Brieven aan Henri Borel

[p. 68]

XXIII.

‘Het conducteurspetje’ slaat op de toenmalige uniformpet van de Ambtenaren van Chineesche Zaken, met 4 cm goudloof, waar ik toendertijd mede moest loopen.

Dennekamp, Bussum, 21 Juli '96.

Beste Henri,

Ik was erg blij met je brief. Ik had al gedacht, dat je ziek was, omdat ik in twee maanden niets hoorde. Maar het lijkt mij zóó het best dat wij wachten op elkaars antwoord.

Ik ben blij om het conducteurspetje, dat is goed. Ik geloof dat jelui op 't moment een goede G.G. hebt. Een die ten minste durft en de dingen vast aanpakt. Nog niet lang geleden zou jij je biezen hebben moeten pakken en niet van Hasselt, omdat je in het vuil hebt durven roeren. Maar de tijden gaan werkelijk vooruit. De publieke opinie is hoe langer hoe machtiger. En al is zijn moreel peil nog lang niet hoog vergeleken bij dat der beste individuen, het wordt toch steeds hooger. Anders had je nooit dit succes kunnen hebben. Want je hebt macht, omdat ze weten dat je schrijven kunt, en omdat de P.O. geneigd is jouw zijde, de zijde van het Recht, te kiezen.

Kloos blijft het goed maken. Zijn geheugen is nog niet goed normaal. Hij kan ook nog niet lang zijn attentie bij de dingen bepalen, maar hij gaat goed vooruit.

Het is bij Veth niet zoozeer de vrees voor fatsoen als wel stoornis in zijn rust. De meeste artisten hebben daarvoor dezelfde wat egoïstische vrees. Ook Holst en Gorter mijden hem. Maar Thym is ons eenige malen komen opzoeken.

[p. 69]

Ik zie veel jonge menschen tegenwoordig, die bij mij komen om raad en steun. Sommigen van veel talent. Een van hen, van Oordt, heeft een goed boek geschreven dat in 't najaar uitkomt. Hij had het al jaren liggen en geen uitgever wou er aan, totdat hij het bij mij bracht. Nu heeft Versluys het op mijn aanbeveling dadelijk gedrukt. Ik zie ook veel een jong teekenaar van veel aanleg, die een geillustreerde uitgaaf van de Kl. Johannes gereed maakt.

Het is hier snikheet, tropisch. Een prachtige zomer. 's Nachts 70^o, overdag 90^o Thym leeft in Baarn van veel minder dan 200 's maands, in een aardig huisje buiten, met drie kinderen en een meid. Ik geloof dat 's Graveland je wel bevallen zou. Daar zijn goedkoope huisjes, prachtige weilanden en plassen, en het bosch en de hei vlakbij. Ik kijk er al dikwijls naar uit voor je.

Wees niet bang dat je zou ‘tegenvallen’. Datzelfde denk ik van mijn kant ook. Wij zouden elkaar wel weten te nemen zooals we zijn. Ik heb zooveel geleerd op dat punt en jij ook. Gorter en ik zien elkaar soms maanden niet, hoewel we naast elkaar wonen, en toch wordt onze vriendschap nooit verduisterd. Hij heeft veel minder behoefte aan uitpraten, aan effusie, en hartelijkheidsbetoon dan ik. Het valt mij soms wel eens moeielijk, dat verschil gelijkmoedig te dragen, maar ik ken hem en vertrouw hem en hij mij, en wij nemen elkaar niets kwalijk. Zoo is het ook met Thym somtijds. Die praat zeer veel met mij, maar zijn brieven zijn schraal en voor mij onbevredigend. Maar het gaat altijd goed tusschen ons.

Geld voor Kloos is altijd welkom. Hij zou het heelemaal niet weigeren, als hij weet dat het met goede gezindheid komt. Ik hoop dat hij, tegen den winter, in een pension wonen kan, hier in Bussum.

Ik zou je graag gauw hier zien, ook voor je werk en voor je gezondheid. Maar ik geloof dat je heel nuttig bent waar je bent, en er ook vooruit zult komen. Spaar in elk geval op zooveel je kunt.

Kloos vond in je ‘Herrijzenis’ in de Gids veel moois. Dat deed me plezier. Ik durf het zelf dikwijls niet vinden omdat ik bang ben dat mijn genegenheid voor je mij parten speelt. Maar hij weet

[p. 70]

weinig van je en is zeker zonder gunstig vooroordeel. Wat je tegen hem schreef weet hij, en heeft hij zeer kalm opgenomen, zonder verzet. Hij noemt de Tideman-episode de groote vergissing van zijn leven.

Het kan zijn dat als ik in Atjeh was, ik dat moorden en branden niet zeer aangenaam zou vinden om bij te wonen. Maar ik kan niet helpen dat ik liever deze energieke wijze van doen zie, dan dat weifelende en verwarde gemodder van vroeger. Ik wenschte dit, zoo mogelijk, tot het uiterste dóór te zetten, en geheel Atjeh onder ons onmiddellijk bestuur te brengen. Dit kan, als wij maar durven en willen, en zou waarschijnlijk voor het land zelf het zegenrijkste zijn.

Ik voor mij vind de zomerhitte heerlijk en werk er 't best in. Ik loop in enkel flanellen hemd en broek, en zwem 's morgens in 't open weiland, dat is prettig midden in de wei-bloemen en de zon. Maar het is maar een paar maanden, dan is 't wel uit te houden.

Henriette v.d.S. zie ik veel. Ze is volmaakt eenvoudig en natuurlijk, ook in haar leven. Van haar verzen denk ik: ‘Kind, het is zóó makkelijk niet’. Zij heeft het gelukkigst denkbare lot, en weet nauwelijks wat verdriet is.

Dag beste vriend, hou je taail Ik denk dikwijls aan je. Doe dat ook aan je vriend. Groet vrouw en kind.

F. van EEDEN.