De correspondentie van Desiderius Erasmus. Deel 8. Brieven 1122-1251

1193 Aan de lezer
Leuven, [ca. maart] 1521

Deze brief is opgenomen als voorrede in een bundel met vroege gedichten van Erasmus, de Progymnasmata quaedam primae adolescentiae, in 1521 verschenen bij Dirk Martens te Leuven.

[p. 184]

Erasmus van Rotterdam groet de leergierige jeugd

Het zijn brutale mensen die tijdens mijn leven mijn werk in gedrukte vorm openbaar maken,^1. maar veel brutaler zijn zij die ook nog eens de bedenksels uit mijn kindertijd verspreiden. Maar het brutaalst van allemaal zijn zij die andermans onbenulligheden voorzien van mijn naam, zoals onlangs een of andere duistere persoon heeft gedaan, door een boekje over de methode van het schrijven van brieven uit te geven.^2. Behalve een handvol gestolen woorden staat er niets in wat van mij is. Evenmin heb ik ooit iemand gekend die Petrus Paludanus heet.^3.

Omdat ik minder goed was in elegische verzen, was ik ooit als jongen begonnen me te oefenen door een paar opstelletjes (zou je kunnen zeggen) in die versmaat te schrijven. Naar ik zie zijn die herhaaldelijk uitgegeven.^4. Ik begrijp niet wat erin staat wat publicatie verdient, behalve misschien dat door het voorbeeld van een jongen jongens met verstand aangespoord worden om hun pen eerder te oefenen met dit soort onderwerpen^5. dan met het uit den treure bezingen van hun verliefdheden, wat sommige geleerden zo prachtig vinden. Maar niettemin heb ik deze rommel, ongeacht wat het waard is, herzien en toegestaan dat het opnieuw werd gedrukt. Wat kan ik anders?

Het ga je goed, lezer, en als ik je een raad mag geven, besteed je energie aan iets beters. Leuven, 1521

1. Erasmus doelt op ongeautoriseerde uitgaven.

2. Bedoeld is de Brevissima maximeque compendiaria conficiendarum epistolarum formula, mogelijk in 1519 of 1520 gedrukt zonder medeweten van Erasmus. In 1522 publiceerde Erasmus zelf zijn De conscribendis epistolis over hetzelfde onderwerp.

3. Aan de Formula gaat een brief vooraf die gericht is aan een waarschijnlijk gefingeerde persoon, Petrus Paludanus. Deze brief toont grote gelijkenis met nr. 71, waarmee Erasmus een voorloper van zijn De conscribendis epistolis aan Robert Fisher had opgedragen.

4. Bekend is alleen een uitgave uit 1513.

5. De gedichten zijn moraliserend van aard.