Gezinsuitstapjes in Nederland

Dagrecreatie voor het hele gezin

[p. 43]

6 Een dagje Schouwen-Duiveland

U kunt Schouwen-Duiveland thans over een hoogst interessant traject bereiken en wel over de Haringvlietbrug (Hellegatsplein, zoals op de wegwijzers staat) van Zuid-Holland naar het vroegere eiland Goeree-Overflakkee en daarna de Grevelingendam van Goeree-Overflakkee naar Schouwen-Duiveland. Haringvlietbrug en nog meer de Grevelingendam zijn op zichzelf al een grote bezienswaardigheid. Neemt u vooral een verrekijker mee (en stop dan op de parkeerstroken van het Hellegatsplein) en ook een kaart, niet omdat de weg niet makkelijk te vinden zou zijn, maar omdat het interessant is om onderweg na te gaan hoe deze verbindingen nu eigenlijk precies lopen en wat er steeds aan de overkant van het water te zien is. Wegwijzers naar het Hellegatsplein, en dus uiteindelijk naar Schouwen-Duiveland, ziet u onder andere aan de autosnelweg Moerdijkbrug-Dordrecht-Rotterdam.

In dit hoofdstuk geef ik u eerst een typering van de streek en de plaatsen. Daarna de mijns inziens mooiste autotoer, een trip van vierenvijftig kilometer rond heel het vroegere eiland. En tenslotte de mijns inziens mooiste stadswandeling door Zierikzee. Om de autotoer en de wandeling ook voor uw kinderen aantrekkelijk te maken,

[p. 44]

kunt u ze én de route laten voorlezen, respectievelijk laten vóórwandelen, én ze de vragen laten beantwoorden die ik onderweg zal stellen.

Wat de streek betreft: Schouwen-Duiveland heeft een sterk eigen karakter bewaard. Het is het land van meeuwen en wind, van gelukkig nog niet rechtgetrokken dorpskernen en van de aarde als een oceaan van kluiten, van de dode dijken door de bouwlanden, van de boeren die aan het ploegen zijn in de vette aarde, rond hen de krijsende meeuwen. De landbouw - graan en suikerbieten vooral - is het belangrijkste bestaansmiddel. Economisch is het eiland meer op Rotterdam dan op de rest van Zeeland georiënteerd. De stad Zierikzee is aangewezen als industrustriële ontwikkelingskern. Direct ten westen ervan gaat Duiveland over in Schouwen. Een compleet ander gebied ontmoet u daar ten westen van de lijn Renesse-Haamstede-Westerschouwen; een echt recreatiegebied, met akkers, weiden, beschaduwde weggetjes, brede duinen (tot vijf kilometer, bij Haamstede), fraaie panorama's en de zee. Over Zierikzee spreek ik straks nog, maar ik attendeer alvast op het zwembad De Val. Dreischor is een heel mooi plaatsje, een cirkeltje van huizen, die handje-pepermuntje aan de Ring staan en daar rondedansje spelen. Brouwershaven ligt leeg aan zijn verzande haven en boven het hoofd van Cats' standbeeld trekken hoog de Zeeuwse wolken. Zijn stad lijkt onder hem weggestorven. eens leverden de brouwers uit Holland hier het bier af, dat dan verder werd geëxporteerd, nu brengt alleen de bietentijd enige drukte. Het kleine haventje ligt dan vol met bieten, die vader Cats tot aan de nek toe bedelven. Het in het badseizoen drukke Renesse heeft voor de kinderen onder andere de speeltuin Afineto in petto. In Haamstede staat een door grachten omgeven slot, een aardige stellingkorenmolen uit 1847, een speeltuin bij hotel Haamstede en een uitzichttoren in de waterleidingduinen. Westerschouwen heeft een uitzichttoren en Burgh, met nog de plattegrond van een Frankische bourg, bij de kerkbrink resten van een dubbele omwalling uit de negende eeuw. Belangrijker dan dit alles zijn echter het zeer fraaie landschap, het duingebied, het strand, en vooral ook de strandpanorama's, die ikzelf de mooiste van ons land vind, omdat u niet uitziet over een oneindige zee, maar aan de horizon de Zeeuwse archipel bemerkt.

Ik ga u nu een rondrit van vierenvijftig kilometer voorstellen, die u wel het beste beeld van Schouwen-Duiveland geeft. De vragen moet u slechts zien als een aardigheidje voor uw kinderen, die u onderweg de antwoorden kunt laten opschrijven. De goede antwoorden staan achter in dit boek.

