De correspondentie van Desiderius Erasmus. Deel 8. Brieven 1122-1251

[p. 291]

1222 Van Juan Luis Vives
Brugge, 10 juli 1521

Juan Luis Vives groet de zeer illustere heer Desiderius Erasmus van Rotterdam, zijn zeer geëerde leermeester

Pas nu bericht mij de deken Laurentius^1. dat Étienne Lecomte jouw kant opgaat en dat hij, voor het geval ik iets zou willen meegeven, morgen rond zonsopgang hiervandaan zal vertrekken. Dus zul je je tevreden moeten stellen met wat mij op dit moment te binnen schiet. Want het lag in mijn bedoeling je een brief te schrijven die goed was voor een lange zit, zoals hij dat uitdrukt,^2. als ik een bode had gevonden die mij bijtijds had gewaarschuwd.

De dag voordat ik uit Leuven vertrok, heb ik de regent van De Lelie^3. een brief voor jou gegeven met enkele spreekwoorden, ik neem aan dat hij overhandigd is. Ik liet je ook weten dat ik de dag daarop naar Antwerpen zou gaan; daar trof ik jouw Johannes^4. aan op de koopmansbeurs. Kort daarop heb ik naar hem laten vragen, om jou te kunnen schrijven, maar hij was nergens meer te vinden; ik was verbaasd dat hij niets van jou voor mij had meegebracht. Toen het in Antwerpen met mijn gezondheid niet beter ging, ben ik naar Brugge gegaan, met het idee dat ik hier niet meer dan twee weken zou blijven; nu is het de zesde week hier, zo hardnekkig hield die ziekte aan. Toch is het grotendeels over en wat nog rest jaagt me weinig schrik aan. Maar aangezien ik hier tot nu toe niets omhanden had, zal ik hier wachten op de komst van de koning en More,^5. om te zien op wat voor manier ik mezelf hierna in leven kan houden.^6. Tot nu toe heb ik in mijn onderhoud voorzien met het geld van de koningin,^7. en dat doe ik nog steeds. Ik heb More geschreven dat ik uitgebreid met hem zal praten als hij hier is. Hij kan vermoeden wat ik wil, maar ik heb niets verteld, aangezien ik dat niet wilde zonder jou om raad gevraagd te hebben; ook al weet ik bijna wel wat die raad zal inhouden: dat ik me verzeker van voldoende vrije tijd voor een leven tussen de boeken, waar ik maar mogelijkheden zie. Ik kan van alles garanderen,

1. Misschien een drukfout in de bron waaruit deze brief bekend is. Bedoeld zal zijn Marcus Laurinus, deken van de St.-Donaas te Brugge.

2. Cicero, Epistulae ad familiares 3, 9, 2.

3. Jan de Neve, regent van het Leuvense College De Lelie.

4. Johannes Hovius.

5. In augustus zou in Brugge een ontmoeting plaatsvinden tussen Karel v en Thomas Wolsey, in wiens gezelschap zich Thomas More bevond.

6. Willem van Croӱ, Vives' leerling en beschermheer, was op 6 januari 1521 overleden.

7. Catharina van Aragon.

[p. 292]

maar hier heb ik geen invloed op. Als geluk alleen daarin gelegen is, welnu, dan is niet iedereen de smid van zijn eigen geluk, zoals Appius zegt.^8.

Nu weet je wat ik al de tijd heb gedaan en wat ik binnenkort zal doen. Ik weet welke gedachte bij je opkomt: hoe zit het met Augustinus?^9. Ik heb zes boeken af, dat wil zeggen: die zijn nagekeken, want er zijn al een heleboel andere geschreven. Die zes zou ik kunnen sturen, als ik iemand had om een afschrift te maken. Maar als ze niet de komende maand augustus worden verstuurd, dan toch voor de winter, naar ik hoop. God weet hoezeer de kwestie me dwarszit; maar wil je dan dat ik me tegen Hem verzet? Ik wilde toch liever Augustinus uitstellen dan dat ik erbij neerviel, of straks ongeschikt ben voor ander werk en overweldigd door ziekten, en niets heb om van te leven. Die dingen kan ik alleen maar met grote moeite heroveren als ik ze eenmaal ben kwijtgeraakt; een uitgestelde Augustinus zal ik makkelijk weer kunnen oppakken, wanneer ik maar wil. Ik vraag je nadrukkelijk, als je vindt dat de schuld niet ligt bij het moment, het toeval of het lot, mij tenminste deze fout te vergeven, áls de fout bij mij ligt.

Ik stuur je nog andere spreekwoorden, die ik al lezend tegenkwam. Schrijf me terug met dezelfde bode die je deze brief brengt, als je tijd hebt; en als je het niet op papier kunt of wilt, laat me dan in elk geval mondeling weten hoe het met je gezondheid is en hoe het verder met je gaat, want daar geef ik evenveel om als om mijn eigen welzijn. Het ga je goed, mijn beste leermeester, mij dierbaarder dan wie ook ter wereld. Brugge, 10 juli 1521

8. Deze spreuk van Appius Claudius Caecus (censor in 312 v.Chr.) wordt geciteerd in [Sallustius], Ad Caesarem de re publica 1, 1, 2 (zonder de ontkenning).

9. Vives' uitgave van De civitate Dei zou in 1522 bij Froben in Bazel verschijnen.