De Amsterdamse boekhandel 1680-1725. Deel 3. Gegevens over de vervaardigers, hun internationale relaties en de uitgaven A-M

Lier (Barent van) 1652-1707, Geref.

Leven

Ged. Nieuwe Kerk 29-12-1652, begr. Westerkerk 17-11-1707 (4de kl.), zoon van Dirck Stevensz (van Lier), kleermaker of gabellier, en Geertruyt Barens, ondertr. kerk 1. 22-11-1675 Anna Trop, geb. Steteren 1647/48, ondertr. 2. 16-10-1693 Rijkje Boogaert, geb. Meurs 1652/53.

14-10-1693 bewijs van f 400. - aan zijn kinderen (Inbr. 38, 259).

4-8-1695 test. voor not. Meijer (N.A. 5382, 145).

19-11-20-12-1707 inv. nalatenschap voor not. Snoek (N.A. 6683, 423).

12-9-1710 uitspraak voor not. van Akersloot in geschillen hierover (N.A. 5561, 1067).

9-4-1714 scheiding van de nalatenschap voor not. van Aken; na aftrek van onkosten f 924.11.6 deelbaar (N.A. 7227, 71).

Adressen

1693 Egelantiersgracht, 8-5-1705 Elandsgracht; op 10-1-1705 kocht hij voor f 3060. - (R.A. 804, 156vo; overdracht niet gevonden) een huis op de Anjeliersgracht tussen de tweede en derde brug zuidzijde, waar Haarlem boven de deur gestaan had. Daar stierf hij en op 18-3-1709 werd het verkocht bij willig decreet voor f 3000. -. Het was toen belast met schepenkennissen van f 1000. - van 22-6-1706 en van f 500. - van 17-2-1707 ten behoeve van Evert Westrop en Harmanus Kaam. (A.W.D. 53, 178 en W.D. 42, 178).

Boekdrukkerij

23-6-1676 poorter als letterzetter, 13-3-1684 gildelid, betaalt tot zijn dood jaarzang.

19-11-1707-20-12-1707 werd de inventaris opgemaakt, op 19-6-1708 geamplieerd en op 8-7-1708 afgesloten. De taxatie van de drukkerij geschiedde door Bartholomeus Voskens en Willem Goeree Jr.; bij KS 1367-1369 afgedrukt, echter met omissies (van de 16 boeken worden slechts 7 genoemd). Jan Jansz Booy, de huurder van het onderhuis, had verschillende malen geld aan de overledene geleend, tezamen f 300. - en aan executeuren f 200. -. Cornelis Danckertsz moest hebben voor het lossen van de zoon Dirk van Lier en andere zaken f 115.4. -. Er waren 4 drukpersen, waarvan 1 zonder degel. KS geeft geen taxatieprijzen, die echter voor het merendeel wel te lezen zijn (drukkerij tweemaal opgenomen).

10-10-1708 gaven schepenen fiat op het rekwest van de zoon Nicolaas om de drukkerij en winkelwaren voor het getaxeerde bedrag van f 1722.14. - te mogen overnemen. De activa bedroegen tezamen f 5195.16. -, de passiva ± f 3500. -. (R.A. 804, 15610).

9-4-1714 bij de scheiding tussen de twee zonen zijn de winkel en winkelwaren getaxeerd op f 694.5.8, de veiling van de drukkerij heeft f 930.8. - opgebracht.

3-11-1710 verkocht Klaes van Lier, boekdrukker, op de Prinsengracht bij de Nieuwe Leliestraat zijn boekdrukkerij, bestaande in twee drukpersen etc. (A.C. adv. 30-10-1710, zie KS 366).

[p. 212]

Uitgeverij en boekhandel

Barent van Lier was waarschijnlijk een betrekkelijk kleine drukker, die altijd in opdracht moet hebben gewerkt. Aan het drukkerscontract van 1681 nam hij geen deel. Slechts een enkel maal, in 1687 en 1688, vond ik zijn naam op een uitgaaf vermeld: Het marg der Hebreeusche Tael-Konsten.... opgemaeckt door Everardus van der Hooght. t'Amsterdam, Gedruckt, bij Barent van Lier, voor Joachimus van der Hooght, in de Handboogh-straat. Anno 1687. Het was een uitgaaf van de dominee van Nieuwendam, die college in het Hebreeuws hield voor heren en dames. Zijn broer Joachimus, de gravenmaker van de Oude Lutherse Kerk te Amsterdam, zorgde voor de verkoop. (KS 273). Voor 1688 zie Bierens de Haan no. 1767.

8-5-1705 proc. voor not. Sylvius van Barent van Lier op zijn zoon Dirk, die in Rotterdam vertoeft, om gelden te innen (N.A. 4918, 132).

17-9-1707 privilege van de Staten voor Barent van Lier voor La Bibliothèque universelle des historiens profanes par Mr. Du Pin. Dit werk verscheen, zoals wij zagen in 1708 bij François l'Honoré, zonder enige vermelding van privilege. Het wekt de indruk, dat de aanvraag door van Lier, die zelf voor zover na te gaan nog nooit iets had uitgegeven, maar vermoedelijk het werk zou drukken, geschiedde in opdracht van een ander. L'Honoré zal dit echter niet geweest zijn.

Bijzonderheden

De oudere halfbroer van Barent, Steven Dircksz van Lier, was ook boekdrukker (KS 366-367), Zijn naam komt als drukker voor op boeken, die van 1661-1663 verschenen. Reinier van Lier. die op 4-6-1674 gildelid werd, was geen familie. Uit zijn ondertrouw van 18-7-1671 blijkt, dat hij boekbinder was. De twee zonen van Barent van Lier, Dirk en Nicolaas (of Klaas) waren beiden boekdrukkers. Dirk wordt nog als zodanig genoemd op 22-6-1706, wanneer hij borg staat voor zijn vader (Schep. Kenn. 76, 274vo), maar wordt sedert 6-11-1706 vermist: ‘Die deselve levendig of dood weet te brengen aen Jan van Oosterhout, over de Torendeur van de Zuyderkerk tot Amsterdam, sal eerlijk beloond werden.’ (adv. A.C. 2-12-1706). Deze verdwijning had ten gevolge, dat de nalatenschap zo officieel moest worden afgewikkeld. Ook over de zoon Klaes van Lier, die blijkbaar na de dood van zijn vader nog drie jaar lang de drukkerij dreef, maar geen gildelid werd, vond ik na 1710 geen gegevens meer.