De correspondentie van Desiderius Erasmus. Deel 2. Brieven 142-297

[p. 175]

243 Van Andrea Ammonio
Londen, 18 november 1511

Andrea Ammonio aan Desiderius Erasmus, hartelijk gegroet

Je koetsiers waren al vertrokken toen John More^1. mij je brief bracht, overigens zonder een aan Mountjoy. Ik moet nu dus wachten tot die schurken terugkeren of hopen dat iemand zich bij toeval aandient aan wie ik deze brief voor jou kan meegeven. Ik heb begrepen dat je het ontzegelde en halfvolle vat uiteindelijk helemaal niet gratis hebt gekregen, want ik vind dat je met je zes dinariën duur uit bent geweest voor het beetje bocht dat die ellendelingen je hebben overgelaten. Bovendien weet ik hoe die kaalkop zich de gewoonte heeft aangemeten te bedriegen. Je waarschuwt me terecht dat je van dergelijke monsters niets fatsoenlijks kunt eisen, maar als Socrates ooit met dergelijke monsters een conflict had moeten uitvechten, had hij nooit zijn gemoedsrust en zijn onbewogen uiterlijk kunnen bewaren. Overigens heb ik je die wijn niet gestuurd omdat je die zo geprezen had, maar omdat mijn handeltje goed was geslaagd. Ik heb goud ontvangen voor het koper dat ik had gegeven^2. en derhalve probeerde ik of je me nog andere verzen te bieden had, die je op dezelfde voorwaarde wilde ruilen. Niet dat ik me vermei in hun leugens, maar wel in hun gratie en zoetheid en in je verkeerde, maar erg vriendelijke mening die van mij een ander mens maakt dan ik ben.

Van Linacre hoorde ik dat je aartsbisschop een geldsom voor je had bestemd, en nu een betrouwbare basis zoekt om je te houden.^3. Als dat waar is, zul je minder reden hebben tot klagen; als je nog andere klachten hebt, stort die dan uit in de boezem van je vriend en je zult ze dan met rente van mij terugontvangen, want bij mij vergeleken ben jij een heel gelukkig mens. Jij hebt alles gekregen wat je ambieerde: een grote geleerdheid, een naam die overal, waar men de welsprekendheid van Rome in ere houdt, beroemd is en ten slotte onsterfelijkheid. Ik heb achter de Fortuin aangejaagd tot bij de verre Britten en heb haar nooit kunnen inhalen. Steeds vlucht ze verder weg, ja, steeds meer schrik jaagt ze me aan. Ik had twee vrienden die me zeer toegewijd waren, maar van wie iedereen dacht dat zij altijd arm en, naar alle waarschijnlijkheid, onbekend zouden blijven. Welnu, het lot heeft hen - op wonderbaarlijke wijze en als ware het om mijn afgunst op te wekken - naar de top van de hiërarchie gevoerd; de een is vice-kanselier van de Heilige Stoel

1. Een jongere broer van Thomas More, die dikwijls als diens secretaris optrad.

2. Zie brief 234, noot 1.

3. Warham zou Erasmus de prebende van Aldington aanbieden; zie brief 255.

[p. 176]

geworden,^4. de ander onlangs nog de hoogste penitentiarus.^5. Zij verwijten me nu allebei dat ik zo dom ben geweest hen en de stad Rome, de zetel van alle geluk, bij de Britten achter te stellen en allebei verachten ze me nu en niet helemaal ten onrechte. Jij, waar jij ook naar toe gaat, je roem gaat je vooraf en overal moet je wel belangrijke beschermheren vinden. Ik daarentegen weet niet waarheen ik moet vluchten als ik in deze chimerische duisternissen oud zal zijn geworden; misschien kan ik een sommetje voor mijn oude dag bijeenscharrelen van degenen die ik met veel en langdurig zwoegen en met niet geringe kosten heb gediend. Mijn haren zijn voortijdig grijs geworden - vaandeldragers des doods noemt men die - en spreiden zich in dikke plukken uit over mijn hoofd. Ziezo; een lang klaaglied en het jouwe met rente terugbetaald!

Ik heb de heer Mountjoy nog niet bezocht. Zo gaat dat nu eenmaal als je alles van dag tot dag uitstelt. De bisschop van Durham belooft je zijn hulp en inzet. Winchester sprak, minder in het openbaar, maar met meer vriendschap. Hij dacht dat je al een prebende had. Ik antwoordde dat men je wel de hoop op, maar nog niet de prebende zelf had gegeven. Hij glimlachte even en vroeg of je van die hoop kon leven. Eveneens glimlachend zei ik: ‘Erasmus koopt die hoop met verspilling van veel geld en tijd.’ Hij heeft me toen gezegd deze zaak bij een betere gelegenheid aan de orde te stellen, maar die heb ik tot nu toe niet gevonden. In ieder geval ben ik erg blij dat Winchester zo vriendelijk over je sprak. Verder zal ik mijn best doen in geen enkel dienstbetoon tegenover je tekort te schieten.

Ik kan je nog niets met zekerheid schrijven over de korf waarin je je wilt terugtrekken. Bij de augustijnen is er niemand met wie je een verblijf kunt delen. Ik weet niet of je er prijs op stelt dat ik de blinde dichter^6. daarover pols; er zijn enkele kamers bij hem vrij, naar ik hoor, die te huur zijn, maar ze moeten nog ingericht worden. In het klooster waar ik zelf woon^7. is alles vol, zegt men. Bovendien zijn de maaltijden ver onder de maat. Er is, zoals je weet, vlak bij de Saint Paul een college^8. van enkele doctors die het er, naar men zegt, goed van nemen, maar volgens mij woon je er in een riool. Het zou misschien geen kwaad kunnen het eens te proberen bij Francesco,^9. maar hij lijkt mij armer dan Irus.^10. Kortom, ik weet nog niet wat ik je in deze zaak

4. Sisto della Rovere, een neef van Julius ii, werd in 1508 kardinaal en vice-kanselier van de Heilige Stoel als opvolger van Galeotto della Rovere.

5. Kardinaal Leonardo Grosso della Rovere.

6. Bernard André. Uit brief 248 blijkt dat Erasmus niet graag een beroep op hem deed, omdat hij hem nog geld schuldig was.

7. Saint Thomas's Hospital; zie brief 232/4.

8. Doctors' Commons, een college van juristen.

9. Francesco van Padua; zie brief 240.

10. Bedelaar uit Homerus, Odyssee xviii.

[p. 177]

moet zeggen. Zo gauw me iets te binnen schiet, hoor je het. Waarom zou ik je iets vragen over de vriendelijkheid van Griffi, vooral nu Battista Boncanti^11. afwezig is? Schrijf me wat je van plan bent; als je in de tussentijd hierheen komt, zal er altijd wel een kamer te vinden zijn.

Tot nu toe heb ik More niet gezien en ik meende dat het niet nodig was expres te vragen of hij je brief heeft afgegeven, wat hij vast en zeker al gedaan heeft. Hij ziet en spreekt de aartsbisschop immers iedere dag. Van Italië heb ik geen nieuws, maar ik heb van daaruit ook geen brieven ontvangen. Ik zou graag willen dat je onze vriend Bullock mijn hartelijke groeten overbrengt, nu hij deze zo op prijs stelt. Je zult me vooral een groot plezier doen als je alle mogelijke zorg aan jezelf besteedt, zodat je in goede gezondheid blijft.

Londen, 18 november

11. Het is niet bekend om wie het gaat.