Tondalus' visioen en St. Patricius' vagevuur (2 delen)

[Tondalus’ visioen (handschrift Den Haag)]

Hijr begint dit bueck van eynen vroemen ridder wel geleert inden wereltliken consten der ridderscap Ende genoempt Tondalus / ende is van sijnre verscheidenisse / ende wiedercoemst overmits die ontfermherticheit gods. als hi selve namaels vertelt.

Want wy niet en moeghen noch en willen eynich werck beghinnen noch volbrengen daer eynighe doecht in is. sonder den genen die ierste sake is alles dincs So bidden wy den voerseyden. dat is gode. dat hi al onse beghen teynen gueden eynde moet bringhen ¶ Dit nae volgende bueck was ghesonden ende ghedicht uuter barbarscher talen in die latijnsche van eynen manne van geestliken ordenen ende leven. die ghenoempt was march[us] eynre heyliger of god wilt abdissen Ende want eyn groet gebot van jhesus cristus den soen gods is Du salt dijnen even kerstene mynnen gelijck dy selven Hijr by sijn wy sculdich te begheeren. dat ellic minsche so gode ontsaghe ende diende. dat sijne seel gode ewelike mochte aenschouwen Omme dese sake voerseyt / hebbich dit werck voerwaert uter latijnscher talen. wille in duytschen te setten Want ic wel kenne my selven / ende mijnen sen niet so subtijl alse dit toe te brenghen sonder sonderlingen hulpe van den ghenen die was. ende is. ende wesen sal sonder begen ende sonder eynde Helpt mit my allen

[fol. 1b]

diet horen bidden te gode dat ic volbrengen moet dit werck mit salicheiden ende mit eren ende dat erghens moet werden gehoert ende gelesen ¶ Dat eynich mijns evenkersten te badt heb aen sijne seel Oec biddich hem allen dijt horen solen ochte lesen. vernyemense hijr in yet dat te calegierense si, dat si dat verbeteren ende niet en ergeren omme alre clerken ere Want esser yet guets in dat comet van gode ende al dander comet van mijnen gebreken. die ghesiennesse ende die ghescienesse daer dit naevolgende buec af es, was ghescreven uut sgheens monde diese selve sach Ende si was ghesien ende ierstwerf ghescreven also icht [seyt] int latijn Doe men die incarnatie schreyff .M. ende .C. ende .xlix. dat [was] in dander jaer dat choiniradus der romeinne coninck hadde gheregniert ende intvyerde der ontcommernysse der lude van jherusalem. ende int ander jaer spaus eugeons int wilke jaer dat hi weder keerde te romen bynnen. uuten lande van gallen In dit selve jaer oec malachias bis\scop van d[un]ensen, legaet van hyrlant, die so heilych was van leven ende van leringhen. dat alle die kerken van occidenten daer af verliecht woerden. te romen comende, es [...] verscheiden / inden cloester te clerevaus. Welcs voerseits malachias leven [...] Bernaert der abt van clerevaus overschreyff vol van myraculen

[fol. 2a]

met genoech openbarenden werken. van wilken gueden wy oec scrijven solen alst sijnen tijt heet. Nemyas oec bisscop van die eyn edelman was. van heylicheden. van wijsheyden ende van gheslechte. ende eyn eersam. die. xcv. jaer alt was verschiet in sijns selfs setel. in dit selve jaer. en voer ter blijtscap des ewighen levens Ende want hijr der heyliger lude exempel voel in staet, so solen wy desen werke te hulpen. sommych dincsken, alst pont es, hijr af segghen Ende want wi niet en willen den exempler te langhe halden so willen wy ons voerderen mitter hulpen gods te desen werke