Exordium magnum

van enen conuers de ghepynt waert vanden duuelen om sine onghehoersamheiit

Een conuers vander orden van cistercien was onghehoersam synen prior. versmadende mit enen hoeuerdigen herten te doen dat hem gheboden waert. noch mitten anxte godes. noch mit gheenre smekinge der bruederen en mocht hie daer toe ghebracht werden dat hie ghehoersam were den prior. mer mit hoemoedicheit ende ongheschickeden antwoerden sechde hier dat hyt nummermeer doen en solde. hier er bynnen ghinc die sonne onder ende die dach waert ghesloten. Die conuers was vol van wreetheit ende bitterheit. ende hie en ontsach niet toe bliuen in sinre hoeuerdiger wederspanicheit. Hie lechde hem seluen te rusten in sinen bedde. quelliken ghedachtich der woerden des Apostels. die sonne en gae niet onder op uwen thoerne. Ende sie in dat eerste vander nacht doe hie noch niet ontslape en was gheworden. mer noch ghenoech dede sinre wreder houerdien denckende quaet in sinre herten. soe weren daer twee boese gheesten swarter dan

[p. 33]

roet wreder dan draken staende voer synen bedde. een van hem alse vraghende sprack totten anderen. wie is dese die hier leghet. Die ander antwoerde. Een conuers. Die eerste ghesproken hadde sechde weder al versmadende. Ten is gheen conuers mer een onghehoersam mensche. Ende te hantes sechde die ander. Isset een onghehoersam mensche soe laten ons totter poerten trecken. Ende alse haestelike alse men een woert segghen mochte soe volbrachten sie dat hie gheseget hadde. want sie sloeghen hoer hande anden onsaligen menschen ende onsachteliken stieten sie oen vanden bedde. sie stopten oec synen mont opdat hie niet roepen en mochte. ende toeghen wredelike den onghehoersamigen wederspanigen hoeuerdighen menschen vanden dormiter ende vanden gheselschap der hoeuerdigen ghehoersamiger bruederen. Daer na voerden sie oene doer die lucht buten den cloester ende begonnen mit hem toe spelen ende worpen oen malkanderen toe. alse die menschen spelende plegen malckanderen den bal toe te werpen ende te ontfangen. Doe se langhe mit hem ghespelt hadden lieten sie oen ter tyt toe gaende van hem. Meer O onuerwinlike wreetheit der duuelscher boesheit. want na een luttel tydes quemen sie weder ende begonnen weder mit hem toe spelen alse sie eerst ghedaen hadden. ende sie alse die clocke ludede toe den dienst des almechtigen godes. daer van worden sie verueert dat sie van danne vloen rechte ofte een donre vanden hemel neder op hem gheuallen hadde. Ende den onsalighen conuerse die nu niet houerdich ende wederspanich en was. mer versaget ende beuende worpen sie in enen paliaert die daer was. daer hie hem seluen wthalp alse hie mochte ende sat onder enen boem. alte male swart ghemaket ende ontreiniget van die modder des paliaerts. Doe hie daer sat mit droefheit ende begancnisse ende mit anxte dat toe hantes die lelike duuele weder coemen solden. soe stont toe hantes by hem een eerwerdich persoen sprekende toe hem. werde ghesterket ende en wil niet ontfruchten want die boese dienres der duusternyssen wrekers der hoeuerdien ende der wederspanicheit en sullen dy voert an niet schadighen ofte quessen. Mer dese dinghe sin dy gheschiet mit enen rechtuerdigen ordel godes. want du niet ontsien en hebste soe hoeuerdelike dynen ouersten onghehoersam ende wederspanich te wesen. Des morghens alse men desen conuers niet en sach onder die ander bruederen ende hie vele ghesocht waert ende niet gheuonden soe vermoededen sie alle gader dat hie hemelike hene ghegaen weer totter weerlt. Het was al daer alsoe ghestalt dat die koeken brueders mosten buten der poerten reine water putten totter koeken behoef. Ende alse sie des morghens seer vroe wtghegaen weren water te putten. soe seghen sie den conuers alse enen onsinnighen menschen sitten onder den boeme. sie kierden haestelike weder omme. ende deden den prior ende den bruederen te weten wat sie ghesien hadden. Die prior nam sommighe bruederen mit hem ende ghinc wt tot hem. ende doe he sach dat hie alsoe onsalichliken liet vraghede hie waer\omme

[p. 34]

dat hie al daer alsoe sate. hie liet of hie die bruederen die tot hem quemen biten wolde alse een hont. ende sach een yeghelick brueder mit wreden ogen an ende sechde. Ghy hebbet ghesien hoe dat die boese gheesten al dese nacht mit my ghespeelt hebben. ende niemant van v en heuet gheachtet my te hulpe te coemen. Te hantes verstonden die brueders dat hie pine gheleden hadde om sinre onghehoersamheit wille ende hoeuerdigher wederspanicheit. van gheboede des priors waert hie gheleit in dat siechuus. daer lach hie langhe inder seluer onsinnicheit ende leerde myt desen liden niet hoeuerdich ende wederspanich te wesen. alser ghescreuen

staet allene die moeyenysse sal den horen verstant gheuen. Alse houerdie ende wederspanicheit een sunderlinge boesheit is. soe sullen oec die hoeuerdige ende wederspanighe menschen sonderlinge ghepinicht verdomet ende gecrucet werden. welker voelen moet veer van ons allen wesen die beraden sin gode te mynnen mit enen puren ende oetmoedigen herten. ende om sinen wille myt alre sorchuoldicheit onder gheworpen ende ghehoersam te wesen syne stedeholders onsen prelaten