Gedachten

[Februari]

1 Februari.

2 Februari.

[p. 23]

XXXII.

Uit aangeboren slaafsheid, gemakzucht en onzelfstandigheid denkt de mensch gewoonlijk niet, maar laat voor zich denken.

XXXIII.

Humaniteit, het ideaal van gelijkheid onder alle menschen, een vrede en liefde onder alle levende wezens, kan geen product van meerder kennis zijn, maar is een moreele intuïtie.

[p. 24]

3 Februari.

4 Februari.

5 Februari.

[p. 25]

XXXIV.

Men erkenne en eerbiedige in alles, bij alles wat men doet, de waarde en het recht van anderen.

XXXV.

Niets is mystieker dan iets anders. Wij kennen dingen goed of wij kennen dingen weinig, - maar de aard der dingen is er niet anders om. En zeker is het, dat de dingen, die wij kennen, oneindig gering zijn in vergelijking van hetgeen wij niet kennen.

XXXVI.

Slechts trouw en waarheid is 't waarachtig vroom zijn.

[p. 26]

6 Februari.

7 Februari.

8 Februari.

[p. 27]

XXXVII.

Het zou allerdomst zijn de menschen te zeggen, dat beschaving, kennis, goede manieren, zindelijkheid, in één woord alles wat de rijke op den arme vóór heeft, dingen zijn die er niet op aan komen, omdat de arme er nu eenmaal buiten zijn schuld van verstoken is.

XXXVIII.

Zoo zuiver als muziek kan woord-expressie niet zijn. Want woorden zijn symbolen, teekens van geluid met een abstracten zin.

XXXIX.

Wat er wortelt in het diepe mensch-instinkt, het breekt altijd door het dichtste weefsel van oppervlakkige overleggingen en redeneeringen heen.

[p. 28]

9 Februari.

10 Februari.

11 Februari.

[p. 29]

XL.

Ouders, leeraars, rechters, oefenen voortdurend een krachtige suggestie uit, zonder zich daarvan bewust te zijn.

XLI.

Wij kunnen nooit de waarheid zeggen met onze woorden, en toch geven wij altijd voor het te doen. Het eenige wat wij doen is woorden te mikken naar een verwijderde realiteit; wij kunnen de waarheid slechts aanduiden.

XLII.

Het omschrijven van een woord is niet hetzelfde als het geven van een inzicht in de beteekenis er van.

[p. 30]

12 Februari.

13 Februari.

14 Februari.

[p. 31]

XLIII.

De feiten zeggen dat de mensch een kuddedier is, een groepswezen, in al zijn daden en denken beheerscht door de drijvende kracht van enkele individuën.

XLIV.

Het is veel gemakkelijker geestig dan ernstig te zijn.

XLV.

Muziek is de zuiverste, meest onmiddellijke kunst; is het minst symbolisch, het meest reëel. Een melodie is de allernauwkeurigste expressie van iets in ons; men kan bijna zeggen, dat melodie en zielstoestand eenzelfde ding is.

[p. 32]

15 Februari.

16 Februari.

17 Februari.

[p. 33]

XLVI.

Een heftige kritiek is even zot en onbetrouwbaar als een heftige sterrekundige waarneming of een heftig chemisch onderzoek.

XLVII.

De klassenstrijd is een zuiver kapitalistisch verschijnsel, evenals het vakvereenigingswezen.

XLVIII.

Alle dingen zijn vatbaar voor een mooien en een leelijken uitleg. En dan beslist de liefde ten goede, de haat ten kwade.

[p. 34]

18 Februari.

19 Februari.

20 Februari.

[p. 35]

XLIX.

Alleen gezond verstand en instinct van zelfbehoud kunnen den mensch doen handelen naar de overtuiging, dat individueele zelfbeheersching en beperkt privaat bezit de gemeenschap kunnen behoeden voor degeneratie en ondergang.

L.

De band van het handelsverkeer is dikwijls sterker dan die van politieke eenheid.

LI.

De menschen handelen en denken altijd min of meer troepsgewijs, in kudden, onder den invloed van groote leidende geesten of sterke geestelijke stroomingen.

[p. 36]

21 Februari.

22 Februari.

23 Februari.

[p. 37]

LII.

Woorden kunnen bekoren, dwingen en overweldigen en doen kennen de waarheid.

LIII.

De wellevendste en mildste mensch - als hij verstandig is - laat zich niet plunderen of brutaliseeren, maar sluit zijn deur voor klaploopers of dieven die van zijn wellevendheid misbruik zouden maken.

LIV.

Woorden zijn geluiden, zoo goed als melodieën en enkel door hun geluid en hun rhythme kunnen zij ook weergeven wat in ons is.

[p. 38]

24 Februari.

25 Februari.

26 Februari.

[p. 39]

LV.

Om tot socialistische reorganisatie te komen moet het geheele klassenstrijd-begrip en het geheele ingeroeste vak-vereenigings-afpersings-systeem grondig worden uitgeroeid.

LVI.

Virtuositeit zonder wijsheid is niets; hol, voos, klatergoud, bedrog, leege schittering.

LVII.

De hoogstontwikkelden zijn het meest ontvankelijk voor het begrip, dat het éénzelfde waarheid is waartoe elke weg van oprechte vroomheid leidt, ook al zullen zij elk den eigen weg den besten vinden.

[p. 40]

27 Februari.

28 Februari.

29 Februari.

[p. 41]

LVIII.

Wat de mensch noodig heeft voor zijn leven is een sterk verlangen. Leven is iets willen.

LIX.

Men heeft in onzen tijd de Rede zeer hoog verheven, maar, goed bezien, heeft men nimmer zoo onredelijk geleefd.

LX.

De mathesis is onomstootelijk. Zonder logica kunnen wij niet denken, 2 × 2 zal altoos 4 zijn. Maar mathesis is geen eigenlijk gedachte wetenschap, het is de begeleidster van alle wetenschappen.