De correspondentie van Desiderius Erasmus. Deel 5. Brieven 594-841

659 Aan Jacques Lefèvre
Leuven, 11 september 1517

Erasmus aan zijn vriend Lefèvre, gegroet

Degenen die ons goed gezind zijn, mijn beste Lefèvre, betreuren ons lot. Jouw lot betreuren ze, omdat een of andere god ongeluk bracht en je het idee ingaf om, zonder enige reden, me aan te vallen in een zo onaangenaam betoog, en wel zo dat ik onmogelijk kon blijven zwijgen, tenzij ik al die beschuldigingen terecht zou vinden: ‘woorden Christus en God onwaardig’, ‘woorden die zichzelf van alle kanten vernietigen en die in ieder opzicht hun eigen onwaarheid ten toon spreiden’, ‘woorden die het begrijpen van de profetie in de weg staan’, ‘woorden die de zaak steunen van de verderf zaaiende joden en die, net als zij, Christus beschimpen’, ‘woorden van een krankzinnige’, ‘woorden die, als ik me daaraan zou houden, van mij een ketter maken’ en nog veel meer van dergelijke uitspraken.^1. Een of twee van dergelijke opmerkingen had ik immers misschien kunnen negeren. En mijn lot betreuren ze, omdat ik, druk met andere dingen en met een erge hekel aan dit soort teksten, word gedwongen slag te leveren met een man die me uiterst dierbaar is. Daar tegenover verheugen zich degenen die ons en de juistere studie slechtgezind zijn. Zij hebben iets wat ze ons beiden kunnen verwijten, waarom ze het vertrouwen in ons beiden kunnen opzeggen, waarmee ze hun eigen onwetendheid kunnen verzachten. Christus moge mij straffen, als ik niet alleen verfoei dat ik hiertoe gedwongen was, maar ook de overwinning haat die allen mij eensgezind toekennen.

Daarom, mijn beste Lefèvre, smeek ik je bij alles wat je heilig is: laat dit

1. Alleen de eerste drie passages komen min of meer letterlijk in Lefèvres uitgave voor.

[p. 90]

het eind zijn van deze schandelijke strijd. Het is beter op je schreden terug te keren dan je ongeluk tegemoet te gaan.^2. En als je dan zo graag de strijd met Erasmus wil aanbinden, gebruik dan geen uitspraken die men niet kan negeren. Wij hebben de hogepriesters van de oude domheid al meer dan genoeg plezier gedaan. Ik stuur je het boekje; mocht je het nog niet gezien hebben, lees het dan aandachtig. Ga vervolgens bij jezelf te rade en laat niemand anders je opjutten om een weg in te slaan waar je later spijt van krijgt. Houd ook de pen van je aanhangers in bedwang; ik heb de mijnen tot nu toe in toom gehouden. Laten we handelen met een zuivere en waarlijk christelijke oprechtheid. Bij mij zul je geen valse schijn vinden.

Vaarwel. Leuven, 11 september 1517

2. Lucianus, Lucius of De ezel 18.