De correspondentie van Desiderius Erasmus. Deel 2. Brieven 142-297

[p. 168]

239 Van Andrea Ammonio
Londen, 8 november 1511

Andrea Ammonio aan zijn vriend Desiderius Erasmus, gegroet

Ofwel mijn dienaar is een bijzondere pechvogel, bij wie alles wat hij voor me doet, slecht afloopt, of dat tuig van Cambridge verslaat alle andere Britten in onbeschaafdheid; het houdt zich aan geen enkele afspraak en is totaal verstoken van elke vorm van menselijkheid. Wat zou ik graag sommige van die lieden aan de galg zien bungelen! Zij hebben geen flauw idee wat zij aanrichten als zij wel een brief aannemen, maar die niet bezorgen. Zij weten niet - om het zachtjes uit te drukken - hoeveel mensen zij beroven van een genoegen, hoeveel mensen zij het odium bezorgen dat zij hun plicht verzaken. Zij weten verder niet dat van een enkele brief het welzijn kan afhangen van meer dan één persoon. Zodra ik je brief^1. had ontvangen, probeerde ik daarop zo snel mogelijk te antwoorden om een goede indruk op je te maken, zo niet door mijn stijl, dan toch door de snelheid van een wederdienst. Ik betaalde voor het vervoer van de brief het weinige dat men vroeg. Ten slotte stuurde ik een tweede vat met Griekse wijn met een brief. Maar ik zie dat er maar één brief bij je is bezorgd en dat de zorg, als ik die al besteedde aan het schrijven, samen met mijn vriendendienst verloren ging. O monsters van mensen, die, zowaar God mij liefheeft, ik graag ooit verscheurd zou zien worden! Mijn enige troost is de gedachte dat jij duidelijk merkte hoe ik je gezind ben zodat, zelfs als ik je nooit zou schrijven, jij toch weet dat ik je zeer toegewijd ben en veel van je houd. Mijn Thomas beweert dat hij kort geleden de brief en het tweede vaatje wijn, zoals ik zei, toevertrouwde aan degene die jouw boeken hierheen bracht. Aan wie hij de andere brieven gaf weet ik niet. Probeer, als de wijn opgedronken is, althans het vat terug te krijgen. Maar weg met al die boosheid, die mij aan het koken brengt.

Ik heb jouw brieven overhandigd aan de heren van Winchester en van Durham. Ze waren allebei blij verrast en beiden prezen ze uitbundig je zeldzame gaven. Winchester lijkt het je kwalijk te nemen dat je uit zijn buurt blijft en hem nooit opzoekt. Ik heb geantwoord, zoals het mij voor de mond kwam, dat je dit deed uit een zekere boerse schroom, maar dat jij toch, voor zover ik wist, zeer toegewijd was aan Zijne Eminentie en nog een paar van dergelijke dingen. Maar ik heb dat gezegd voordat zij je brief hadden gelezen. Daarna hadden zij het zo druk met staatszaken dat het me niet juist leek hen over jou te ondervragen. Zodra de gelegenheid zich voordoet, zal ik dat niet nalaten.

1. Brief 234.

[p. 169]

Je mecenas^2. is, naar ik hoor - ik heb hem nog niet gezien - al drie dagen in de stad. Jupiter is heel boos op ons, het regent overdag, het regent 's nachts, het houdt zelden op. De pest is bijna uitgewoed, maar er zal een hongersnood komen - een kwaad dat niet minder erg is dan de pest - als de magistraten geen maatregelen nemen. Het verbaast me niet dat de houtprijzen zijn opgelopen, want bijna dagelijks geven vele ketters ons het schouwspel van hun verbranding, en toch blijven ze maar toestromen. Zelfs de eigen broer van mijn Thomas, meer een boomstronk dan een mens, heeft - God zij me genadig - een sekte opgericht en heeft volgelingen.

Maar laten wij naar Italië overgaan. Er is een verdrag^3. gesloten tussen de paus, de koning van Spanje en de Venetianen op de volgende voorwaarden: de koning van Spanje helpt de paus met 1200 zwaarbewapende ruiters - die men lansiers noemt -, 1000 lichtbewapende ruiters en 10.000 man infanterie. De paus zal 500 zwaarbewapende ruiters hebben en 8000 man infanterie; bovendien zal hij maandelijks meer dan 40.000 goudstukken betalen voor de hulptroepen. De Venetianen zullen, zo goed en zo kwaad als het kan, een leger bijeenbrengen. Het concilie van Pisa valt uit elkaar. Men zegt dat de kardinaal van het Heilige Kruis,^4. de veroorzaker van het schisma, vergiffenis heeft gekregen van de paus door tussenkomst van de koning van Aragon en naar Campanië is gevlucht. Ik vergat te vermelden dat iedere christenvorst gerechtigd is om zich, binnen veertig dagen, aan te sluiten bij het verdrag; na die termijn beslist de paus over de toelating. Mijn stadgenoten^5. hebben nog geen overleg gepleegd over wat zij gaan doen, wat, zo gist men, ze een grote besparing aan roeiers oplevert! De keizer zal alleen maar toekijken. Het gerucht gaat dat de Florentijnen zich willen losmaken van de Fransen.

Nu weet je alles wat tot nu toe over de toestand in Italië bekend is. Als je hier was, had ik je heesheid onmiddellijk met een drankje genezen. Ik vind het jammer dat ik de hoop om jou te zien moet verlengen tot januari. Maar ik ben blij dat de taak je goed bevallen is. De grote voordelen die je daar geniet verzachten voor mij je afwezigheid. Je andere brieven zullen morgen punctueel naar Italië worden gebracht. Zij zijn juist op tijd gekomen, want de koerier staat op het punt te vertrekken. Zorg goed voor jezelf, Erasmus, en houd je goed; en groet onze vriend Bullock tot drie of vier keer toe namens mij. Nogmaals, vaarwel.

2. Mountjoy.

3. De Heilige Liga, op 4 oktober 1511 ondertekend. Hendrik viii sloot zich op 13 november aan.

4. Bernardino de Carvajal. Hij kreeg in werkelijkheid pas vergiffenis van paus Leo xiii in 1513.

5. Uit Lucca.

[p. 170]

Londen, 8 november 1511