De correspondentie van Desiderius Erasmus. Deel 8. Brieven 1122-1251

1229 Aan Thomas Lupset
Brugge, 23 augustus [1521]

Erasmus van Rotterdam groet zijn vriend Thomas Lupset

Zo treurig als ik werd van het bericht over je dood, zo blij ben ik dat je weer bij ons onder de levenden bent. Ik heb het leven van onze vriend Colet samengevat in een brief.^1. Als je hem niet levensecht uitgebeeld vindt, is dat voor een deel jouw schuld, omdat je me niet volledig hebt ingelicht over zijn kleuren;^2. iets wat niemand beter kon dan jij. Wat betreft je opmerking dat je je leven inricht naar het model en voorschrift als het ware van deze man, dat heeft natuurlijk helemaal mijn goedkeuring, mits je selectief te werk gaat. Je houdt jezelf een deugdelijk voorbeeld voor ogen. Maar zelfs bij de besten moet je het voortreffelijkste navolgen, en alleen als het geschikt voor je is; immers, niet alles past bij iedereen. Het voortreffelijkste in zijn geval was, dat hij het volk kosteloos liet delen in de zuivere filosofie van Christus, geput uit de heldere bron van de evangeliën; zodat het kennelijk niet zonder Gods wil gebeurde dat hij deze achternaam kreeg, aangezien ‘koheleth’ het Hebreeuwse woord voor prediker is, wat in het Grieks ‘ecclesiastes’ is. Als je je hier vol enthousiasme op richt, zul je uiteindelijk niet voor Colet onderdoen.

Maar dat je jezelf naar zijn voorbeeld elke vorm van avondeten ontzegt, vind ik niet goed, net zo min als ik dat in zijn geval goedvond.^3. Als je merkt dat je lichaam, omdat je in de kracht van je leven bent, beteugeling behoeft, is het naar mijn idee effectiever met mate eten en drinken te gebruiken dan veel en langdurig te vasten. Zelfbeheersing is vooral gelegen in het vastbesloten zijn jezelf te willen beheersen. Voeg daar nog intensieve en ononder-

1. Brief 1211.

2. Hierom had Erasmus in brief 1026 gevraagd. Voor de formulering vgl. Adagia 306: ‘Tuis te pingam coloribus’ (Ik zal je in je eigen kleuren schilderen).

3. Zie brief 1211, p. 254.

[p. 313]

broken studie van de gewijde literatuur bij en je hebt de marteling van het vasten helemaal niet nodig. Vasten beteugelt misschien de hang naar genot bij de jeugd, maar op zo'n manier dat de ouderdom er een zwakke gezondheid aan overhoudt. Bovendien bedwingt het weliswaar de zinnelijke gloed, maar ten koste van de geestelijke kracht.

Ik wens je moeder een gelukbrengende en goedgunstige Mercurius toe, nu ze door haar tong te roeren zonder hulp slag levert met zoveel praatzieke monsters.^4. Geef mij tien vrouwen zoals zij als voorvechtsters en ik kan rustig slapen, ongeacht op welk oor!^5. Ik vind haar bij uitstek iemand die het waard is weer jong te worden. Doe je voortreffelijke vader^6. de hartelijke groeten namens mij. Zorg dat het met jou goed gaat, mijn dierbare Lupset. Groet de twee Williams, beide even oprecht van karakter, Gonnell en Dancaster, en verder heer Garrard, Colets vroegere rentmeester.

Brugge, 23 augustus [1520]

4. Het is niet precies duidelijk waar deze passage op slaat. De moeder van Thomas was Alice Lupset; zijn vader, William, een goudsmid, overleed in 1522. Mercurius zal hier de god van de handel zijn.

5. Adagia 719.

6. Zie boven, noot 4.