De correspondentie van Desiderius Erasmus. Deel 4. Brieven 446-593

535 Aan François Deloynes
Antwerpen, 21 februari 1517

Ik zie, mijn beroemde Deloynes, hoezeer en om hoeveel redenen ik Guillaume Budé, de luister en het onvergelijkelijke sieraad niet alleen van je Frankrijk, zoals je zeer terecht schrijft,^1. maar van heel onze tijd, dankbaar moet zijn. Niet tevreden mij zijn steun te verlenen die overal zoveel invloed heeft bij alle geleerden en mij met zoveel erudiete brieven beroemd te maken, maakt hij me bovendien rijk en gelukkig met zovele vrienden en, onsterfelijke God, wat voor vrienden! Zou ik niet terecht denken dat mijn aardse weelde enorm is toegenomen, nu Guillaume Petit, François Deloynes, Louis Ruzé zijn toegevoegd aan het aantal van mijn vrienden en tot mijn bezittingen beginnen te behoren? Wanneer ik die drie namen noem, grote goden, hoeveel uitstekende gaven, zeldzame schoonheden som ik dan heel beknopt op! Door zijn hulp heb ik niet alleen deze mensen gewonnen, maar hij sloot ook een formele overeenkomst met me dat wat wij aan vrienden waar ook ter wereld hebben, volgens de wet van Pythagoras aan ons beiden gemeenschappelijk zal zijn.^2. Zijn geloofwaardigheid is natuurlijk zo groot als die van ieder ander, maar toch ligt deze formele, eigenhandig geschreven overeenkomst bij mij thuis, voor het geval hij erop mocht terugkomen. Ik zal alles liever dulden dan me het zo schitterende bezit, nu het mij eenmaal is overgedragen, te laten ontnemen.

Op alle enorme loftuitingen die je brief mij toekent, heb ik niets te antwoorden, behalve dat je je in mij vergist door je te grote genegenheid. Ik begrijp dat je al mijn boeken niet alleen leest, maar onderzoekt en proeft tot in het merg. Moet ik me gelukkig achten dat de grootste mannen zowel in geleerdheid als gezag me dit respect en eerbetoon waardig tonen? Of eerder ongelukkig omdat ik zoals ik ben - want ik ken mezelf heel goed - bij zulke scherpziende rechters terechtkwam? Elke keer dat ik dit overweeg, denk je dan eens in hoe ik me schaam! Ik zou dan willen uitschreeuwen: ik schreef niet voor Deloynes, dat wil zeggen de Laelius en Persius van onze tijd,^3. maar maakte die literaire strijdschriften voor sommige nieuwe-

1. In brief 494, waarop deze brief het antwoord is.

2. Zie Adagia i, 1, 1.

3. Zie brief 480, noot 7.

[p. 208]

lingen of in ieder geval voor sommige vettige en van elke kunstzin verstoken theologen die vroeger tevergeefs hun toevlucht moesten zoeken bij de leveranciers van de Catholicon of de Mammotrectus alsof die het orakel van Apollo waren.^4. Ik probeerde enig licht te brengen in hun Cimmerische duisternissen.^5. Waarom moesten jullie, leiders van edelen en patriciërs, je zo nodig scharen aan een volksbanket? Ik bereidde die groente niet voor jullie gehemelte. Ik zie, ik zie hoeveel meer zorg ik voortaan aan mijn werken moet besteden, als ik ooit nog wat uitgeef.

Toen ik, een paar maanden geleden, je naam liet vallen bij Colet, herkende hij de naam Deloynes onmiddellijk en hij leek zich te verlustigen in de herinnering aan een oude vriendschap. Het was erg charmant van Nicolas Bérault in zijn onderschrift de vriendengift te memoreren. Want ik herinner me dat ik, toen ik vroeger in Orléans was op weg naar Italië, van zijn gastvrijheid gebruik maakte en enige dagen bij hem een gul en gastvrij onthaal vond. Zelfs nu verbeeld ik me dat ik die precieze duidelijke en vlotte spraak, die zacht- en zoetklinkende stem, die parate en vloeiende woordenschat te horen, en dat vriendelijke van welwillendheid stralende gezicht zonder enige arrogantie te zien en zijn elegante, aangepaste, gemakkelijke omgangsvormen zonder enige zwaarwichtigheid. Hij bood me, bij mijn vertrek, zelfs een zijden hemd aan als afscheidsgeschenk en ik kon nauwelijks van hem gedaan krijgen het te mogen weigeren. Ik erken dus gaarne dit symbool van vriendschap en aanvaard met blijdschap zijn goede wensen en geef ze met veel rente terug.

Als je klaagt dat deze brief weinig uitvoerig is, zorg dan dat je de brief leest die ik aan Budé stuurde en dan zal het klagen je vergaan; want nu de wet is aanvaard dat onder vrienden alles gemeenschappelijk is, moet je aannemen dat wat ik hem aan brieven schrijf, ook voor jou bestemd is. Vaarwel, onvergelijkelijke beschermer, en groet Ruzé hartelijk uit mijn naam.

Antwerpen, 21 februari 1516

4. De Catholicon is een woordenboek samengesteld door Giovanni Balbi (†1286), de Mammotrectus is een bijbels woordenboek samengesteld door Giovanni Marchesini (ca. 1300).

5. De Cimmeriërs zijn bij Herodotus een barbaars volk, woonachtig in de Oekraïne.