Verhandeling over den Nederlandschen versbouw. Deel 2

(1854)–Prudens van Duyse– rechtenstatus

Auteursrechtvrij

Vorige Volgende

bron

Prudens van Duyse, Verhandeling over den Nederlandschen versbouw. Deel 2. Martinus Nijhoff, 's-Gravenhage 1854

codering

DBNL-TEI 1

Wijze van coderen: standaard

dbnl-nr duys002verh02_01

logboek

- 2017-01-11 KE colofon toegevoegd

verantwoording

gebruikt exemplaar

exemplaar Koninklijke Bibliotheek Den Haag, signatuur: 765 E 14

algemene opmerkingen

Dit bestand biedt, behoudens een aantal hierna te noemen ingrepen, een diplomatische weergave van Verhandeling over den Nederlandschen versbouw. Deel 2 van Prudens van Duyse uit 1854. Het complete werk bestaat uit twee delen.

redactionele ingrepen

p. 16: voetnoot ‘(1)’ heeft in het origineel abusievelijk voetnootnummer ‘(2)’ gekregen aan de voet van de pagina. In deze digitale editie is dat verbeterd.

p. 111: uog → nog: ‘wij nog straks zullen terugkomen’.

p. 191: warseh → warsch: ‘toont zich in 't geheel niet warsch’.

Bij de omzetting van de gebruikte bron naar deze publicatie in de dbnl is een aantal delen van de tekst niet overgenomen. Hieronder volgen de tekstgedeelten die wel in het origineel voorkomen maar hier uit de lopende tekst zijn weggelaten. Ook de blanco pagina's (VIII, deel inhoudsopgave: VIII, 2, 30, 70, 86, 88, 98, 132, 134, 154, 212, 214, 220, 250) zijn niet opgenomen in de lopende tekst.

[pagina π1]

VERHANDELING

OVER DEN

NEDERLANDSCHEN VERSBOUW,

DOOR

M^R. PRUDENS VAN DUYSE.

bekroond in den jare 1851 door de tweede klasse van het koninklijk-nederlandsche instituut van wetenschappen, letterkunde en schoone kunsten, en uitgegeven door en voor rekening van het gouvernement der nederlanden.

TWEEDE DEEL.

TE 'S GRAVENHAGE,

bij MARTINUS NIJHOFF.

1854.

[pagina π2]

GEDRUKT TE 'S GRAVENHAGE TER ALGEMEENE LANDSDRUKKERIJ.

[Deel inhoudsopgave, pagina I]

TAFEL.

						EERSTE DEEL.

voorbericht.

voorrede							Blz. i

		eerste deel der verhandeling.
						EERSTE HOOFDSTUK.
				geschiedenis der oude versmaat.
	§ 1.		Geschiedenis der middennederlandsche Versmaat				Blz. 1
	§ 2.		Proeven van 't Nevelingenvers				Blz. 23
					TWEEDE HOOFDSTUK.
geschiedenis van den overgang tot en invoering van de nieuwe versmaat.
	§ 1.	Invoerders en voortzetters van die maat.
		Anna Byns (omtrent 1530)					Blz. 31
		Casteleyn (1548)					Blz. 33
		Jan van Hout (1575)					Blz. 34
		Jan vander Noot (1580)					Blz. 38
		De Kamer In liefde bloeyende (1584)					Blz. 39
		Jacob Duym (omtrent 1594)					Blz. 42
		Karel van Mander (1603)					Blz. 43
		Hooft (1608)					Blz. 45
		Ymmeloot (1614-1626)					Blz. 46

[Deel inhoudsopgave, pagina II]

	§ 2.	Schrijvers over het Rijm
		Casteleyn (1548)		Blz. 50
		De Amsterdamsche Rederykkamer (1578)		Blz. 55
		Pels (einde der xviide eeuw)		Blz. 57
	§ 3.	Aanvallen tegen het Rijm (1649)		Blz. 60
	§ 4.	Invoerders en voortzetters der rijmlooze verzen.
		Bellami		Blz. 67
		Van Walré		Blz. 68
	§ 5.	Mengeling van rijmende en onrijmende verzen.
		Petronella Moens (1798-1831)		Blz. 68
		Ledeganck		Blz. 70
		André van Hasselt		Blz. 71
		Lulofs		Blz. 71
			DERDE HOOFDSTUK.
geschiedenis van de metrische versmaat				Blz. 75
		Kerkherdere (begin der xviiide eeuw)		Blz. 76
		Reizius (1730)		Blz. 77
		Nieuwland, Groeneveld, Meerman		Blz. 79
		Van de Kasteele		Blz. 82
		H. van Alphen		Blz. 85
		Bellami		Blz. 87
		Vander Woordt		Blz. 89
		Strick van Linschoten		Blz. 91
		Spandaw		Blz. 93
		Bilderdijk		Blz. 95
		Immerzeel en Ten Hoet (1813 en 1827)		Blz. 97
		Cornelissen (1815)		Blz. 100
		Lulofs		Blz. 102
		Ph. de Kanter		Blz. 104
		D. Cracco		Blz. 105
		Bormans		Blz. 106
		Dautzenberg		Blz. 107

