De correspondentie van Desiderius Erasmus. Deel 5. Brieven 594-841

661 Van Albert von Brandenburg
Steinheim, 13 september 1517

Albert, aartsbisschop van Mainz en Maagdenburg, primaat van Duitsland, keurvorst en markgraaf van Brandenburg etc., aan onze beminde Desiderius Erasmus van Rotterdam, gegroet in Christus

Toen wij onlangs iets lazen uit de door u uitgegeven boeken, zeer geleerde Erasmus, en wij uw goddelijk vernuft, veelzijdige eruditie en welsprekendheid, die nauwelijks van deze tijd en deze streek is, bewonderden, beving ons een enorm verlangen u te ontmoeten. Wij meenden immers dat niets meer in overeenstemming was met onze waardigheid - aangezien wij door de goedgunstigheid van de goede en almachtige God verheven zijn tot de voornaamste bisschopszetel - om deze man, die niet alleen in Duitsland, maar in bijna heel Europa met het hoogste gezag bekleed is op het gebied van de letteren, te verwelkomen en te begunstigen. Daarom meenden wij dat ons geluk niet volkomen was, als we uit dit leven zouden scheiden zonder u te hebben ontmoet, evenzeer als we ons gelukkig prijzen te zijn geboren in een tijd waarin u, een zo groot man, met deze geschriften, met deze werkzaam-

[p. 91]

heid, ons gemeenschappelijk Duitsland bevrijdt van de schandelijke reputatie van barbarij; ja in een tijd waarin u de heilige theologie, van de oude en ware reeds sinds enige eeuwen vervormd tot een nieuwe en onzuivere, in haar oude luister herstelt. Wat kon onze eeuw meer wensen dan dat de manuscripten van het Oude Testament werden gezuiverd?^1. Door uw interpretatie zijn alle smetten afgewist, is alle mogelijke glans toegevoegd. Wat was betreurenswaardiger dan dat we een zo van zichzelf vervreemde, verminkte en verscheurde Hieronymus in handen hadden? U hebt hem weer in de openbaarheid gebracht en als het ware van de dood weer tot leven gewekt. Bravo, sieraad van Duitsland, zeer beminnelijke Erasmus; zo stijgt men tot aan de sterren.^2.

Maar laat u vooral niet na iemand die zo over u oordeelt en zoveel genegenheid voor u koestert, te bezoeken, als uw reis u ooit deze kant uit brengt. Gelukkig de dag - als er een voor ons zal komen - waarop we onze ogen op u richten, waarop we aandachtig luisteren naar uw welsprekendheid, waarop we intens aan uw lippen hangen! Voor ons idee zal er immers geen verschil zijn tussen ons en die bewonderaars van Titus Livius.^3. Moge Christus, onze Redder, bewerken dat we ooit in levende lijve een gesprek hebben met hem die wij nu zonder zijn aanwezigheid in zijn boeken bewonderen. We hopen namelijk dat u eens, waar wij al lang om vragen, de levens van enkele heiligen zult opluisteren met die elegante stijl die u zo goed beheerst. Vaarwel, zeer geleerde Erasmus, blijf voor ons behouden en kom ons bezoeken.

Nogmaals vaarwel vanuit onze stad Steinheim. Eigenhandig geschreven op 13 september in het jaar 1517 na Christus' geboorte.

1. Een pijnlijke vergissing. Erasmus had het Nieuwe Testament uitgegeven, niet het Oude.

2. Vergilius, Aeneis ix, 641.

3. De bewonderaars van Livius kwamen van heinde en ver; zie Plinius, Epistulae ii, 3, 8.