Loevesteyn

Tooneel III.

Maria, de Slotvoogd, Herman de Ruyter, Hendrik Jansz, Jan Hendriksz, Willem Aertz, een Soldaat.
(De vier Geuzen zijn als monniken vermomd en worden door den soldaat binnengeleid.)

 

Slotvoogd

(tot de Geuzen, die van rechts-beneden opkomen).

 

Zijt welkom, heil'ge vaders in dit slot.

 

Maria.

 

De hemel zendt u naar ons Loevesteijn.

 

Slotvoogd.

 

Een lichtstraal in ons eenzaam droef bestaan.

(Op een wenk van den Slotvoogd nemen de vier Geuzen plaats aan de tafel.)

[p. 9]

 

Maria.

 

Misschien een troost voor 't angstig moederhart,

 

Dat van twee kind'ren in des konings dienst

 

Te lang geen tijding mocht ontvangen.

 

Jan Hendriksz.

 

Lacy,

 

Mevrouw, wat weten arme kloosterbroeders

 

Van 't geen er voorvalt aan een hof?

 

Hendrik Jansz.

 

Ons dreef

 

Naar deze streek een andre zending heen.

 

Slotvoogd

(voor wien intusschen door den soldaat een gouden kan en gouden bekers neer zijn gezet).

 

Ook daarvan wenschen wij te hooren; doch....

 

Verkwikt u met een dronk, aleer gij 't ons

 

Verhaalt.

(hij schenkt in).

 

Herman de Ruyter.

 

Er is veel gisting in dit land,

 

Veel ontevredenheid.

 

Slotvoogd.

 

Ja, zelfs verzet

 

Tegen 't gezag door onzen vorst gesteld.

 

Maria.

 

Maar hertog Alva met zijn Spaansche macht

 

Zal 't in de kiem verstikken. Zingen niet

 

De Geuzen zelf:

Duc d'Alf, die kwam uit Spanje

Met macht van volk zeer groot.

Prins Willem van Oranje

Dit hoorende, hij vlood.

[p. 10]

 

Slotvoogd.

 

Vernietigd zij dat Geuzenbroedsel! Maar....

 

Drinkt toch, eerwaarden, drinkt. De wijn is goed

 

En komt rechtstreeks uit Spanje.

 

Jan Hendriksz.

 

Oorlof, heer,

 

Gelofte hebben wij gedaan....

 

IJsvogel.

 

Te heet

 

Is Spaansche wijn voor Nederlandsche kelen.

 

Maria.

 

Dorst u misschien naar and'ren drank?

 

Slotvoogd.

 

Er ligt

 

Ook Fransche wijn in onze kelders.

 

Herman de Ruyter

(opstaande).

 

Juist

 

Mevrouw, ons dorst naar and'ren drank; maar 'k vrees,

 

Dat zulk een drank uw kelder niet bevat.

 

Ons dorst naar vrijheid!

(De vier Geuzen werpen hun vermomming af en brengen dolken en pistolen voor den dag.)

 

Maria.

 

Hulp! Verraad!

 

Slotvoogd.

 

Hij is 't!

 

De Ruyter! D'Emissario!

 

Herman de Ruyter.

 

Geraden!

[p. 11]

 

Maria.

 

Soldaten! Hier!

(IJsvogel pakt Maria beet, bindt haar armen vast en knoopt haar een doek voor den mond; Herman de Ruyter bedreigt den Slotvoogd met een dolk.)

 

Herman de Ruyter.

 

Een kreet of een gebaar

 

En 't is met u gedaan! - Ja, 'k ben de Ruyter,

 

Boodschapper van Prins Willem van Oranje.

 

Mijn lastbrief.

(Hij toont een brief, waaraan een zegel hangt.)

 

Lees en overgeef mij 't slot.

 

Slotvoogd.

 

Aan Spanjes koning heb ik trouw gezworen!

 

Herman de Ruyter.

 

Een verre koning, die zijn volk niet kent,

 

Die onze taal veracht en beulen zendt

 

Om onze grieven in ons bloed te smoren....

 

Zoo'n koning zijn wij moe! Wij kozen vrij

 

Een eigen vorst. Zijn wensch zij u bevel.

 

Slotvoogd.

 

Eer wil ik sterven! Uw berooide prins

 

Is een rebel!

 

Herman de Ruyter

(hem doorstekend).

 

En gij een volksverrader!

 

Slotvoogd

(neerzijgend).

 

Vervloekt!

 

Hendrik Jansz.

 

Hij heeft zijn loon.

[p. 12]

 

Slotvoogd

(stervend).

 

Mijn koning.... 'k Sterf

 

Voor u. - Maria.... kind'ren.... God, erbarm U....

 

Jan Hendriksz.

 

Scherp zij de bijl voor hard en knoestig hout.

 

Herman de Ruyter.

 

Nu fluks gehandeld! Hendrik Jansz, grijp aan.

 

Ontdragen wij dit droevig overschot

 

Den blik van haar, met wie hij was vereend.

(De Ruyter en Hendrik Jansz dragen het lijk links-achter weg.)

 

Jan Hendriksz

(tot Maria).

 

Zie toe, mevrouw en spiegel u aan hem;

 

Want hooge moed komt altijd vóór den val.

 

Al stijgt de booz' een poos tot eer en macht,

 

Toch daalt hij eens als Lucifer ter helle.

 

Herman de Ruyter

(met Hendrik Jansz terugkeerend).

 

Thans rest ons nog de Spaansche vestingwacht,

 

Naar 'k gis wel twintig koppen sterk en wij -

 

IJsvogel blijft - zijn drie maar in getal.

 

Op 't stil besluipen, als een kat haar prooi,

 

Komt alles aan. Een zucht kan ons verraden.

 

Geeft acht dus, want die galgen-kapelaans

 

Zijn goedgewapend en niet bang.

 

Hendrik Jansz.

 

Een kind

 

Was David; toch versloeg hij Goliath.

 

Jan Hendriksz.

 

Der menschen vijand is des Heeren vriend.

[p. 13]

 

Herman de Ruyter.

 

En God is steeds nabij, als verre blijft

 

De hulp van menschen. Komt!

(Achter de Ruyter aan sluipen Hendrik Jansz en Jan Hendriksz, hun wapens gereedhoudend, de trap op.)