De correspondentie van Desiderius Erasmus. Deel 8. Brieven 1122-1251

[p. 170]

1184 Aan Guillaume Budé
Leuven, 16 februari 1521

Erasmus groet Guillaume Budé

Ziedaar, mijn beste Budé, hoe het afgunstige noodlot, alsof er nog niet genoeg ellende was, ons de voornaamste van alle Willems heeft afgenomen. Zoals u immers weet, is Willem van Croÿ overleden,^1. de aartsbisschop van Toledo. Hij overleed als een kwetsbare bloem, geplukt in haar eerste bloei, ons hiermee duidelijk makend dat er geen afdoende bescherming bestaat in zaken die onderworpen zijn aan de grillen van het lot; daarover hebt u een boek geschreven,^2. zoals ik van brenger dezes heb vernomen. Wat kon hij van het lot nog wensen dat hem niet reeds in overvloed in de schoot was geworpen? Afstamming uit een zeer oud geslacht; een oom^3. die bij onze Karel zo in de gunst stond dat het bijna leek of het oppergezag over het rijk bij één man berustte; in de bloei van zijn leven, want hij was niet ouder dan drieëntwintig jaar; een soepel en krachtig gestel; zoveel verschillende waardigheden dat de luister van zijn kardinaalshoed nauwelijks nog opviel; buitengewoon hoffelijk en oprecht van karakter. Hij steunde de schone letteren van ganser harte en had geen hekel aan Erasmus. Onze vriend Vives is ongetwijfeld een beschermheer kwijtgeraakt zoals hij die niet gemakkelijk meer zal vinden.^4.

Vives heeft me uw laatste brief aan hem voorgelezen.^5. Zouden zowel Brie als More mij onbekend zijn, dan nog zou ik het betreuren dat het de geleerde wereld zo slecht vergaat. Nu ik met beiden bevriend ben en ik beider geestesgaven bewonder, kan ik hun conflict,^6. dat naar ik vrees al te fel zal oplaaien, slechts met diepe droefenis bezien. Want de brief van More,^7. die u naar ik meen hebt gezien voordat hij deze te Calais in reeds gedrukte vorm aan mij toonde, is van dien aard dat ik, die volgens sommigen stevig van me af kan bijten, met deze brief vergeleken, volstrekt tandeloos ben. Niettemin heeft hij mij min of meer beloofd zijn brief terug te nemen als Brie zich rustig zou houden. De gevatheid van Hutten mocht ik ook graag, maar die is door de Lutherse storm voor de muzen verloren gegaan.

Brenger dezes is een van de Willems die Erasmus een warm hart toedragen.^8. Toen hij van mij had begrepen wat voor man u bent, vatte hij het streven op kennis met u te maken en naar mijn mening verdient hij het inderdaad dat u hem uw vriendschap waardig acht. Hij heeft een levendige geest,

1. Op 6 januari 1521, te Worms.

2. De contemptu rerum fortuitarum (Parijs, 1520).

3. Willem van Croÿ, heer van Chièvres, die in mei zou overlijden, eveneens te Worms.

4. Vives was privéleraar van de overledene.

5. Van 10 januari 1521.

6. Naar aanleiding van de Antimorus van Brie; zie brief 1087.

7. Epistola ad Germanum Brixium (Londen, 1520).

8. Deze Willem is niet nader bekend.

[p. 171]

een onberispelijk karakter en is bijzonder handig in zaken. Van de letteren is hij een groot liefhebber en hij is er bovendien aardig in onderlegd. Kortom, de gelijkenis met u blijft niet beperkt tot zijn naam.

Zorg ervoor, waarde Budé, dat u zo gezond mogelijk blijft, want in dit rottige klimaat hier, met al mijn geleerde werk, en al helemaal met mijn weerzin tegen schreeuwende bedriegers en de vis van de vastendagen, lukt het me nauwelijks mijn gezondheid te bewaren.

Leuven, 16 februari 1521