De correspondentie van Desiderius Erasmus. Deel 6. Brieven 842-992

970 Aan Jacopo Bannisio
Brussel, 21 mei 1519

Erasmus van Rotterdam groet zijn vriend Jacopo Bannisio

Jij, een man overladen met alle mogelijke soorten eerbewijzen, mag je, naar ik hoor, opnieuw verblijden met een eervolle benoeming, en wel een zeer uitzonderlijke, waarmee ik je hartelijk feliciteer. Ik twijfel niet of de fortuin zal ooit nog vrijgeviger je uitnemende verdiensten vergelden. Wij hier werden opgeschrikt door tumult nog erger dan Pan teweeg kan brengen,^1. zo'n commotie brachten zekere theologen weer teweeg. Niets werd uitgevochten in een eerlijke strijd, alles ging met listen, onderaardse gangen en trucs. Het zat die lieden dwars dat het goed ging met de zaak van de talen. Ze waren bang dat, als het Nieuwe Testament overeind zou blijven, hun autoriteit zou wankelen. Daarom werd niets onbeproefd gelaten; maar ze beginnen tot inzicht te komen. Het Nieuwe Testament is verschenen, het wordt verkocht, en goed verkocht. Iemand waagde het mij in een pamflet aan te vallen,^2. maar dat is hem slecht bekomen, terwijl ik er alleen maar genoegen aan beleefde.

De literatuur zou zegevieren, als wij in ons land een vorst zouden hebben zoals Engeland heeft. De koning zelf bezit een behoorlijke kennis, heeft verder een scherp verstand, verdedigt openlijk de literatuur en legde alle kakelaars het zwijgen op. De zeer eerwaarde kardinaal van York zorgt voor herstel en verbetering van alle vormen van studie en wekt overal met zijn vrijgevigheid iedereen op tot liefde voor de studie.^3. Niet anders doet de zeer eerwaarde kardinaal Campeggi, een uitermate gerespecteerd en geleerd man. Het hof van de koning bezit meer mensen die uitmunten in geleerdheid dan welke universiteit dan ook. Ik constateer dat ook de Duitse vorsten de literatuur eer bewijzen, op aansporing van jou en jouw gelijken. Wij hier zijn er nog niet

1. De god Pan kon ‘paniek’ veroorzaken; vgl. Adagia iii, 7, 3.

2. Jacobus Latomus, zie brief 934.

3. Zie brief 965, noot 2.

[p. 311]

achter hoe dat moet. De zeer illustere vorst Ferdinand, een jong iemand die - ik verzeker je - voorbestemd is voor elke vorm van deugdzaamheid, is me genegen en schept genoegen in mijn boekjes. Zoals ik van anderen hoorde en hij me ook zelf vertelde, leest hij voortdurend in het boekje over de vorst.^4. Men heeft pogingen gedaan hem mij als leraar te geven en hij schijnt dat ook zelf graag te willen; maar verschillende dingen weerhouden me ervan me aan het hof te binden, vooral mijn gezondheid, die zo zwak is dat ik er al gauw last van krijg als ik er niet naar eigen goeddunken mee omga. Als ik dood ben heeft zelfs de vorst niets meer aan mij, terwijl ik nu in elk geval met mijn pen van nut ben. Er verscheen een parafrase op de twee brieven aan de Corinthiërs, en ook op de brief aan de Galaten. In dit geval word ik dan toch door iedereen gewaardeerd, geleerd en ongeleerd. Als zich een keer een gelegenheid voordoet, moet je me aanbevelen bij de zeer illustere hertog Frederik van Saksen; ik heb hem pas geleden een brief geschreven,^5. ik denk dat die wel bezorgd is. Het ga je goed, uitzonderlijk beschermheer.

Mocht het gebeuren dat je brenger dezes, Richard Pace,^6. gezant van de Engelse koning, ontmoet, zorg ervoor dat je de man nader leert kennen: niets zo zuiver als zijn karakter. Hij is volkomen vertrouwd met de literatuur in beide talen; overeenkomstig zijn kwaliteiten is hij zeer geliefd bij de koning en de kardinalen, ja, zelfs de paus van Rome. Nogmaals, het ga je goed.

Brussel, 21 mei 1519

4. Erasmus' Institutio principis christiani.

5. Brief 939.

6. Zie brief 968, noot 1.