[Deel inhoudsopgave, pagina III]

		tweede deel der verhandeling.
					EERSTE HOOFDSTUK.
over den oorsprong van den poëtischen stijl en de beteekenis der woorden: prosodia, metrum, rhythmus							Blz. 111
					TWEEDE HOOFDSTUK.
over den oudhoogduitschen versbouw							Blz. 119
					DERDE HOOFDSTUK.
over den rhythmus der nevelingen							Blz. 129
					VIERDE HOOFDSTUK.
				over 't dietsch middeleeuw-vers.
	§ 1.		Over deszelfs scansie in 't algemeen				Blz. 143
	§ 2.		Over de arsis				Blz. 146
	§ 3.		Over de thesis				Blz. 151
	§ 4.		Over den voorslag				Blz. 153
	§ 5.		Over de caesuur of rust				Blz. 155
	§ 6.		Elisie of versmelting, en hiaat of gaping				Blz. 158
	§ 7.		Woorden van vreemden oorsprong				Blz. 158
	§ 8.		Ende, ofte enz				Blz. 159
	§ 9.		Over de aansluiting				Blz. 160
	§ 10.		Over het dietsch middeleeuwsch rijm				Blz. 162
	§ 11.		Over de lyrische dietsche middeleeuw-verzen				Blz. 164
					VIJFDE HOOFDSTUK.
						over het rijm.
	§ 1.		Oorsprong van het Rijm				Blz. 171
	§ 2.		Over den voorletterklank				Blz. 181
	§ 3.		Verschillende rijmen				Blz. 190
	§ 4.		Over de dubbele rijmen				Blz. 201
	§ 5.		Over 't assonante rijm				Blz. 203
	§ 6.		Over onvolkomene rijmen				Blz. 206
	§ 7.		Over 't monorijm				Blz. 216

[Deel inhoudsopgave, pagina IV]

						ZESDE HOOFDSTUK.
over de rijmelooze verzen							Blz. 227
					ZEVENDE HOOFDSTUK.
		over de rhythmische en rijmende verzen.
	§ 1.		't Alexandrijnsche vers in 't algemeen				Blz. 243
	§ 2.		Bedenkingen tegen den alexandrijn. Nadere beschouwing van denzelven				Blz. 246
	§ 3.		De caesuur in de middenrust. Dóórloop aldaar				Blz. 266
	§ 4.		Ineensmelting (elisie, synalaepha)				Blz. 270
	§ 5.		De oversprong				Blz. 272
	§ 6.		Decasyllaben of vijfvoetige iamben (al of niet rijmloos)				Blz. 279
	§ 7.		Trochaïsche decasyllaben				Blz. 289
	§ 8.		Trochaïsche verzen				Blz. 293
	§ 9.		Trippelmaat				Blz. 294
	§ 10.		Van de verschillende sneden der dichterlijke Periode				Blz. 304
	§ 11.		Over de stance				Blz. 309
	§ 12.		Over de nabootsende harmony				Blz. 327
	§ 13.		Over de muzikale dichtkunst				Blz. 336

						TWEEDE DEEL.
						ACHTSTE HOOFDSTUK.
				aart van onderscheidene maten.
	§ 1.		Over de keus der voetmaat				Blz. 3
	§ 2.		Over de mengeling der versmaten en versvoeten				Blz. 18

[Deel inhoudsopgave, pagina V]

