De correspondentie van Desiderius Erasmus. Deel 8. Brieven 1122-1251

1185 Aan Nicolas Bérault
Leuven, 16 februari 1521

Erasmus groet Nicolas Bérault

Voor zover valt af te leiden uit de brief van onze vriend Budé aan Vives^1. is het onvermijdelijk dat More en Brie elkaar in de haren blijven vliegen. Ik bewonder de gaven van beide mannen en zou liever zien dat twee anderen met elkaar slaags raken, maar wat we niet in de hand hebben, moeten we overlaten aan de grillen van het lot. Aangespoord door uw brief^2. heb ik aan deken Hué geschreven,^3. die blijft zwijgen alsof ik hem met mijn attentie heb beledigd. Als dit het geval is, zorg dan voor een verzoening met de man met wie u mij bevriend wilde maken.

Er zijn hier enkele monniken die zo uitzinnig tekeergaan tegen de schone letteren dat mijn weerzin onderhand sterker is dan mijn werklust. Door de predikheren word ik iedere dag met aantijgingen gestenigd, in hun preken. Als ik dit omwille van het geloof zou verduren, zou ik zelfs niet onderdoen voor Stefanus, de eerste martelaar. Hij werd eenmaal gestenigd, waarna een eind kwam aan zijn leed, en kreeg alleen maar keien naar zijn hoofd. Mij gebeurt het steeds opnieuw en op verscheidene plaatsen, met in dodelijk gif gedrenkte leugens en lasterpraat. Maar al doende laten ze zich kennen en zetten ze zich bij het volk te kijk. Ze slaan zo'n figuur dat nauwelijks iemand het zou hebben geloofd als ik hen zou hebben beschreven; nu leveren ze zelf het bewijs. Maar hun verblinding is zo groot dat ze graag schofferen, al gaat het ten koste van henzelf.

Luther bedelft mij en de schone letteren onder intense haatgevoelens.

1. Zie de vorige brief.

2. Brief 989.

3. Brief 1003.

[p. 172]

Iedereen wist dat de kerk gebukt ging onder dwingelandij, rituelen en menselijke, uit winstbejag bedachte voorschriften. Velen wensten al een remedie of hadden daar plannen voor, maar remedies die met onvoldoende tact worden beproefd, verergeren dikwijls de zaak, zodat degenen die vruchteloos proberen het juk af te werpen, aan een nog grimmiger slavernij worden onderworpen. Had de man zich maar liever nergens mee bemoeid of anders de zaak rustiger en met meer omzichtigheid aangepakt! Om Luther geef ik niets, ik werk voor Christus' glorie; want ik ken bepaalde mensen die zich zozeer opmaken voor de strijd dat als zij het pleit winnen, er niets anders opzit dan een graflied te schrijven voor de leer van het evangelie.

Het ga u goed, zeergeleerde Bérault. Breng mijn groeten over aan onze gezamenlijke beschermheren, Ruzé en Deloynes; aan Budé heb ik al geschreven. En doe namens mij de hartelijke groeten aan Herman van Friesland, een uiterst veelbelovende jongeman.

Leuven, 16 februari 1521