. Ik zie ten slotte dat ik ook de kardinaal van Lotharingen^4. moet

1. Konrad Resch.

2. Geen van deze brieven zijn bewaard gebleven, wel het antwoord van Budé (brief 1328).

3. In brief 1375 willigt Frans i dit verzoek in.

4. Jean de Lorraine.

[p. 162]

bedanken. Dat doe ik graag, maar ik bedank vooral de koning, omdat die vol vreugde tegen Budé heeft gezegd dat Erasmus binnenkort in Frankrijk kwam wonen. Ik hoop dat ik ooit op mijn beurt mijn gezindheid tegenover zo'n welwillende vorst kan laten blijken.

De sympathie van Uwe Hoogheid voor deze kleine man die ik ben, aanvaard ik graag. Ik zal proberen, voor zover ik kan, aan de beschuldiging van een ondankbaar iemand te ontkomen. Ik heb tegelijk ook een brief^5. gekregen van Denys Corron, die door uw mildheid beschermd wordt. De brief is beslist heel levendig en zo verzorgd, dat je hem als een na-aper van Budé kunt herkennen. Ik had geen tijd om hem nu te antwoorden, omdat ik door diverse bezigheden in beslag word genomen. Ik wens Uwe Hoogheid alle voorspoed toe, zeer geachte prelaat.

Bazel, op de dag voor Sint Maarten, 1522

5. De brief is niet bewaard gebleven.