De correspondentie van Desiderius Erasmus. Deel 1. Brieven 1-141

66 Aan Thomas Grey/Pierre Vitré
[Parijs?, 1497?]

Deze brief heeft een merkwaardige geschiedenis. Zonder dat Erasmus ervan wist, werd hij voor het eerst gedrukt als voorwoord bij zijn De ratione studii (Parijs, 1511). De studiemethode was oorspronkelijk geschreven voor Thomas Grey en zat tussen de papieren die in handen vielen van William Thales in Ferrara. Thales publiceerde De ratione studii als voor hemzelf geschreven. Toen Erasmus de fraude ontdekte, publiceerde hij de verhandeling en de brief opnieuw, nu gericht aan Pierre Vitré.

[p. 158]

Erasmus van Rotterdam [aan Willem Thales]

Je hebt, mijn dierbare Thales, een scherp inzicht en je geeft een ernstig en juist oordeel, als je zegt dat het er veel toe doet met welke methode en in welke volgorde je te werk gaat, en dat dit van het allergrootste belang is bij alles wat je doet, maar vooral bij de studie der schone letteren. Zien we niet dat men met behulp van een mechanisme zware gewichten, die men anders niet in beweging kan brengen, zonder enige moeite kan optillen? Ook in de oorlog is het niet van doorslaggevend belang met hoeveel troepen en met hoe een grote strijdmacht je strijdt, maar hoe goed je je leger hebt opgesteld en wat voor strategie je volgt. En, zoals Plautus zegt,^1. degenen die de zijweggetjes kennen, komen veel sneller aan op hun bestemming dan degenen die een rivier als gids nemen om de zee te bereiken. Daarom vraag je me een methode voor je studies te schrijven die je kunt gebruiken als de draad van Theseus om je weg te vinden in het labyrint van de schrijvers. Ik zal, voorzover mijn krachten daartoe reiken, dat graag doen voor een groot vriend, aan wie ik niets kan weigeren en zeker niet een zo edele taak, waarvan men veel resultaat mag verwachten.

...Hier heb je dus, mijn beste Leucophaeus,^2. wat ik je op het ogenblik wilde schrijven over een studiemethode. Gebruik deze, als ze je bevalt; zo niet, stel dan in ieder geval mijn inspanningen op prijs. Ga jij door op het pad dat je bent ingeslagen en verhoog de luister van je geboorte met die van de schone letteren. Vaarwel.

1. Plautus, Poenulus, 627/8.

2. Griekse vertaling voor ‘grijs’; Erasmus richt zich dus tot Thomas Grey. William Thales kende onvoldoende Grieks om dat te doorzien en liet de naam daarom staan.