De correspondentie van Desiderius Erasmus. Deel 4. Brieven 446-593

581 Van Beatus Rhenanus
Bazel, 10 mei 1517

Beatus Rhenanus aan Erasmus van Rotterdam, gegroet

Toen ik hoorde dat Johann Wiler, een burger van Bazel, geboren in Engeland maar met een Duitse vader, naar Antwerpen zou vertrekken, kon ik het niet over mijn hart verkrijgen hem te laten gaan zonder een brief voor jou. Want ik kan nu wat duidelijker zijn over wat ik je in de vorige brief nogal vaag schreef. Chrysostomus wordt gedrukt in die kleine lettertjes en wel met dubbele pers. Verder wordt ook De homine van Galeotto Marzio op dezelfde wijze met dubbele pers gedrukt.^1. De Compilatio solennis van Álvar heeft zich naar het schijnt op de spons gestort.^2. Er worden van dag tot dag hele pakketten werk van je verwacht; zodra deze arriveren, zal de werkplaats van Froben alleen nog maar Erasmus drukken en al het andere uitstellen. Zij zijn verbaasd dat je nog niets hebt gestuurd, maar denken dat een sjouwer onderweg is. Ik spoorde Baer aan je te schrijven. Onze Fabritius Capito is nu rector van de universiteit;^3. ook hij zal je schrijven. Wij betreuren het allemaal dat al voor de derde keer sommige nietsnutten jouw naam met hun dwaasheden in verband hebben gebracht; ik heb het over de nieuwe Epistolae obscurorum virorum.^4. Als zij zich zo graag als idioten willen gedragen, laten zij dan andermans naam erbuiten laten.

Ik denk dat je de hier gedrukte Copia al hebt ontvangen uit Keulen, samen met mijn brief.^5. Lachner vraagt me je zijn groeten over te brengen. Hij belooft dat hij je dankbaar zal zijn voor al je inspanningen. Over de herziene

1. De uitgave verscheen in mei 1517.

2. Zie brief 563, noot 5.

3. Capito was op 1 mei rector geworden van de universiteit van Bazel voor de destijds gebruikelijke duur van zes maanden.

4. Het eerste deel was in 1515 in Haguenau verschenen, het tweede verscheen in Keulen in 1517. Het gaat om een satirische verzameling van brieven met domme inhoud en in slecht Latijn, zogenaamd door Keulse theologen geschreven.

5. Brief 575.

[p. 285]

uitgave van de werken van Augustinus zul je in september iets horen, want hij zal daarover in Frankfurt met Koberger uit Neurenberg overleggen.^6. Hij ziet verlangend uit naar je parafrase op de brieven van de apostelen;^7. maar ook je werk over het schrijven van brieven, de Antibarbari en een verbeterde en uitgebreidere uitgave van de Copia worden gevraagd door allen die zich aan de studie wijden.^8. De Engelsman Thomas Grey raadpleegde mij laatst per brief of hij niet hierheen moest komen als de oorlog tussen Frankrijk en Engeland uitbreekt. Ik zal hem via Glareanus mijn mening doen toekomen; deze verzorgt nu in zijn vaderland zijn lichaam met baden, zodat hij later deze maand in blakende welstand naar Frankrijk kan vertrekken. Hij zal je spoedig vanuit Parijs komen opzoeken waar je ook bent, in Antwerpen, Brussel of Brugge. Ik stuur je hierbij een kopie van een brief aan Johann Froben van Francesco Giulio Calvo, een boekhandelaar uit Pavia. Vaarwel, geliefde vader en eerbiedwaardige leraar. Groet John Smith, onze Engelse vriend, namens mij.

Bazel, 10 mei 1517

6. Kennelijk waren er plannen om de elfdelige uitgave te herzien die Froben en Johann Amerbach in 1506 hadden uitgebracht. Pas in 1528-1529 bracht Froben een nieuwe, door Erasmus herziene editie uit in tien delen.

7. Eind 1517 drukte Dirk Martens de eerste parafrase van Erasmus, die van de Brief aan de Romeinen. Froben bracht in januari 1518 een heruitgave uit.

8. Deze uitgaven zouden even op zich laten wachten. De eerstvolgende uitgave van de Copia die Froben uitbracht (na die van april 1517), verscheen in 1519. In 1520 drukte hij de Antibarbari, in 1522 De conscribendis epistolis.