+ Aangekomen op Schouwen-Duiveland, rijdt u eerst naar Zierikzee

[p. 45]

(zie onder, ook voor een stadswandeling) en volgt daar de wegwijzer naar Dreischor. In het kostelijke centrum van dit plaatsje, de Ring, let u op het raadhuisje met de wijze spreuk en daar stel ik ook de eerste vraag: van welk jaar is dit raadhuisje?

+ Van Dreischor volgt u de duidelijke wegwijzers naar Zonnemaire en het weemoedige Brouwershaven. Daar let u natuurlijk ook op huis nummer 28 op het havenplein (dat met de leuke gevelstenen). Ernaast staat de stadswaag en ik stel de kinderen de tweede vraag: in welk jaar werd voor de waag de eerste steen gelegd?

+ U volgt nu de wegwijzer naar Scharendijke, die u hier ziet; vervolgens enkele borden ‘doorgaand verkeer’ en dan opnieuw de wegwijzer naar Scharendijke. U volgt zo steeds de dijk, passeert het dorpje Osse en blijft ook daar de dijk volgen. Het centrum van Scharendijke blijft iets links. U blijft dus naar rechts de dijk volgen en komt snel aan twee op elkaar volgende wegwijzers. Op de tweede volgt u de roodgele aanduiding naar Renesse; niet de gewone zwarte aanduiding dus, maar de roodgele die een mooiere weg belooft. Plotseling verschijnen nu de duinen. Na enige tijd ziet u aan deze weg (vóór een pension) links een grote boerderij in diverse kleuren. Hier is mijn derde vraag: van welk jaar is deze boerderij?

+ De weg loopt uit op pension-restaurant Zeerust. U moet hier beslist eerst rechtsaf gaan en dan de trap op, om van een bijzonder mooi strandpanorama te genieten. Maar daarna moet u bij dit pension links afslaan en door een mooi laantje naar Rennesse rijden.

+ Daar volgt u de wegwijzer naar Haamstede, maar pas op: even buiten het centrum van Renesse níét rechtsaf (zoals een wegwijzer aangeeft), maar rechtuit de B-weg nemen, de Hoge Zoom. Aan deze weg stel ik de vierde vraag: links ziet u huize Irene; welk huisnummer?

+ Dit mooie weggetje vervolgt u nu naar Haamstede, dat op het plaatsnaambord ook staat aangegeven als Burgh-Haamstede. Daar volgt u de wegwijzers naar Burgh en Westenschouwen, rijdend door een heel mooi landschap. U blijft deze weg volgen tot u pal aan de voet van de duinen bij een rotonde komt. Eerst moet u hier weer beslist rechts de trap op gaan: het strandpanorama is er nog mooier dan dat van daarstraks. Daarna slaat u op de rotonde linksaf naar Westerschouwen, waarvan u het plaatsnaambordje al ziet. Ik stel daar de vijfde vraag: direct na het plaatsnaambordje staat links een lantaarnpaal met daarop een cijfer geschilderd; welk cijfer?

+ U vervolgt deze weg en bemerkt na het bord ‘einde 50 km’ een klein wegwijzertje, dat rechtsaf naar Zierikzee wijst. Hier gaat u inderdaad rechtsaf. Op de T-splitsing bij het rood-witte hek slaat u rechtsaf over de Cauersweg. Bij de dijk rijdt u naar links, zodat de Oosterschelde aan uw rechterhand blijft.

[p. 46]

+ In het gehucht Burghsluis blijft u rechtuit rijden (wegwijzertje naar Zierikzee) en krijgt nu een magnifiek panorama over de Oosterschelde en de langste brug van Europa. U blijft de dijk volgen en rijdt langs de eenzame stompe toren, enig overblijfsel van het bij een watersnood verdwenen dorp Koudekerke. Voor uw kinderen is de legende leuk: een visser ving een zeemeermin, wilde die niet vrijlaten, waarop de zeemeermin zei: ‘Westenschouwen, het zal je berouwen, dat je genomen hebt mijne vrouwe. Westenschouwen zal vergaan, alleen de toren zal blijven staan.’

+ Na geruime tijd voert de weg naar links weer het land in. Rechtuit blijven rijden tot de grote voorrangsweg bij boerderij de Schelphoek en hier rechtsaf. Bij de wegwijzer rechtuit, bij de volgende wegwijzer eveneens. Maar na die tweede wegwijzer de eerste verharde weg inslaan, de Hoosjesweg.

+ Deze weg buigt naar links. Daarna nogmaals (de naam wordt nu Inlaagweg) en gaat vervolgens de dijk op, waar u komt aan een splitsing en een vogelreservaat met, als u het treft, duizenden vogels vlak bij uw auto. Daar stel ik de zesde vraag: u ziet hiet twee borden van de vogelwacht; hoeveel verschillende soorten vogels staan er vermeld op die twee borden samen? U rijdt op deze splitsing rechtuit en vindt dan vanzelf de weg terug naar Zierikzee, waar de vierenvijftig kilometer lange rondrit eindigt.

