De correspondentie van Desiderius Erasmus. Deel 9. Brieven 1252-1355

1308 Van Wolfgang Faber Capito
Mainz, 17 augustus 1522

Ik groet je. Steeds andere geruchten doen over jou de ronde. Pas op dat je niet door met beide partijen goede betrekkingen te onderhouden je de vijandschap van beiden op de hals haalt. Want ik krijg lucht van zoiets. De meer scherpzinnige aanhangers van de paus verafschuwen je als de bron en de oorzaak van het kwaad; Luthers aanhangers vervloeken je daarentegen als een

[p. 143]

deserteur van de beste partij. Van Hoogstraten heeft een tijd geleden in Keulen je geschriften veroordeeld; welke weet ik niet. De mensen uit Wittenberg vermelden je nog niet in hun werken om je te beledigen. Ik ben bang dat jouw nogal scherpe brief aan hertog Georg van Saksen^1. veel pennen tegen je in beweging brengt. Luther heeft de koning van Engeland met lasterlijke en meest zware beledigingen geantwoord.^2. De wereld zou zulke brutale beledigingen nooit verdragen, als wij, aanhangers van de paus, niet zo dwaas en zo ver van de waarheid verwijderd zouden zijn. Tot nu toe hebben zij het met de pen geprobeerd. De zaak wordt al bijna met wapens uitgevochten. Want de gemoederen worden aangezet tot strijd en moordpartijen. Zoveel samenzweringen woeden er nu, zoveel verdragen zijn aangekondigd en overal wordt Christus als vredestichter voorgewend. Ik verlang naar de oude veiligheid. Ik ben niet meer buiten schot, omdat ik namelijk vastgehouden word bij een vorst,^3. die meer op mij gesteld is dan ik zou willen. Zozeer vormt zijn hof, een noodzakelijk kwaad, een belemmering voor mij. De vorst moet overigens niets hebben van de dwaas Van Hoogstraten. Hij heeft mij opgedragen jou aan te sporen die laaghartige en smerige tegenstander te verachten, die wel kan blaffen maar een goede naam niet kan verscheuren. Jouw Paraphrasis in Matthaeum^4. heeft hij heel nauwkeurig gelezen. Hij beweert dat hij niets gelezen heeft dat bij hem meer liefde voor Christus heeft opgewekt. Hij wilde dat ik jou namens hem vroeg om Johannes even zorgvuldig uit te leggen.^5. Ik heb nu geen tijd om hier meer over te schrijven. Stuur mij alsjeblieft een antwoord.

Het ga je goed, Mainz, 17 augustus 1522

Capito

Je moet de groeten hebben van Johannes Oecolampadius en mijn vriend Hedio, die met luide stem roept - ik wilde zeggen de preekkunst bedrijft. Je zult zien dat alles onzeker en gevaarlijk is. De hele kwestie zal zonder twijfel spoedig een van de twee kanten opgaan.

Aan Erasmus van Rotterdam, de belangrijkste theoloog, sieraad van de wereld, zijn meest dierbare leermeester. Te Bazel

1. Brief 1125, die in 1521 in Epistolae ad diversos (Bazel, Froben) was gepubliceerd.

2. Het werk verscheen eerst in het Duits, Antwort deutsch auf König Heinrichs von England Buch (Wittenberg, 1522), daarna in het Latijn, Contra Henricum regem Angliae (Wittenberg, 1522).

3. Albrecht van Brandenburg. Aan diens hof probeerde Capito een bemiddelende rol te spelen tussen Luther en zijn tegenstanders.

4. Zie brief 1255.

5. Zie brief 1333.