De correspondentie van Desiderius Erasmus. Deel 4. Brieven 446-593

[p. 222]

543 Aan Thomas More
Antwerpen, 1 maart 1517

Erasmus van Rotterdam aan zijn vriend Thomas More, gegroet

Ik heb je onlangs een bundeltje brieven gestuurd, samen met een exemplaar van de Utopia, via een man die, zoals hij zei, zeer bevriend met je was. Ik had hem veel meer kunnen meegeven, maar ik vertrouwde het niet zo. Nu ik iemand anders^1. heb gevonden, stuur ik je alles over de zaak-Reuchlin in een boekje. Geef het aan de bisschop van Rochester,^2. maar laat hij het zo snel mogelijk lezen en terugsturen, want er zijn er een paar dingen bij die je nergens anders kunt vinden. Jij moet eens de puur theologische Propositiones en Articuli, grondeloze wijsheden van Arnold van Tongeren, lezen.^3. Ik stuur een brief naar Marliano omdat hij het idee had dat het eerste boek van de Utopia van mij afkomstig is en ik wil niet dat dat gerucht zich verspreidt, want niets is minder waar. Die dialoog tussen Julius en Petrus,^4. is, zoals ik begrijp, in handen van de grootkanselier^5. en vermaakt hem enorm. Ik verwacht iedere dag de Lof der zotheid.^6. Stuur je gecorrigeerde Utopia zo gauw mogelijk hierheen; ik zal een kopie naar Bazel of, als je dat liever hebt, naar Parijs sturen. Als Ammonio iets heeft, zorg dan dat dat zo snel mogelijk bij mij is, want de vorst^7. maakt zich gereed voor zijn vertrek en ik weet niet waarheen en wanneer ik zal vertrekken. Men eist een enorme bijdrage van het volk en wel onmiddellijk.^8. De bede is aanvaard door de edelen en de prelaten, dat wil zeggen door degenen die als enigen niets hoeven te geven.

1. De zoon van Johan Crull; vgl. brief 545.

2. John Fisher.

3. Arnold Luyd, Articuli sive propositiones de iudaico favore nimis suspecte ex libello theutonico Joannis Reuchlin... extracte (Keulen, 1512), een opsomming van laakbare passages uit Reuchlins Augenspiegel.

4. De Julius exclusus.

5. Jean Le Sauvage.

6. In een nieuwe uitgave van Johann Froben.

7. Karel v.

8. De staten van Brabant hadden Karel in 1515 een jaarlijkse som van 150.000 gulden toegekend; in 1516 hadden ze ingestemd met een aanvullend bedrag voor zijn reis naar Spanje. Op 23 februari 1517 werd hun verzocht de jaarlijkse som voor de volgende drie jaren te garanderen.

[p. 223]

De steden zijn nu aan het overleggen.^9. De keizer, anders onbewapend, wordt nu vergezeld door een groots uitgeruste legermacht. Overal vullen de akkers zich met troepen soldaten, waarvandaan en in wiens naam zij komen, weet niemand. Arm land waar zoveel gieren in zitten te pikken! Hoe gelukkig zou het zijn als de steden het onderling eens zouden worden!

Laat me weten of de aartsbisschop van Canterbury,^10. Colet en ook de bisschop van Rochester,^11. over wie ik je laatst schreef, nog steeds dezelfde gevoelens voor me koesteren. De vader van degene die deze brief brengt, ontving me met een luxueus diner. Hij is een rijk en gerespecteerd man en sprak uitvoerig over alles wat je voor hem gedaan hebt. Help me alsjeblieft met je adviezen. Ik zal spoedig weer een boek met brieven uitgeven,^12. zodat velen ze kunnen lezen. Ik stuur je de laatste brief van Budé.^13. Ik wens Maruffo succes toe met zijn wissel. Die Saulussen krijg je namelijk nergens te pakken, tenzij ik naar Brugge ga. Vaarwel, mijn liefste More.

Antwerpen, 1 maart

Franz Birckmann is bij jullie. Als de Hieronymus van de aartsbisschop nog niet compleet is, moet men hem om de andere delen vragen, want hij is die verschuldigd. Stuur mij kopieën van de brieven die ik je nu stuur terug en de dingen die je van Lupset hebt gehad,^14. maar via een betrouwbare persoon. Nogmaals het beste ook voor je familie.

1516

9. Brussel, Antwerpen, Leuven en Den Bosch zouden op 27 maart instemmen met de bede.

10. William Warham.

11. John Fisher.

12. De Epistolae elegantes (Leuven, 1517).

13. Brief 522.

14. Zie brief 502.