De correspondentie van Desiderius Erasmus. Deel 9. Brieven 1252-1355

1305 Aan Petrus Mosellanus
Bazel, 8 augustus 1522

Erasmus groet de zeer geachte heer Petrus Mosellanus uit Bruttig, zijn onvergelijkelijke vriend, hartelijk

Ik wens je geluk met je positie en de kans je te zien zal mij een groot genoegen zijn. Misschien zul je mij als reisgezel treffen.^1. Want ik word naar Rome uitgenodigd door aantrekkelijke beloften van kardinalen, vooral van de kardinaal van Sion.^2. Toch zijn er vrienden die het mij afraden. In Rome is Zúñiga even waanzinnig als Orestes^3. ooit was. Iedere maand braakt hij ook een nieuw pamflet vol lasteringen uit. De kardinalen hebben hem een verbod opgelegd om tegen Erasmus tekeer te gaan.^4. Zijn vriend is de theoloog Carranza. Hem zal ik zo antwoorden dat hij, als hij enig schaamtegevoel heeft, Erasmus niet opnieuw zal aanvallen. Op het pamflet van de razende Zúñiga reageer ik met minachting. Want de eerwaarde kardinaal van Mainz had mij per brief^5. aangespoord de Spanjaard te antwoorden. Hij is een schaamteloze, dwaze pias die van niets weet. Deze monnik is in Rome, wat Pfefferkorn in Keulen was. Het verbaast mij niet dat er in Rome zo'n dwaas is, maar wel dat sommigen denken dat men voor deze raaskaller bang moet zijn. Onze Duitsers hier zijn wonderbaarlijk dapper, wanneer de situatie om matiging

1. Mosellanus' plan via Bazel naar Italië te reizen is waarschijnlijk niet doorgegaan; zie brief 1324.

2. Matthaüs Schiner.

3. Zie brief 1256, noot 7.

4. Zie brief 1302, noot 11.

5. De brief van Albrecht van Brandenburg is niet overgeleverd. Eerder gaf hij een tegengesteld advies; zie brief 1290.

[p. 138]

vroeg, en wonderbaarlijk angstig, als de situatie vastberadenheid verlangde.

De mensen uit Leuven en enkele monniken, Aleandro en Marino,^6. hebben de ergste dingen tegen mij bedacht, maar tot nu toe zonder resultaat. Ik heb de steun van de keizer - daar ben ik heel zeker van -, van de koning van Engeland en bijna alle kardinalen in Rome. Toch zouden zij allemaal willen dat ik Luther aanval. En hoewel ik de zaak van Luther niet goedkeur, zijn er desondanks veel redenen waarom ik alles liever zou willen dan deze taak op mij te nemen. Daar komt nog bij dat aanhangers van Luther meer zonden begaan dan Luther zelf. Ik zie dat er met beide partijen niets te beginnen is. Ik zou niet willen, als dat al zou kunnen, dat de goede dingen van Luther vanwege enkele fouten verloren gaan. Zij die aan de andere kant staan, moet men niet met dezelfde uitgangspunten vergelijken. Je vertaling^7. kon ik alleen maar beoordelen door de teksten te vergelijken en daar had ik helemaal geen tijd voor. Zelfs nu rest mij geen tijd. Als mij enige rust gegund wordt, zal ik mijn plicht nakomen. De rest zullen we bij onze ontmoeting bespreken. Het ga je goed.

Bazel, 8 augustus 1522

6. Marino Caracciola.

7. Waarschijnlijk de vertaling van Gregorius van Nazianzes De theologia libri quinque (Bazel, Froben, 1523).