De correspondentie van Desiderius Erasmus. Deel 8. Brieven 1122-1251

1134 Aan Sebastian von Rotenhan
Leuven, 13 augustus 1520

Erasmus van Rotterdam groet de vermaarde ridder^1. Sebastian von Rotenhan, raadsheer van de eerwaarde kardinaal van Mainz^2.

Uw brief,^3. die zo helemaal bij uw karakter past, deed mij terugdenken aan de buitengewoon aangename omgang die ik te Mainz^4. met u had. U bent immers dankzij uw wetenschappelijke veelzijdigheid veel beroemder dan dankzij de renommée van uw voorgeslacht, op grond waarvan u echter wel tot de voornaamste adel behoort. Ik vond het dan ook metterdaad een bewijs bij uitstek van uw uiterst oprechte gevoelens, dat - te midden van al uw beslommeringen aan het hof en al het wapengekletter - uw gedachten toch uitgingen naar uw dierbare vriend Erasmus. Had u nu maar een gelukkiger aanleiding gehad om mij te schrijven dan die Edward Lee! U mag hem dan nog zo onbeschoft vinden, hij vindt dat hij het met zichzelf bijzonder gelukkig heeft getroffen. Met weinig inspanning heeft hij zich immers al grote bekendheid verworven. Die stakker was daarop zo verschrikkelijk gespitst; ‘had hij niet op de een of andere manier schade aangericht, hij zou het niet hebben overleefd’.^5. Ik verbaas me meer over de fanate inspanningen van bepaalde lieden die met voorbijzien van al het andere niets onbeproefd laten en de onderste steen bovenhalen om de letteren in hun opkomst te stuiten, waarbij zij echter onvoldoende aandacht hebben voor wat zij van oudsher voorstaan en zich ook niet eigen maken wat modern is. Bij de behartiging van hun zaak bedienen zij zich van de vreemdste listen en valkuilen en zij laten de een na de ander als acteur voor hen optreden. Overigens steunen zelfs zij Lee niet, behalve dat zij het hoe dan ook op mij gemunt hadden. Tot

1. Rotenhan was ridder van de orde van het Heilig Graf van Jeruzalem.

2. Albrecht van Brandenburg.

3. Deze brief is niet bewaard gebleven.

4. Dit kan geweest zijn tijdens Erasmus' reizen van of naar Bazel in 1515, 1516 en 1518.

5. Vergilius, Eclogae 3, 15.

[p. 43]

dat doel is iedere handlanger welkom. Ik weet niet wat de wijsbegeerte mij oplevert, maar zeker is wel dat mijn goede geweten mij in staat stelt om het krankzinnige streven van lieden als zij liever te verduren dan na te volgen.

En nu doet een man als u met bovendien uw reputatie het aanbod mij tegen Lee te helpen, als de Duitsers mij in de steek mochten laten. Zo hogelijk als ik uw ongelofelijk vriendelijke geste op prijs stel, zo beslist weiger ik daarop in te gaan. Ik mag er niet aan denken dat heren van een dergelijk kaliber aan Lee de geweldige eer bewijzen dat zij in slaglinie met hun pen op hem aanvallen. Ik wens hun een eervoller thema toe! Ik heb met deze kwestie al anderhalve maand verdaan en dat lijkt me meer dan voldoende.^6. Lee schreef namelijk zo dat hij niemand zozeer ergerde als degenen die zich de meeste zorgen maakten om zijn reputatie. Dat eerbewijs kreeg hij zelfs van mijn vijanden. Een arrogantere domoor heeft nooit bestaan. En toch noemt hij dit een dispuut.

In dichtregels van Seneca^7. voorspelt u mij onsterfelijke roem, maar de goden moeten maar zien wat zij met mijn vermaardheid bij het nageslacht doen, als het maar ten goede komt aan die studiën die ons bij Christus aanbevelen. Want wie heeft niet door dat de wereld geleidelijk afglijdt naar een barbaars en tiranniek bestel? Zij is al geruime tijd in barensweeën, maar wat zij gaat baren, ik weet het niet. Ik wil, als dat me is gegeven, graag mijn bijdrage leveren, maar ik wil geen onlusten veroorzaken. Het ga u goed. Beveel mij aan bij uw vorst. Leuven, 13 augustus 1520

6. In maart, april en mei 1520 verschenen drie reacties van Erasmus op de kritiek van Lee.

7. Allen oppert als mogelijkheid Oedipus 503-508; vgl. brief 39, p. 97.