Levensschetsen van jeugdige Christenen

[p. 27]

Het tot inkeer gekomen meisje.

In Numidië, dat diep in Afrika gelegen is, lag in vroegeren tijd de stad Tagaste, eene plaats van middelbare grootte, waar in de 4^e eeuw eene talrijke Christengemeente bestond, welke door eenen bisschop bestuurd werd. In deze stad werd in het jaar 332 in een aanzienlijk Christelijk huisgezin een dochtertje geboren, dat den naam van Monica werd gegeven. Slechts weinig is ons van hare jeugd bekend, doch dat weinige wil ik u mededeelen, te meer, daar zij de moeder van een groot man is geworden, op wiens vorming zij grooten invloed heeft uitgeoefend. Haar zoon heeft uit hartelijke dankbaarheid, dat God hem zulk eene moeder had geschonken, hare nagedachtenis bewaard en ons een en ander van haar verhaald. Hij heeft vermeld, dat zij zich gedurende haar geheele leven met dankbaarheid en liefde eene oude dienstmeid herinnerde, die haren vader als kind had gedra-

[p. 28]

gen. Zij was in het huis harer ouders opgevoed, en daar zij zich door een vromen, Christelijken zin onderscheidde, was haar het toezigt over de kleine Monica opgedragen. De oude dienstmaagd vervulde deze taak met naauwgezetheid en gestrengheid. Zoo liet zij b.v. buiten den tijd, dat zich de kinderen met hunne ouders aan tafel bevonden, geen van hen spijs of drank gebruiken. Voor deze schijnbare gestrengheid gaf zij hare redenen op. ‘Als gij, eenmaal,’ zeide zij tot Monica, ‘de sleutels van kelder en voorraadkamer bezit en u gewend hebt ontijdig spijs of drank te gebruiken, zult gij de kracht niet bezitten, uwe begeerten te wederstaan en ligt misbruik maken van het u geschonken vertrouwen.’

Monica zal wel die naauwgezette gestrengheid onaangenaam gevonden en als eene hardheid beschouwd hebben, maar toch was de dienstmaagd hare ware vriendin; want waarlijk, zij zijn niet de beste vrienden der kinderen, die hen vleijen en hunne verkeerde neigingen altijd inwilligen. Monica leerde later begrijpen, hoe goed de trouwe dienstmaagd het met haar gemeend had.

De goede oude vrouw stierf eindelijk. Monica was nu reeds een aankomend meisje geworden, dat aan hare moeder in de huishouding de hand kon leenen. Haar werd onder anderen de taak opgedragen, om, vergezeld van eene dienstmeid, den wijn, dien men dagelijks gebruikte, in den kelder van het vat in eene kruik te tappen en naar boven te dragen. Uit het vat tapte zij hem eerst in eene groote

[p. 29]

bokaal en vulde daarmede de kruik. Zij gewende er zich spoedig aan, zoo dikwijls zij de bokaal had gevuld, daaruit een weinig te proeven. In het eerst vond zij den wijn niet aangenaam van smaak, doch allengs veranderde dit door de gewoonte, en eindelijk bragt zij het zoo ver, dat zij een geheelen beker op eens kon ledigen. De dienstmeid liet haar begaan, want deze was veel onverschilliger voor het welzijn van de kinderen des huizes, dan de oude, brave dienstmaagd, die nu gewis door haren Heer in den hemel over veel gesteld was, omdat zij op aarde in de vervulling der haar opgedragen taak getrouw was geweest. Monica werd op die wijze geheel door hare zinnelijke neiging weggesleept en aan het wijn drinken verslaafd.

Eene poos had dit zoo voortgeduurd, toen Monica in eenen twist met de dienstmeid haar kwaad leerde inzien.

‘Gij zijt eene wijndrinkster!’ verweet haar de dienstmaagd in de hitte van den twist.

Dit woord opende Monica plotseling de oogen en deed haar helder inzien, wie zij was. Bij Romeinsche vrouwen was het drinken van wijn eene groote schande; maar ook het Christelijk beginsel ontwaakte inliet meisje. Schaamrood stond zij daar tegenover de dienst maagd, zich zelve bekennende, dat zij de beschuldiging verdiende. Zij gevoelde nu, hoe zij zich had vernederd, en besefte, in welke slavernij der zonde zij vallen koude. de schimpende dienstmaagd werd haar een zegen. Zij nam het vast besluit, aan het drinken

[p. 30]

van wijn en aan andere verkeerdheden een einde te maken, de Christelijke lessen van hare ouders en van hare gestorven, oude vriendin op te volgen en naar het woord van God te leven.

Dit voornemen werd ook naauwgezet uitgevoerd. Zij leerde Christus lief hebben en bezocht getrouw de vergaderingen der Christenen. In die openbare godsdienstige vergaderingen moest men destijds alle Christelijke kennis verkrijgen; want de geschreven bijbels waren zoo duur, dat slechts de rijkste lieden zich zulk eenen schat konden aanschaffen. Elke gemeente bezat slechts één exemplaar der Heilige Schrift. Dagelijks kwamen de jongen en ouden der gemeente bijeen, om daaruit te hooren voorlezen en zich te voeden met dit brood des levens. Daardoor waren de Christenen, ook zonder dat zij bijbels bezaten, daarin meer te huis, dan vele Christenen in onzen tijd, die zelven bijbels bezitten.

Door zulk een dagelijksch onderzoek der schrift verwierf Monica eene heldere kennis van het evangelie, eene vastheid des geloofs en eene kracht van handelen, welke haar een der sieraden van haar geslacht zou doen worden.

Reeds op jeugdigen leeftijd werd Monica de echtgenoot van een heidensch man, wiens ruwheid, drift en buitensporigheden haar zware beproevingen oplegden, welke zij met de grootste gelatenheid verdroeg. In de kracht van haar geloof rigtte zij getroost het hoofd omhoog en ving dagelijks in den naam van God biddende den strijd weder aan, om den in

[p. 31]

zonde verzonken echtgenoot tot Christus te brengen. En na eenen strijd en een lijden van vele jaren gelukte het haar eindelijk, haren echtgenoot tot Christus te bekeeren. Toen Monica deze taak volbragt had, wachtte haar nog eene andere. Haar eerst geboren zoon Aurelius Augustinus, die als kind balddadigen ligtzinnig en als jongeling losbandig was en zich reeds geheel aan een zondig leven had overgegeven, veroorzaakte daardoor aan zijne moeder veel verdriet; doch hare vermaningen en gebeden bleven niet zonder uitwerking op het hart haars zoons, zijn geweten werd daardoor telkens getroffen, en eindelijk verliet hij den verkeerden weg en werd een godvruchtig Christen en een groot man in de kerk des Hoeren. In hem had Monica een grooten zegen aan de christenheid geschonken; maar zulk een zegenrijken invloed zou zij niet hebben kunnen uitoefenen zonder die christelijke godsvrucht, welke eenmaal in het hart van het jeugdige meisje was ontstaan.