					NEGENDE HOOFDSTUK.
			algemeene vereischten der verzen.
§ 1.		Welluidendheid					Blz. 31
§ 2.		Over den vloeienden of stroeveren gang der verzen					Blz. 43
§ 3.		Over den verschillenden verzentrant					Blz. 51
					TIENDE HOOFDSTUK.
			overzicht van enkele prosodisten.
	Arnold Moonen						Blz. 71
	Verwer						Blz. 73
	Van Alphen						Blz. 75
	Van der Woord						Blz. 80
	Strick van Linschoten						Blz. 80
	Hesselink						Blz. 81
						ELFDE HOOFDSTUK.
		over toon en maat					Blz. 89
					TWAALFDE HOOFDSTUK.
		over de metrische versmaat (prosodia).
§ 1.		Over de Metrische versmaat in 't algemeen.					Blz. 99
§ 2.		Beknopte Prosodia					Blz. 108
			De Metriek				Blz. 109
			Van de Versvoeten				Blz. 119
				A. Tweesyllabige voeten			Blz. 119
				B. Driesyllabige voeten			Blz. 120
				C. Viersyllabige woorden			Blz. 121
			Van het Vers en de verssoorten				Blz. 123
				A. Eenvoudige verssoorten, die uit gelijkaardige voeten bestaan			Blz. 125
					DERTIENDE HOOFDSTUK.
					metrische versmaten.
						Epische versmaten.
§ 1.		Hexameter					Blz. 135

[Deel inhoudsopgave, pagina VI]

§ 2.	Pentameter				Blz. 141
				Lyrische versmaten.
	A.	Sapphicum			Blz. 142
	B.	Asclepiadische strophe			Blz. 149
	C.	Alcaïcum			Blz. 150
			VEERTIENDE HOOFDSTUK.
		over de dichterlijke vrijheden.
§ 1.	Aanmerkingen over de dichterlijke vrijheden				Blz. 155
			Dichterlijke eigenschappen.
	Nieuwe woorden				Blz. 156
§ 2.	Verouderde of ongewoone woorden				Blz. 163
§ 3.	Over de bastertwoorden en bastertuitgangen				Blz. 164
§ 4.	Over de geslachten der substantiva				Blz. 165
§ 5.	Over de buiging der naamvallen				Blz. 166
§ 6.	Meervoud der substantiva voor 't enkelvoud				Blz. 168
§ 7.	Over 't gerbruik van samengestelde voor enkele werkwoorden en omgekeerd				Blz. 169
§ 8.	Over de voorzetsels der werkwoorden.				Blz. 170
§ 9.	Over de tijdvervoeging, deelwoorden en wijzen der verba				Blz. 171
§ 10.	Over de uitwerping (syncope)				Blz. 177
§ 10*.	Over de ineentrekking (crasis of syncope).				Blz. 179
§ 11.	Over de afkapping (apocope)				Blz. 181
§ 12.	Letterwisseling (methathesis)				Blz. 183
§ 13.	Over de achteraanvoeging (paragoge)				Blz. 188
§ 14.	Over de invoeging (epenthesis)				Blz. 191
§ 15.	Van het overtollige (pleonasmus)				Blz. 194
§ 16.	Over de uitlating (ellipsis)				Blz. 197
§ 17.	Over de adverbia met een pronomen relativum				Blz. 201
§ 18.	Over al de en alle de				Blz. 202

[Deel inhoudsopgave, pagina VII]

	§ 19.	Over de smelting (elisie)			Blz. 202
	§ 20.	Over de woordsplitsing			Blz. 203
	§ 21.	Over de omzetting der woorden			Blz. 204
	§ 22.	Over den uitgang baar			Blz. 209
VIJFTIENDE HOOFDSTUK.
over de maat der oude naamwoorden					Blz. 215
ZESTIENDE HOOFDSTUK.
uitheemsche dichtvormen.
	§ 1.	Spaansche dichtvormen. Het Sonnet			Blz. 221
	§ 2.	Italiaansche dichtvormen.
			A.	Ritornel	Blz. 225
			B.	Tersine	Blz. 226
			C.	Sestine	Blz. 229
	§ 3.	Fransche vormen			Blz. 232
			A.	Refreinen	Blz. 234
			B.	Rondeau	Blz. 235
			C.	Rondeel (triolet)	Blz. 240
			D.	Schaperslied (madrigal)	Blz. 241
	§ 4.	Oostersche vormen			Blz. 242
	§ 5.	Arabische Makamen			Blz. 242
	§ 6.	Indiaansche vorm			Blz. 245
	§ 7.	Malayische vorm			Blz. 246
aanteekeningen					Blz. 251

Vorige Volgende