De correspondentie van Desiderius Erasmus. Deel 5. Brieven 594-841

680 Van Johann Caesarius
Keulen, 22 september [1517]

Johann Caesarius aan zijn vriend Erasmus, gegroet

Ik kreeg deze dagen een boekje onder ogen met een apologie gericht aan Lefèvre, uitgegeven onder jouw naam; ik heb het gelezen. Het is ongelooflijk hoezeer jullie beider lot me verdriet. Natuurlijk weet ik dat dergelijke conflicten tussen geleerden er altijd zijn geweest en dat zelfs de meest eerbiedwaardigen zich daarvan niet onthielden, maar in de huidige omstandigheden lijkt het allerminst tot voordeel te strekken. Zodra immers de barbaren, die jullie naar het leven staan, merken dat geleerden en nog wel zulke grote geleerden, van jullie faam en reputatie, elkaar bestrijden, is er geen twijfel mogelijk dat zij voor zichzelf hoop opvatten dat ze jullie kunnen overwinnen. Ongetwijfeld zullen zij in hun verwachting, even ijdel als onbeduidend, teleurgesteld worden. Mijn beste Erasmus, ik kan het alleen maar met je opstelling in deze zaak eens zijn; maar terwijl ik tijdens het lezen voortdurend de scherpte van je geest bewonderde, vroeg ik me tegelijk af wat deze goede, nee, uitstekende man er toe bracht om, als hij zo nodig de strijd wilde aangaan, jou als eerste aan te vallen, terwijl hij toch heel goed wist dat jij, zo niet zijn meerdere, dan toch zeker zijn gelijke bent, en dat het overmoedig is met een sterkere, en gevaarlijk met een gelijkwaardige tegenstander de strijd aan te binden. Ik ken de bescheidenheid van de man en zijn oprechte gene-

[p. 109]

genheid voor alle geleerde en goede mensen, omdat ik enige jaren zijn leerling was;^1. en eveneens zijn gewoonte om vooral de sofisten te bekritiseren en ook fel te bestrijden, maar juist ieder geleerd man aan te prijzen en met de verschuldigde lof te overladen. Het kan dan ook niet anders dat hij, zoals ook jij denkt, door een of andere kwade geest werd opgehitst. Had hij zich daar maar tegen verzet en er liever voor gezorgd dat jouw welwillendheid jegens hem in stand bleef, waardoor zijn faam eerder zou zijn toegenomen dan verminderd!

Maar genoeg hierover. Onze vriend Neuenahr heeft deze dagen een boekje dat werd gebracht uit Rome, getiteld Verdediging van Reuchlin, in meer dan duizend exemplaren laten drukken; twee ervan zijn nu naar je onderweg.^2. Bovendien heb ik een werk over de dialectiek onder handen, dat ik vorige zomer overal uit goede schrijvers samenstelde.^3. Ik zou graag willen dat je het kon doorkijken en een beetje bijschaven. Verder, als alles goed met je gaat, laat me dat alsjeblieft met de eerste bode weten. Vaarwel.

Keulen, 22 september

1. Caesarius had in Parijs gestudeerd onder Lefèvre; in 1496 behaalde hij zijn baccalaureaat, in 1498 zijn magisterium.

2. Giorgio Benigno Salviati, Defensio praestantissimi viri Iohannis Reuchlin (Keulen, 1517), was geschreven in 1515. Martin Gröning had uit Rome een handschrift met dit werk meegebracht en in Keulen aangeboden aan Maximiliaan i. Daarna werd het werk in Keulen gedrukt.

3. De Dialectica van Caesarius werd in 1520 in Keulen gedrukt.