Det dank'tich d'n duvel

Volksverhalen tussen Peel en Maas

[p. 129]

over verzonken kastelen en klokken

Verhalen over verzonken kastelen en klokken, die op het platteland toch veel voorkomen, zijn in ons gebied eigenlijk maar sporadisch. Het betreft hier meestal slechts losse aanduidingen die nauwelijks tot de vorm van een verhaal te construeren zijn.

Zo vertelde een vrouw in Neer over het in Haelen liggende landgoed ‘De Grote Bedelaar’, alwaar zich een grondeloos diepe poel bevond. Hierin zou in vroeger tijden een mooi kasteel met inwoners en al zijn verzonken. Er zou een rijke doch vrekkige familie hebben gewoond, die niets voor arme mensen over had. Op zekere kerstnacht kwam een haveloze bedelaar aan de deur en vroeg om eten en onderkomen, maar in de koude winternacht joeg men hem als een hond van de deur. Plotseling opende de bodem zich en verslond het kasteel. In de poel zou nog een brandklok verzonken liggen die men in de Kerstnacht kan horen luiden.

Een merkwaardig verhaaltje werd me verteld in Maasbree. Een moerasven, gelegen bij de ‘Aengen-brunk’ in het gehucht ‘het Heeske’, droeg vroeger de naam van ‘Klokkevèn’. Men vertelde dat zich hier vroeger een man, die klokken verkocht maar er slechte zaken mee deed, uit wanhoop zou hebben verdronken, met medenemen van

[p. 130]

al zijn klokken. Men kan zich afvragen welk soort klokken deze man verkocht. Grote torenklokken? Of simpele huisklokken?

In Helden zijn drie plaatsen bekend waar zich zogenaamde ‘schansen’ bevonden. Deze schansen waren verdedigingswerken, omgeven door gracht en wallen. Op een van deze plekken, genaamd ‘De Onderse Schans’, ligt reeds sinds jaren een perceel bouwland. Hierover vertelde een oom van mij het volgende verhaal.

In mijn jeugd woonde ik als knecht bij ‘Dien-zie-Pierke’, die het perceel grond aan ‘De Onderse Schans’ in gebruik had. Op zekere dag hoorde ik hem beweren dat er binnen de schans nog stenen van fundamenten in de grond zouden zitten. Volgens hem zou het een ommuurde schans zijn geweest, met grachten, poort en ophaalbrug. Hij wees me een bepaalde plaats aan en ging daar graven om me te overtuigen. Twee steken diep vonden we inderdaad een stenen muurfragment. Het restant van een verzonken kasteel? Want was niet de oudste vorm van een kasteel een schans. Heel vroeger vluchtten de verspreid wonende boeren binnen deze schans, vooral om hun vee te beschermen. Tot zover het verhaal van mijn oom.

In Baarlo heb ik nog opgetekend dat daar ooit bij kasteel ‘De Berkt’ in een diepe poel in ‘de Pas’ een klok uit een kerk geworpen zou zijn. In bijzondere nachten kon men het luiden van deze klok horen.