|
| |
| |
| |
Aantekeningen
Muze van het Museumplein
Uit de bundel De weiden van Elske, bestaande uit 20 gedichten, verschenen in 2000 (verder dWvE).
Vertaald in het Engels. Het Museumplein is een van de centrale pleinen van Amsterdam, waar het Koninklijk Concertgebouw ligt. De auteur van het gedicht woonde in haar jeugd in het huis tegenover het Concertgebouw. Erlkönig: ballade van Goethe op muziek van Schubert. Het in het Russisch vertaalde gedicht werd door de dichteres in 2001 overhandigd aan de beroemde Russische sopraan Galina Vishnevskaya in het Koninklijk Concertgebouw te Amsterdam in verband met herinneringen in haar boek Galina uit haar kinderjaren toen zij voor het eerst kennismaakte met klassieke muziek op een grammofoonplaat.
| |
Rijksmuseum
Vertaald in het Engels. Het Rijksmuseum is het museum voor beeldende kunst in Amsterdam. Een van de belangrijkste bezienswaardigheden van het land. Het Rijksmuseum ligt aan het Museumplein. In het museum hangen veel schilderijen uit de Gouden Eeuw van Nederland. De Nachtwacht van Rembrandt van Rijn heeft een centrale plaats in de expositie.. Mijn Nachtwacht hier ook aanspreektitel voor de moeder van de dichteres. Kathedraal: Zo werd het Rijksmuseum als tempel der kunst in de volksmond vroeger genoemd. Nimbus van de Heilige Cecilia, beschermster van kerkmuziek. (dWvE)
| |
Silentium
Silentium (Lat.): stilte. ‘Bij de hengstenbron/op de berg der
dichters..’ in de Griekse mythologie wonderbron op de berg de Helicon die door de hoefslag van het paard Pegasus ontsprong en die de wonderbaarlijke eigenschap had dichters te inspireren. Inspiratiebron. (dWvE)
| |
Sagrada Familia
Sagrada Familia: onvoltooide kathedraal in Barcelona waaraan de Spaanse architect Antonió Gaudí (1852-1926) bouwde van 1884 tot 1926. Heilige schaal: in het Picassomuseum in Barcelona waar grote schalen van Pablo Picasso zijn tentoongesteld. Hier: de Graal, de schaal waarvan Christus zich bij het Laatste Avondmaal bediende en waarin zijn bloed werd opgevangen na zijn kruisiging. En passant (Fra.): terloops. ‘Kerk van duizend scherven’ het maken van gebouwen met gekleurde brokjes steen en glas is een van de belangrijkste kenmerken van Gaudí. Paloma Picasso, dochter van Pablo Picasso, heeft een cosmeticalijn met als handelsmerk de knalrode lippenstift in een goudkleurige huls. (dWvE)
| |
De Skiffeur
Skiffeur roeier in een skiff, lichte lange smalle eenpersoons boot. ‘Zijn schreeuw
vliegt...in rode vegen..’: allusie op het gelijknamige schilderij (1893) van de Noorse expressionistische schilder Edvard Munch geëxposeerd in de National Gallery te Oslo. H. Eggels bezocht het museum in 1993, toen bij Oslo de wereldkampioenschappen roeien voor de jeugd werden gehouden waaraan haar zoon Arne deelnam. Juffrouw Fjord (Noors): aanspreektitel voor een meisje. Hier: fjord als personificatie. (dWvE)
| |
| |
| |
Lucifer
Uit de bundel Sluier van Europa, bestaande uit 20 gedichten, verschenen in 2002 (verder (SvE) Vertaald in het Hongaars. Bij een tekening van de Hongaarse tekenaar Sándor Ruttkay in het bezit van Hanneke Eggels. Lucifer (Lat.) letterlijk: lichtdrager. In christelijke mythologie: Satan, duivel.
