De correspondentie van Desiderius Erasmus. Deel 8. Brieven 1122-1251

1242 Aan Stanislaus Thurzo
[Bazel, ca. 20 november 1521]

Erasmus van Rotterdam groet de eerwaarde vader Stanislaus, bisschop van Olomouc

Ik was uw broer Thurzo, bisschop van Wrocław,^1. werkelijk buitengewoon genegen. Ik raakte bevriend met hem door een uiterst sympathieke brief van hem, terwijl we elkaar ons hele leven nooit hadden gezien, of liever, nadat hij een afbeelding van mij had ontdekt in mijn pennenvruchten en hij op zijn beurt voor mij de ware aard van zijn hart in een paar brieven tot uitdrukking had gebracht. De dood van deze man was extra droevig voor mij, niet alleen omdat ik zelf een zo geweldig beschermheer en vriend had verloren (ook al acht ik geen enkel verlies zwaarder voor een mens dan het verlies van een rechtschapen vriend), maar veel meer omdat zijn vroegtijdige dood de wereld had beroofd van een zo geweldig sieraad voor de kerk. Zoals ooit velen een bacchusstaf droegen, maar weinigen bacchanten waren,^2. zo zijn het in deze tijd niet allemaal bisschoppen die mijters dragen. Maar er is goede hoop dat Christus' koninkrijk, om de komst waarvan we vragen in ons dagelijks gebed,^3. zal bloeien, als mannen zoals u, die niet alleen aanzien hebben door hun afkomst, maar ook door de gaven van Christus, aan het roer van de kerk komen te staan en al wat ze te bieden hebben op het gebied van afkomst, waardigheid of talent, aanwenden tot voordeel van de kudde die hun is toevertrouwd, en tot winst van Hem aan wie iedereen rekenschap zal afleggen.

Als mijn verdriet niet wordt weggenomen, dan wordt het in elk geval verzacht door de brief van Uwe Hoogheid, die laat zien dat u, een tweede Thurzo en werkelijk familie van hem omdat u op hem lijkt in kennis en karakter, de

1. Johannes Thurzo, overleden op 2 augustus 1520. Vgl. brief 850.

2. Adagia 606.

3. Vgl. Mattheus 6:10.

[p. 349]

plaats hebt ingenomen van uw overleden broer als iemand die Erasmus genegen is. Ik ben blij dat de schade zo goed mogelijk is gecompenseerd; maar had het toch mogen gebeuren dat dat uitermate kostbare bezit werd verdubbeld, dat u uw voortreffelijke broer niet had hoeven missen en ik het voordeel had van twee beschermheren in plaats van één! Ik ontving het eerste bericht van zijn overlijden in Brussel van Jarosław Łaski,^4. Pools gezant, een jong iemand met de juiste scholing. Ik kon het nauwelijks geloven, hoe stellig zijn toon ook was. Kort daarna gaf Sander, proost van Wrocław, me weer hoop met zijn bewering dat hij dankzij informatie uit brieven van vrienden zeker wist dat Thurzo weer hersteld was. Dezelfde man echter ontving korte tijd later een brief waarin het tegendeel stond, zodat mijn ongegronde vreugde overging in terechte droefheid. Maar zo is de reeds welbekende jaloezie van het lot: het laat de mooiste dingen alleen maar aan de wereld zien en de minder goede laat het tot walgens toe voortbestaan.

U biedt mij in uw goedheid zo bereidwillig uw diensten aan, maar het zou beter passen dat ik, nietige beschermeling, de mijne aanbied aan u, een zo machtig beschermheer. Uw steun en belangstelling zijn mij zeer welkom; ik heb dat harder nodig dan ooit tevoren in de strijd tegen bepaalde lieden die op een onhebbelijke manier samenzweren tegen de literatuur en de oorspronkelijke theologie van vroeger, die popelt om weer tot bloei te komen. Hun schaamteloosheid kent geen grenzen, zodat ik soms bijna spijt krijg van al mijn doorwaakte nachten. Ik kijk ten zeerste uit naar een ontmoeting met Velius, maar ik heb hem nog niet gezien. Hij liet uw brief achter bij vrienden; het geschenkje, dat u bedoelde als blijk van uw gezindheid jegens mij, zal hij zelf geven wanneer we elkaar treffen. In plaats van uw gewijde handen kuste ik verschillende keren uw brief, door u eigenhandig geschreven, zoals u mij verzekert. Moge de grote en almachtige Christus Uwe Hoogheid voor ons behoeden en bewaren.

4. Hieronim Jarosław Łaski.