De correspondentie van Desiderius Erasmus. Deel 6. Brieven 842-992

875 Aan Johann Werter
Leuven, 19 oktober 1518

Erasmus groet zijn vriend Johann Werter

Tot nu toe meende ik stellig dat de Duitsers alleen in de strijd onoverwinnelijk waren; nu zie ik in dat er geen gebied is waarop ze niet onoverwinnelijk zijn, nu het jou gelukt is Erasmus, hoewel ziek en doodop van al het schrijven, een brief te ontfutselen zelfs zonder noodzaak. Ik kan niet voldoende in woorden uitdrukken hoeveel genoegen het mij geeft dat je mij zo toegewijd bent; kon het maar zo zijn dat ik die gevoelens van jou waard was! Volgens mij is het evenwel wijzer vrienden met gematigder gevoelens te vereren en hen op het goede moment met dienstbewijzen bij te staan, dan met overbodige plichtplegingen te overladen. Telkens wanneer de reputatie van een vriend in gevaar wordt gebracht, wanneer hij door ziekte terneergedrukt wordt, wanneer hij geld nodig heeft of in andere opzichten onder tegenspoed gebukt gaat, dan is het gepast als vriend op te treden en, als het kan, hulp te bieden; als dat niet kan, dan met een gesprek en een brief het verdriet te verzachten. In andere gevallen kun je je afvragen wat voor dienst het eigenlijk is, als die nadelig is voor degene die hem bewijst en bovendien niet

[p. 121]

tot voordeel strekt van degene aan wie hij bewezen wordt. Hoe onzinnig is het iets als weldaad op het conto van een vriend te schrijven waarvan de ander geen voordeel ondervindt! Zo vinden sommigen dat de heilige Jacobus hun iets verschuldigd is, omdat ze hem een bezoek brachten, waarbij ze veel schade leden,^1. of dat Christus hun iets verschuldigd is, omdat ze Jeruzalem bezochten, waarbij ze veel risico liepen; terwijl ze beiden thuis voor zich hadden kunnen winnen met waarachtiger dienstbewijzen. Al lang geleden zag je een betere afbeelding van Erasmus in zijn boeken, als er tenminste een goede is, ja, volgens Plato zag je zelfs de volledige Erasmus. Wat kan verder nog het doel zijn van zulke lange tochten? Ware liefde is gelegen in de zielen; vaak vervliegt ze of wordt ze minder door de vereniging van de lichamen. Maar het zou weinig vriendelijk van me zijn als ik werkelijk boos op je was; juist hierom verdien je wederliefde, omdat je zonder maat te houden liefde geeft. Het ga je goed. Leuven, 19 oktober 1518

1. Tijdens een bedevaart naar het graf van Sint-Jacobus in Santiago de Compostella.