In Zierikzee ga ik u een wandeling geven van vijf kwartier, die u de beste indruk van deze stad geeft. Terwijl uzelf onderweg genieten kunt van oud stedenschoon, kunt u de kinderen met de tekst in de hand de route laten vóórwandelen en ze de vragen laten beantwoorden die ik zal stellen en waarvan de juiste antwoorden achter in het boek staan.

+ We beginnen op de Dam, de winkelstraat van het stadje, en wandelen van hier door de Meelstraat met het gotische tempeliershuis en, even verder, het raadhuis met de aardige toren. Het interieur laat een mooie houten bekapping van de zolder zien.

+ We komen dan vanzelf aan het monstrueus fragment van de imposante Sint Lievens Monstertoren, die tweehonderdzeven meter hoog had moeten worden, maar op een kwart bleef steken. De erbij horende kerk brandde in 1832 af en wat daar nú staat is zo ongeveer het enig lelijke van Zierikzee, een gebouw als een Griekse tempel, de Zierikzeese Madeleine te noemen. Het plein bij dit hele complex, de Balie, is het oudste en hoogste punt van de stad.

+ Rechts aan het eind van dit plein begint de Karnemelksvaart. Deze gaan we in en dan meteen rechts door de Gravenstraat (geen naambordje). We lopen nu steeds rechtuit en bij de brug op het eind van de

[p. 47]

straat stel ik de eerste vraag: hoeveel verticale spijlen heeft de rechterleuning van de brug?

+ Vóór de brug, dus aan de stadszijde, ziet u links een voetpad (Grachtweg) en dit gaan we volgen: een fijne wandeling met mooie uitzichten op de stad en de toren. De promenade eindigt bij de Westbrug, waar we links door de Weststraat weer de stad ingaan. Aan het eind van de Weststraat ziet u een paardenwed, waarin vroeger de lakens werden gespoeld. Het verlengde van de Weststraat wordt de Zuidzijde en de Poststraat (heel mooi) en daar stel ik de tweede vraag: wat is de naam van het huis Poststraat 33 (vroeger C 39)?

+ Aan het eind van de Poststraat rechts door de Korte Sint Jansstraat, waar ik meteen de derde vraag stel: u ziet hier rechts het wapen van Zeeland en daaronder het woord Zeelandia; welk huisnummer (rechts van de poort) staat daarbij? Hierna linksaf door de Sint Domusstraat, waar u na geruime tijd links de vroegere vismarkt ziet, nu een hofje. Hier stel ik de vierde vraag: hoeveel bomen staan er op het hofje?

+ Nog even verder en we arriveren bij de Zuidhavenpoort (oudste carillonklokken van ons land, gegoten door Pieter van den Ghein) en de Noordhavenpoort, beide omstreeks 1500. Het complex van beide is zo pittoresk als men in Nederland zelden ziet. Maar ook wat nu nog volgt is Zierikzee op zijn best. We slaan bij de poorten linksaf over de Oude Haven, en dat is nu een van de weinige gedempte wateren ter wereld die de schoonheid van een stad géén afbreuk hebben gedaan. Let u dadelijk maar eens op de goede plantsoenindeling, de heel mooie gevelrijen en de goede verhoudingen tussen pleinbreedte en huizehoogte.

+ U blijft rechtuit wandelen (let op de mooie gevelreeksen) en kunt verderop het best de rechterkant van de straat aanhouden. Havenpark heet het hier nu. Rechts ziet u het Vrijpoortje en daar stel ik de vijfde vraag: vlak ervóór staat huis nummer 1, genoemd de Witte Swaen; uit welk jaar dateert dit huis? Op het eind van het Havenplein gaat u nu schuin rechts door de Mol (let op nummer 25) en zo komt u, naar links, weer op de Dam terug, waar de stadswandeling eindigt.

Nog dit: wanneer u ook de boven aangeduide rondtoer over Schouwen-Duiveland volgt, ziet u aan de rand van Zierikzee vanzelf de Nobelpoort uit de veertiende eeuw, genoemd naar de nobele dames Anna en Maria, die de spitsen lieten bouwen. De spits van de ene is wat krom, naar men zegt omdat een van de dames gebocheld was. Hebben uw kinderen in de gaten dat de beide torens niet precies aan elkaar gelijk zijn? De ene heeft acht en de ander zestien zijden, let maar op!aant.