Gheestelycke dichten
(1622)–Willem van der Elst–
Auteursrechtvrij
Derde gedicht.
| |
[pagina 6]
| |
En open doet sijn hert, en met bekeerde sinnen
Verklaer' met goet bescheet wie dat hy is van binnen.
Ga naar margenoot+Het welc soo 't wort volbrocht, gelooft Gods woorden vast,
Ga naar margenoot+Den sondaer wort terstont van sonden heel ontlast,
En wederom gheset Gods vriendt als van te voren;
Ghesuyvert schoon en wit, en na den gheest herboren:
En voor den grooten Godt soo liefghetal bekent,
Al of hy noynt en had sijn straf ghebodt gheschent.
Ga naar margenoot+Want, dat den Priester doet in sulcke plaets gheseten,
Houdt Godt voor goedt en vast. De sonden voor vergheten
Die hy vergheven heeft. Dus al wat hy ontbindt
Hier in dees aerdsche pleyn, den sondaer 't selve vindt
By Godt in 't alderhooghst soo waerelijck ontbonden,
Al of hem Christus had ontslaghen van sijn' sonden
Ga naar margenoot+Ghelijckerwijs hy heeft de sondaresse ontslaen,
Ga naar margenoot+En and're die hy vandt met 't sondaers-pack belaen.
't En zy dan niemandt vremt, dat wy dees wonder wercken
Tot onser sielen baet in 't Priesterdom bemercken:
Want, soo het is gheseyt, 't is Godt, en niemandt el
Die door den Priester werckt: en hy door sijn bevel
Is Rechter hier ghestelt: en wy, ghepraemt, bedwonghen,
Door Christi straf ghebodt, met handen toeghewronghen,
Met arbeydt, en met pijn, met traenen en met sweet,
Bekennen onse schuldt, en spreecken ons groot leet.
Dit is dan d'eerste macht des Priesters: hem soo eyghen,
Dat niemandt, als Godt self, den sondaer kan ghedreyghen
Tot ymandt el te gaen. Oock waer't verloren moeyt,
Want uyt eens anders mont geensins dees macht en vloeyt.
Gods Priester heeft alleen dit Rechters-ampt ontfanghen;
't Welck elck ghevallen mens ghelijckelijck komt pranghen
Op sijnen tijdt en stondt. Noch voor-deel ymandt heeft,
Dan die met suyver' siel hier sonder sonden leeft.
Den Paus van Romen self, sijn' edel' Cardinalen
Met gants het gheest'lijck Hof, oock moeten klaer verhalen
Al wat verborghen leyt. Den Koningh groot van trijn,
Ghelijck sijn' dienaers al', hier ondersaet moet zijn.
De tweede Priesters macht voor-waer en is niet minder,
Al is de dese groot; door dien wy sonder hinder
Van 't Katholijck gheloof, ghelooven dat hy 't broodt
Verandert in waer vleesch dat levend is, niet doodt.
| |
[pagina 7]
| |
Want op den selven stondt als hy in 't consacreren
Alleenelijcken seght, door Christi vast begheeren,
Dit is mijn Lichaem: siet, het broodt en blijft niet meer
Als van te voren, broodt: maer door wel vremden keer
En Goddelijcke kracht, verandert heel het wesen
Van broodt in waerlijck vlees: ick segh', in 'thoogh-gepresen
Ons 's Heeren lichaem: soo, dat Christus voor ghewis,
Waerachtigh Godt en mens, daer teghenwoordigh is
Alsoo hy heeft gheleeft, en soo hy is gheseten
Ter rechterhand sijns Vaers. Voorts wilt daer by ooc weten
Dat, soo den Priester Gods oock consacreert den wijn,
En seght, Dit is mijn Bloedt: dat dan, al blijft den schijn
Van wijn noch in den kelck (ghelijck oock van te voren
Den schijn van 't broot noch bleef) nochtans is heel verloren
Het wesen van den wijn: en is in Christi bloet
Verandert en verkeert; en dat op staende voet
Soo 't krachtigh woort gheschiedt. O wonderlijcke wercken
Die wy van broodt en wijn ghelooven, en niet mercken!
Want onder de ghedaent' van broodt, gheensins en blijft
Meer broot, maer waerlijck vlees. gelijckerwijs verdrijft
Het bloet geheel den wijn. Soo dat wy in 't aenschouwen
Den schijn alleenlijck sien: maer voorder niet en houwen
Van 't wesen datter was. Alleens, ghelijck doen God
Veranderde wel vremt de eygen vrou van LotGa naar margenoot+
In een groot sout-steens-beelt, wat doen de menschen saghen
En was noch vlees, noch been, noch iet dat vrouwen draghen:
Maer sout, en anders niet: mits sy verandert was
Daer in, na Godes woort. Nochtans op 't selve pas
Een-yder klaerlijck sagh (op dattet wel sou blijcken
Wiens vrou sy had gheweest, en doen noch konst ghelijcken)
Het schijnsel van Lots vrou: want haer' ghedaenten al
Van aensicht, handen, voet, soo lanck, soo breedt, soo smal,
Het sout-beelt bleven by. Het scheenen vrouwen handen
En voeten, en ghesicht, en menschelijcke tanden:
Waerachtigh vrouwe vlees uytwendigh in den toon,
En Lots ghetroude vrou, soo leelijck oft soo schoon
Als sy te voren was. Maer nae de waere reden
Het was een soutsteens-beelt: bescheenen en besneden
Met eender vrous persoon. Soo oock gaet hier de saeck
In dit groot Sacrament: want g'hebt alleen den smaeck,
| |
[pagina 8]
| |
't Coleur, 't ghesicht, den reuck, en watmer konst vergaeren
Eer iet verandert was: en dat soo langh bewaeren
Als die ghedaent blijft. Dus 't ghene datmer siet
Schijnt broot en wijn te zijn als voor, en anders niet:
Maer onder dees ghedaent', en onder dees coleuren,
En onder al' den schijn, en onder al' de gheuren,
En is noch broot, noch wijn, noch iet dat daer toe doet:
Maer Christus God en mens, met vlees, met siel, met bloet.
