De correspondentie van Desiderius Erasmus. Deel 9. Brieven 1252-1355

1258 Aan een vriend^1.
Bazel, 9 februari 1522

Erasmus groet een vriend

De wagens, waarmee Franz^2. mijn kist^3. wilde laten vervoeren, zijn er al. Het zou fijn geweest zijn, als de kist meegekomen was. Maar ik heb er geen pro-

1. De vriend is mogelijk Maarten Davidts.

2. Franz Birckmann.

3. Zie brief 1254.

[p. 27]

bleem mee, als hij maar veilig is. Je moet hem pas sturen, als ik een teken heb gegeven. Ik wil graag de rest van het verhaal van de augustijner prior^4. weten. Oecolampadius heeft zijn monnikspij uitgedaan en zijn klooster verlaten, omdat de hertog van Beieren^5. anders het klooster bedreigde. Ik hoor dat hij een ernstig meningsverschil met Eck heeft gehad. Vandaar die tranen.^6. Philippus Melanchthon treedt als een openbare preker op. Justus Jonas is getrouwd en naast veel anderen ook Karlstadt. De augustijner monniken^7. zijn voor een deel naar elders verhuisd; en voor een deel zijn ze van levenswijze veranderd en ambachtslieden geworden. Er vinden daar bijna geen diensten plaats. In de grote kerk wordt maar één mis opgedragen met maar één preek. Het volk ontvangt bijna iedere dag de communie onder twee gedaantes. Er zijn daar twee volders gekomen, die opvallend goed onderlegd zijn, maar in enkele opzichten van Luther afwijken. Zij beweren de geest van profetie te hebben.^8.

Men vertelt dat in Zwitserland van een afbeelding van Christus die op linnen is geschilderd, veel bloed heeft gestroomd. Aan het bloeden had pas een eind kunnen komen, toen de heilige maagd, die op hetzelfde doek geschilderd was, haar hand naar de wond in zijn zijde had gebracht. Want door de gebeden van het volk was het bloeden uit de andere vier wonden opgehouden. Ten slotte kwam een harde hoorn uit de ribben van de gekruisigde tevoorschijn.

Maar absoluut zeker is het, dat hier in Bazel een meisje veel kolen uit haar ogen laat komen. Ze is nauwelijks twaalf jaar en het gebeurt bij voorkeur 's nachts. Het zijn echte kolen en de een na de ander komt tevoorschijn; de omstanders nemen ze mee. Ik denk echter dat dit haast van nature kan gebeuren.

Ik was weer ziek geworden, erger dan de vorige keer, en ik ben nog niet voldoende hersteld. De ziekte heeft me zo aangetast, dat ik beslist niet langer wil leven. Zo is mijn kijk op de wereld. Pas op voor brieven uit Duitsland en beantwoord ze niet zomaar. Het is gevaarlijk ze te vertrouwen. Ik weet dat maar al te goed. De bisschop van Bazel,^9. zijn coadjutor^10. en veel anderen zijn buitengewoon vriendelijk voor mij. Maar ik moet Duitsland verlaten vanwege de walm van de kachels.

4. Jacob Proost; zie brieven 1254 en 1256.

5. Er waren op dat moment twee hertogen van Beieren, Wilhelm iv in München en Ludwig x in Landshut.

6. Adagia 268.

7. Van Luthers klooster te Wittenberg.

8. De ‘Zwickau-profeten’ Nicolaus Storch en Thomas Drescher.

9. Christoph von Utenheim.

10. Nikolaus von Diesbach.

[p. 28]

Vaarwel, mijn beste etc., doe mijn vrienden de groeten.

Bazel, 9 februari 1522