| |
Leidse zomer
Vertaald in het Perzisch. Leiden is vanaf de zeventiende eeuw al Stad van Vluchtelingen genoemd. Geboorteplaats van Rembrandt van Rijn. ‘De stad van clair obscur...’ (Fra.): licht-schaduw, schildertechniek in de beeldende kunsten, uitgevonden door Rembrandt. Prometheus: in de Griekse mythen een van de Titanen. Hij vormde de mens uit slijk en voorzag hem van vuur (symbool van de beschaving) dat hij Zeus ontstal en bracht dat verborgen in een rietstengel op aarde en leerde het de mens gebruiken. (SvE)
| |
Walkman
Oorspronkelijke naam van het gedicht: Een te groot oor. Walkman (Am.-Eng.): kleine draagbare cassetterecorder met koptelefoon. Hier zwervende dichter. Duiventoren: allusie op het traditionele poëtische beeld van de ivoren toren. (dWvE)
| |
Archeopteryx
Oorspronkelijke naam van het gedicht: Las Hoyas, plaats waar de resten van een oeroude vogel gevonden waren. Archeopteryx (Grieks): Oudste oervogel uit het hoofdtijdperk Jura. Jumbo: Boeing 747, het grootste vliegtuig ter wereld. ‘Voorzichtig!...deze kant boven’ voorschrift op dozen met breekbare waar. (dWvE)
| |
Sluier van Europa
Vertaald in het Perzisch en Hongaars. Titelgedicht van de tweede bundel van H. Eggels, geschreven in 1992 in verband met het uiteenvallen van Joegoslavië. Europa: dochter van de Fenicische koning Agenor. Toen zij met vriendinnen langs het strand wandelde, verscheen de god Zeus haar in de gedaante van een stier. Toen Europa een ritje op zijn rug wilde maken, liep de stier door de branding en zwom met haar naar Kreta. (SvE)
| |
Anna Achmatova
Vertaald in het Perzisch. Anna Achmatova: Russische dichteres die op 23 juni 1889 tijdens de regering van de voorlaatste tsaar Alexander III werd geboren en op 5 maart 1966, dertien jaar na Stalin overleed. Hoorde tot een groep jonge dichters die zich Acmeïsten noemde. Hun benadering van de poëzie was nuchter en ambachtelijk.... ‘een doek met de kopie van een moe gezicht’ (bijbels) doek van de heilige Veronica die het gezicht van Christus afwiste op zíjn kruisweg naar Golgotha. Christelijk relikwie. Requiem: gedicht van Anna Achmatova over het lot van het Russische volk en de gevangenschap van haar zoon Lev in Leningrad. (SvE)
| |
Praagse lente
De eerste Praagse lente was de Tsjechoslovaakse opstand onder Dubcek in 1968, de tweede onder de voormalige president/schrijver Vaclav Havel in 1989. De dichteres zag en hoorde V. Havel in levende lijve tijdens zijn eerste openbare redevoering tot het volk op het balkon van het stadhuis van Praag in | |
| |
1990. ‘Janátsjeks sneeuwklokjes’ is geïnspireerd door de cyclus ‘Op een overwoekerd pad’ van de Tsjechische componist Leosj Janátsjek (1854-1928). Karelsbrug in Praag, versierd met beelden uit de Tsjechische geschiedenis en gebouwd door Karel IV, koning van Bohemen in de 14e eeuw.... ‘loopt Franz Kafkalals een kever.’ allusie op de novelle van Franz Kafka Die Verwandlung. (SvE)
| |
De Muur
Vertaald in het Perzisch. Mstislav: M.L. Rostropovitsj. Wereldberoemde cellist en dirigent, speelde cello bij de Muur in Berlijn op 9 november 1989 bij die Wende. De foto stond in Nederland in de landelijke pers. Allegro (It.) muz.. snel. Vivace (It. < Lat. Vivace): levendig, tempo sneller dan allegro.... ‘stenen grafitti’: stukjes of brokken van de Berlijnse Muur bewerkt in grafitti-stijl, die de ooggetuigen en deelnemers meenamen ter nagedachtenis aan de historische gebeurtenis. ‘for sale’ (Eng.): te koop. De Russische versie van het gedicht is door de vertaalster aan maestro Rostropovitsj persoonlijk overhandigd op 27 mei 2001 tijdens een van zijn optredens in het Koninklijk Concertgebouw te Amsterdam in aanwezigheid van de dichteres. (SvE)
| |
Mir
Mir (Russ.): vrede, wereld, gemeenschap. Tevens de naam van een Russisch ruimtevaartstation waaraan in december 1998 vanuit Houston (VS) reparaties werden verricht door Russische en Amerikaanse ruimtevaartdeskundigen. Het gedicht is geschreven bij de katholieke kerstviering. ‘Maria, gulle geefster’: Heilige Maagd Maria die de wereld het Christuskind geschonken heeft.... ‘ring van ‘gezelligheid’ (tussen de regels) met een kritisch standpunt van de auteur wat betreft de rituele verplichte familiebezoeken tijdens de kerstviering met teveel eten, en ook valse gedwongen vrolijkheid met een aanleiding. Met de vertaling van het woord ‘gezelligheid’ in het Russisch bedoelt de vertaalster een atmosfeer van feestelijkheid, gevuld met zinloze gesprekken over niks, geroddel en teveel eten. Daarbij worden geestelijke - daarbij inbegrepen christelijke - waarden vergeten en waardeloos gemaakt. ‘De timmerman’. Sint Jozef, de man van Maria.
| |
Hart van Delft
Delft: stad waar de Koninklijke laatste rustplaats is. Bij restauratiewerkzaamheden aan het grafmonument van Willem van Oranje (1533-1584) in de Grote Kerk te Delft is in 1998 een gouden kistje gevonden. Louise de Coligny (1555-1620), de vierde echtgenote van Willem I, heeft dat tot haar dood bij zich gedragen. De huidige Koningin Beatrix gaf opdracht het kistje weer ongeopend terug te plaatsen. Het bevat waarschijnlijk het hart van Willem van Oranje. Het gedicht werd aan de Koningin gestuurd, die in een antwoordbrief van 24 september 1998 de auteur voor haar originele gedicht bedankte. Memento mori! (Lat.): Gedenk, dat ge eens sterven moet. ‘Wij doen het in een doosje,..’ allusie op een in Nederland in de jaren vijftig van de twintigste eeuw populair liefdesliedje met de aanspreking ‘Ik zou je in een doosje willen doen en bewaren, heel goed bewaren’ ‘ma soeur, ma coeur De Coligny’ (Fra.): mijn zuster, mijn hart De Coligny. Het Wilhelmus: Nederlands volkslied over Willem I van Oranje Nassau. Geuzenlied: strijdlied van de Geuzen, protestantse opstanders die tegen de Spaanse tirannie in Nederland aan het begin van de Tachtigjarige Oorlog gevochten hebben. Nationale hymne van Nederland.
|
|
Auteursrechtelijk beschermd