De correspondentie van Desiderius Erasmus. Deel 8. Brieven 1122-1251

[p. 164]

1182 Aan Willibald Pirckheimer
Leuven, 26 januari [1521]

Gegroet, zeer geachte Willibald. Onlangs ontving ik uw brief,^1. waarin u zich erover beklaagt dat ik uw brief niet heb beantwoord. Dit verbaast me nogal, omdat mijn uitgebreide antwoordbrief^2. al geruime tijd geleden in Bazel is gedrukt. Het bevreemdt me dat u naar Rome bent ontboden omdat de paus, naar ik weet, in zijn richtlijnen heeft bepaald dat onschuldigen geen schade mag worden toegebracht, terwijl zelfs degenen die zich inlaten met, zoals zij dat noemen, ketterij en hiervan aanhangers zijn, op allerlei manieren weer moeten worden binnengelokt. Maar enkele rabiate theologen denken daar anders over. Ik wens u alle sterkte toe en hoop dat u uiteindelijk veilig zult ontkomen.^3.

Wat mijn persoon betreft, dagelijks word ik hier door de predikheren in hun preken gestenigd en in verband gebracht met Luther, met wie ik niets te maken heb, maar ze doen dat zo dom dat zelfs de achterlijkste mensen hen doorzien. Een doeltreffender manier om de paus tegen te werken en Luther geliefd te maken, kan men niet bedenken. Nu is het zo ver gekomen dat men op zijn hand is. Wist Leo maar hoe het hier toeging! Dan zou hij hun pas laten zien dat hij een leeuw^4. is. Het ga u goed, waarde heer.

Leuven, 26 januari 1521

Uw toegenegen Erasmus

Aan de hooggeachte heer Willibald Pirckheimer, raadsheer van de vermaarde stad Neurenberg

1. Dit verwijst ofwel naar brief 1095, die Erasmus al had beantwoord met brief 1139, ofwel naar een brief die niet bewaard is gebleven.

2. Brief 856 (een antwoord op brief 747). Mogelijk verwart Erasmus hier zijn vroegere correspondentie met recentere brieven.

3. Op 3 januari 1521 was een pauselijke bul tegen Luther uitgevaardigd. Op dezelfde dag werden instructies verzonden naar de pauselijke gezanten in Duitsland, waarin onder meer Pirckheimer in de veroordeling van Luther werd betrokken en diens absolutie werd voorbehouden aan de paus. Aleandro, de voornaamste pauselijke gezant, vroeg en verkreeg in augustus 1521 toestemming Pirckheimer te absolveren.

4. Latijnse woordspeling: ‘leo’ is het woord voor ‘leeuw’.