De correspondentie van Desiderius Erasmus. Deel 6. Brieven 842-992

917 Aan [Juan de la Parra]
Leuven, 13 februari 1519

Erasmus van Rotterdam groet X, arts en leraar van Ferdinand

Als een staat geen geringe dank verschuldigd is aan een trouw en waakzaam arts die zorgt voor het lichaam van de vorst, dat de woning of het werktuig is van de geest waarmee hij regeert, hoeveel dank is deze streek wel niet verschuldigd aan u - ja, niet alleen deze streek; want hoe het ook zal uitvallen, Ferdinand moet wel een voortreffelijk vorst zijn, die de broer is van een zo groot koning. U gebruikt immers niet alleen de geneeskunst om ervoor te zorgen dat de jongeman zich in een goede lichamelijke gezondheid kan verheugen, maar ook de christelijke filosofie om zijn geest te vormen en te onderwijzen met verheven denkbeelden, en zijn nog zuiver en ontvankelijk gemoed te drenken met principes die passen bij een waarachtig vorst. Overigens komt die ontvankelijkheid volgens mij niet zozeer voort uit zijn leeftijd als wel uit zijn aangeboren goedheid. Was er maar een flink aantal zoals u aanwezig, zodat ons hof op dat van Engeland zou gaan lijken, overvol met de grootste geleerden op het gebied van alle wetenschappen! De koning wordt aan tafel bediend door ontwikkelde mensen; er worden thema's uit de literatuur besproken die betrekking hebben op de opvoeding van vorsten of in het algemeen op een goede levenswijze. Kortom, het hof is door een zodanig gezelschap omgeven, dat je het voor geen enkele universiteit zou willen inruilen. De grote en almachtige God geve dat de mensheid een zodanige omwenteling zal meemaken, dat, zoals eerzucht, genot en hebzucht bezit namen van de publieke scholen, de goede soort studie welkom zal zijn aan de vorstenhoven.

[p. 207]

Bij ons bevindt zich Luis Vives uit Valencia, ik geloof nog geen 26 jaar oud, maar in elk aspect van de filosofie meer dan gemiddeld onderlegd, verder in de literatuur en ook in de spreek- en schrijfvaardigheid dermate gevorderd, dat ik nauwelijks iemand anders ken van onze generatie die ik met hem zou durven vergelijken. Er is geen onderwerp waarmee hij zijn pen niet oefende. Hij bootst in zijn redevoeringen^1. het voorbeeld van de klassieken na en doet dat zo goed, echt waar, dat je, als je het opschrift weg zou laten, zou denken dat het niet iets van deze landstreek en deze periode is, maar eerder stamt uit die uiterst vruchtbare tijden van Cicero en Seneca, toen koks en keukenmeesters heel wat meer welsprekendheid bezaten dan nu de mensen die zich voordoen als de leermeesters van de wereld. Hij houdt zich precies aan de regels, maar weet dat zo goed te verhullen, dat je niet zou denken dat het over fictieve stof gaat. Hij is in mijn ogen bij uitstek geschikt om zelfs u tot steun te zijn bij de opvoeding van Ferdinand, en te zorgen dat niemand uw hof veracht omdat het stamelt en niet welbespraakt is. Aan zijn gaven kan nog worden toegevoegd, dat hij zeer goed Spaans kent, aangezien hij Spaans van geboorte is, en heel aardig Frans, aangezien hij een tijdje in Parijs verbleef. Onze taal begrijpt hij beter dan dat hij die spreekt. Maar ik weet allereerst niet of kardinaal de Croy^2., wiens gouverneur hij is, zal accepteren dat de man van hem losgerukt wordt - zijn genegenheid voor hem immers kent, geheel terecht, geen grenzen. Verder weet ik niet of het goed is een jongeman van zeer hoge afkomst en met een bijzondere aanleg te beroven van zo'n leermeester. Ik ben onze vorst Ferdinand zeer welgezind; maar de kardinaal heeft zoveel voor mij gedaan, dat ik niets in gang durf te zetten wat voor hem nadelig zou kunnen zijn. Ten slotte heb ik me er nog niet van vergewist of Vives er zelf geen probleem mee heeft zich los te maken van een zo groot beschermer, die, zoals hij heeft kunnen merken, zeer op hem gesteld is. Als een wijs man zoals u hierover hetzelfde denkt als ik, zal ik in een volgende brief u de naam van iemand anders noemen. Het ga u goed, hooggeachte heer. Leuven, 13 februari 1519

1. Vgl. de Declamationes Syllanae quinque die in 1520 in Antwerpen zouden verschijnen.

2. Guillaume de Croy.