De correspondentie van Desiderius Erasmus. Deel 9: Brieven 1252-1355

1316 Aan Conrad Heresbach
Bazel, 18 oktober 1522

Erasmus van Rotterdam groet Conrad Heresbach

Je bent werkelijk, zeer geleerde Conrad, heel dicht bij het geluk, omdat zo'n klein iets je gelukkig kan maken. Want je schrijft^1. dat je volmaakt gelukkig zult zijn, als je Erasmus' gastheer mag zijn. Maar opvallend is het dat je dat geluk niet gunt aan Konstanz en andere steden, die ik, zoals jij schrijft, met mijn aanwezigheid vereerd heb. Zelf treur ik omdat ik mij zo ongelukkig voel. Ik ga onder zoveel ellende gebukt, dat ik waar ik ook maar naar toe ga, niet alleen vanwege mijn onbarmhartige ziekte en slechte gezondheid mijzelf tot last ben, maar ook gedwongen word lastig te zijn voor wie ik mij heel innemend wilde gedragen.

In Konstanz heb ik alleen maar ziek gelegen bij mijn gastheer Johann von Botzheim, een man die niet alleen geleerd en rechtschapen is, maar ook zo opgewekt, dat hij zelfs een dode kan opvrolijken. De bisschop van Konstanz,^2. een werkelijk innemende, ingetogen en integere man, was tegenover mij allervriendelijkst. Met dezelfde vriendelijkheid werd ik ontvangen door Ennio,^3.

1. De brief is niet overgeleverd. Begin maart 1523 bezocht Erasmus Freiburg.

2. Hugo von Hohenlandenberg.

3. Ennio Filonardi.

[p. 158]

bisschop van Veroli en apostolisch nuntius. Ook Hummelberg kwam naar mij toegesneld, een man met een bijzonder betrouwbaar karakter, en vele anderen. Als niemand van hen er geweest was, had ik het gezelschap van Beatus Rhenanus, van allen de meest charmante en mij persoonlijk het meest dierbaar. Wanneer heeft Beatus geen vriendelijk gezicht? Ik verwed er mijn leven om: niemand is zo vriendelijk en intelligent als hij. Ik heb hun allen niets anders dan overlast bezorgd. Daarom was mijn ziekte bepaald nog onaangenamer, hoewel hij op zich al heel vervelend is. Kon ik het maar even goed vinden met de kachels en de wijnen als ik het trof met het klimaat en de karakters van de mensen. Tegen alle verwachting in kreeg ik eindelijk Bourgondische wijn.^4. Daardoor begreep ik dat wat er tot dan toe aan slechte wijn was, uit de dorpen van dit gebied kwam. Ik ben daarom vastbesloten naar Bourgondië te gaan, als Bourgondië zijn wijn niet hierheen stuurt. Graaf Arnold^5. is precies zoals jij hem beschreven hebt; hij heeft zich één keer verwaardigd met mij te dineren.

Ik zal je niet vragen onze Erasmius^6. zo op te voeden, dat hij zijn goede ouders en jou als leraar waard is. Ik zal je ook niet voorschrijven, langs welke weg je dat behoort te doen, om niet de schijn te wekken dat ik van je betrouwbaarheid of van je wijsheid geen hoge dunk heb. Ik zal alleen maar zeggen dat jij met die taak evenveel erkentelijkheid van mij als van de ouders zelf zult krijgen. Hun zoon is hun toch, zoals te verwachten is, buitengewoon dierbaar. Afgezien van de sympathie die zij beiden voor je hebben, weet je dat geen van hen onfatsoenlijk of gierig is.

Ik deins er niet voor terug Freiburg voor de winter te bezoeken. Maar de kachels en de wijn schrikken mij af. Ik ben al naar een andere woning verhuisd^7. en als nieuwe pater familias begonnen. Henricus Glareanus - ik hoop dat het voor hem geluk en voorspoed brengt - heeft een vrouw naar zijn hart.^8. Binnenkort wordt er gedanst en een huwelijkslied gezongen. Jij hebt reden de man geluk te wensen. Er is naar mijn mening beslist niemand te vinden die oprechter is dan hij. Hij verdient ten volle, dat niet alleen dit huwelijk maar verder alles zeer voorspoedig verloopt.

Het ga je goed, de beste leraar in de mooiste talen. Groet namens mij allen die in jouw omgeving Erasmus welgezind zijn.

Bazel, op het feest van de heilige Lucas, 1522

4. Geschenk van Nikolaus van Diesbach; zie brief 1342, p. 315.

5. Onbekende persoon.

6. De jongste zoon van Froben, die Heresbach onder zijn hoede had.

7. Het huis ‘Zur alten Treu’ aan de Nadelberg, eigendom van Froben, dat in een van de kamers een open haard had.

8. Cicero, De oratore ii, 260.