Anna Louisa Geertruida Bosboom-Toussaint

Levens- en karakterschets

[p. t.o. III]

[p. IV]

History gives us the acts, but letters in which the actors speak for themselves give us the thoughts of the individual.

Prescott.

Door de hulpe Gods mag ik vrij en fier de oogen opslaan en iedereen ferm in het aangezicht kijken. Dat zal wel de oorzaak zijn waaruit ik zekere stoutheid put, om zonder menschenvrees mijn gevoelen te zeggen waar ik meen dat het noodig is.

A.L.G. Bosboom-Toussaint.

[p. IX]

AAN C.W. BRUINVIS

den oud-wethouder en bekwamen archivaris van alkmaar wordt deze levens- en karakterschets van alkmaar's eere-burgeres uit dankbare vriendschap opgedragen door den schrijver

[p. XI]

Voorrede.

De oudste levensschets van Geertruida Toussaint dagteekent reeds van het jaar 1847 en is van de hand van den geleerden Hervormden predikant van Sybecarspel, J.A.M. Mensinga. Het eigenaardige ervan was, dat zij, op verlangen van Dr. Joh. Wilh. Wolff, een Hoogduitsch letterkundige, en van den heer Vogin, lector in de Engelsche taal aan het gymnasium te Middelburg geschreven, hare bestemming kreeg als inleiding tot de Hoogduitsche en de Engelsche vertaling van Het Huis Lauernesse door beide genoemde mannen. Ds. Mensinga was intusschen zoo vriendelijk den oorspronkelijken tekst af te staan aan Boudewijn (J.L. van der Vliet) voor diens tijdschrift ‘De Tijd’. Nog heeft deze schets hare waarde behouden om het even waardeerend als onpartijdig oordeel van den Schrijver over het eerste tienjarig tijdperk der letterkundige werkzaamheid onzer Alkmaarsche Schrijfster.

De jongste biographie is afkomstig van Dr. Jan ten Brink in zijne uitgaaf: ‘Onze hedendaagsche Letterkundigen’ (1882). Bij alle oprechte hulde, welke mevrouw Bosboom-Toussaint aan dezen arbeid bracht, als bron voor de kennis van hare werken, kon zij toch

[p. XII]

niet verhelen dat er weinig belangrijks in voorkwam betreffende haar leven en persoonlijkheid. Zelve teekende zij op een harer nagelaten papieren aan:

‘Men moet mijne biographie, mijn karakter of wat ook, later maar samenstellen uit mijne brieven, die, al zijn ze niet voor dat doel geschreven, er toch, geloof ik, vrij wel voor gebruikt kunnen worden. Doch men moet het beste uit de brieven en in fragmenten uitgeven.’

Mijnerzijds wensch ik er aan toe te voegen, dat het voor de kennis van haar persoon in verband met hare werken niet minder noodzakelijk is hare voorberichten en nareden, zooals die in de oorspronkelijke uitgaven bewaard gebleven, maar in latere verdwenen zijn, te raadplegen. Ook de uitvoerige arbeid van den heer J.H. Enschedé ‘A.C. Kruseman’ bevat belangrijke brieven van mevrouw Bosboom-Toussaint. Bovendien vond ik in de afdeeling ‘Handschriften’ van de Maatschappij der Nederlandsche Letterkunde te Leiden en in de boekerij der Amsterdamsche Universiteit een en ander voor mijne studie.

Aan Dr. Molhuysen en Dr. Burger mijn dank voor hunne hulp. Die dank geldt ook den velen belangstellenden, die honderden brieven van Geertruida Toussaint uit vroeger en later tijd en onbekende bescheiden over haar aan mij tijdelijk hebben willen afstaan of ten geschenke geven.