Is 't datter ymandt seght, dat dit zijn wonder' dinghen,
Die oock een kloeck verstandt niet wel by een kan bringhen,
Of vaten hoe't gheschiedt, en moghelijck kan zijn
Dat Christus onsen Heer, al onder eenen schijn
Van luttel broots en wijns waerachtigh daer sal wesen
Ghelijck hy vander doot is levende verresen?
Dat onder kleyn' ghedaent', die qualijck oock is wat,
Verborghen leyt by een' soo kostelijcken schat?
En, hoe het kan gheschien, dat Christus onghespleten,
In plaetsen wijt van een ghedroncken wordt en gheten
Op eenen tijdt en stondt? Oock, hoe hy ongheschendt,
Werdt daghelijcks ghenut tot dat de werelt endt?
Voor antwoord' hier op dient, dat wy seer gheerne lijden
Dat swaere dinghen zijn; nochtans die niet en strijden
Of vechten teghen recht, of winnen Godes macht,
Hoewel den plompen mens daer inne gants versmacht
Soo hy't begrijpen wilt; en diepe gaet bespeuren
Wat datter door Gods macht gheschiedt, en kan ghebeuren.
Want, die oock in het kleyn seer dickwijls staet verblent,
Wat wonder is 't dat hy de Godtheyt niet en kent?
Die self wat dat hy is niet konnen sou versegghen:
Het schepsel van sijn' siel gheensins kan overlegghen:
Wat wonder is't dat hy noch daer is verre van
Wat dat den grooten Godt al doen en maken kan?
Het moet ons zijn ghenoegh dat kan alsoo gheschieden:
Dat niemandt aen Gods doen heeft heeten oft verbieden:
Dat Godt, het groot en 't kleyn, oock sonder onderschil,
Op eenen ooghenblick volkomt na sijnen wil.
Den hemel sien wy aen: maer hoe hy is gheschapen
Van niet, en kan gheen' mens, of Enghel Gods betrapen.
Den loop van son' en maen, van sterren kleyn en groot,
Van 't water van de zee, en heel des hemels kloot
| |
[pagina 9]
| |
Aenmercken wy verbaest. Den blixem met den donder
De bevingh' vander aerd', en watter is tot wonder
Niet al te wel verstaen: maer dit ghelooven vast,
Dat yder in het sijn staet op Gods wil ghepast:
Ghelijckerwijs dan wy dees dinghen niet en vaten,
Maer moeten ons verstandt in Godes wijsheyt laten:
Soo moeten wy alleens ons houden hier gherust
In Gods almoghentheyt, die alle saecken sust.
Voorts, is den Priester oock bysonder macht ghegheven
Om gheesten groot van kracht voor hem te doen staen beven:
Te jaghen uyt den mens dien sy besitten hier,
Tot daer hun' wooningh is, beneen in 't eeuwigh vier.
Soo dat sy meer ontsien Gods Priester met sijn' krachten
Wanneer hy hen besweert, als al' dees aerdsche machten
By een ghebrocht te saem: want door sijn straf bevel,
Hoe sterck, hoe boos sy zijn, hy dwinght-se tot de hel.
Ons nieuw' Reformateurs de Geussche Predicanten,
Hen sullen wel ontsien te komen aen de kanten
Daer sy in wooningh zijn. Te seer zijn toch vervaert
Van gheesten sonder been, daer 't lichaem niet en paert.
Dus gaet des Priesters macht verr' boven macht der menschen,
Ia boven alle kracht die menschen souden wenschen.
De sonden hy vergheeft alleen: hy consacreert
Alleen: en hy verjaeght den' vyandt die ons deert.
Den siecken oock verblijdt, en komt hem heyligh maken
In sijnen lesten noodt, soo saen hy hem sal rakenGa naar margenoot+
Met olie groot van kracht. Dus staet in sijn ghebiet
De siele van den mens, die hy van als versiet.
O heyligh Priesterdom! O Priester groot van weerden!
Bekent uw' groote macht ontfanghen opder eerden:
Want 't ghene ghy hier doet, gheen' Enghelen en doen,
Ia, met hun kloeck begrijp noch qualijck dat bevroen.
Dus siet wel wat ghy doet, en toont door heyligh leven
Dat ghy in dese pleyn in 'thooghste zijt verheven.
Besorght dat dese macht, die niemandt el en heeft,
Tot stichting' van het volck zy deughdelijck beleeft.
|
|