Vaderlandsche poëzy. Deel 3
(1840)–Prudens van Duyse–
Auteursrechtvrij
[pagina 160]
| |
I.De zon rijst op,
Gewapend met verheven stralen -
De zon van Waterloo! en op den hoogen top
Des bergs, waer Neêrlands Leeuw blijft pralen,
Met onverbuigbren kop,
Gereed zijn vyand te bespringen,
Schiet zy hare eerste schemeringen.
En Neêrlands zinnebeeld, de klauwen uitgebreid
Op losgerukte kluister,
Verheft zich ginds, bekroond met purpren ochtendluister,
In volle majesteit.
| |
[pagina 161]
| |
Die zonne boven 't hoofd, die graven aen mijn voeten
Van helden, halve goôn, vernielers van geweldig!...
Ik koom, godvruchtig, stil, 't verjarend heillicht groeten:
Ik koom, slechts van de smart verzeld!
Weêr groent, en groeit, en bloeit het loover,
Weêr heeft de lieve lente een sluier uitgespreid
Van gras en bloemen op die graven; 't zanggetoover
Der vooglenrei stroomt weêr in morgenjubel over,
Maer in mijn ziel heerscht somberheid.
Hoe! 't vierde van eene eeuw is in het niet geweken,
En 't land, dat op deez' dag zijn helschen boei zag breken,
't Verwinnend Belgie zwijgt, door laffen angst vermand?
Neen, vaderlandsche Lier! trots vrygestreden slaven,
Zult gy weêrgalmen, op deze eerenfeste graven -
Gy, de eeuwge schuld voldoen van 't dankbre vaderland.
| |
II.Eens was deez' dag een feest voor Neêrland: opgetogen
Begroette zy deez' zon, met welkomschietende oogen;
En als de duisternis op onzen vryen grond
Kwam dalen, deed zy 't feestlicht gloren,
Dat ons den dag herschonk, tot aller vreugd geboren,
Na dat de nacht zijn heuchbren loop verslond.
Eens zwaeiden op deez' dag 's lands onverwonnen wimpelen,
Wat voorhoofd eens tyrans die bleek mocht tegenrimpelen,
Op ieder juichend torenspits,
| |
[pagina 162]
| |
En 't klinglend klokkenspel doordaverde de wolken,
En riep van daer, als hooger stem, den Vryen volken:
Knielt' Waterloo verjaert: de aerd brak heur hechtenis!
Eens deed de vlaemsche bard zijn zegezangen klateren;
Eens deed het priestrenchoor (een psalmende englenkrans)
In 't plechtige gewaed, by outerfakkelglans,
En orgeltoongedreun, het grootsch Te Deum schateren;
Heel 's aerdrijks wierookwalm klom op ten hemeltrans;
En thands?
Een stilte als van het graf op deez' doorluchte kusten,
Waer 't windtjen op 't gegolf der halmen gaet ten dans;
Waer onze redders rusten!
Een sombre stilte, als toen het onverzacd kanon,
Den gantschen dage losgebroken,
Zweeg tot het volgend licht, en 't bloed omhoog bleef rooken,
By de angstig-weggevloden zon!
Zijn dan uw broeders slechts gevallen,
O Belgen, kindren ééner vrouw,
Opdat hun heilge naem, na 't reddend schotenknallen,
Eene enkle stond in 't oor u schallen,
En hun vermolmd gebeent dit veld bevruchten zou?
't Vermolmd gebeente, dat in de aerde nauw gedolven
Doorsneden wordt van d'akkerploeg!
Moest daerom 't jammer wees en weduw overgolven?
Een worp verachtlyke asch was tot dien bloei genoeg!
| |
[pagina 163]
| |
Wat hart vergeet er ooit de moeder,
Die, in de schaduwen der dood hem 't leven gaf?
Wat hart vergeet er ooit den broeder,
Die hem den muil van 't graf, als goddelijk behoeder,
Ontscheurde, en blyde stortte in 't graf?
Hoe velen zouden nog van u, o Belgen, ademen,
Had niet het Schoon verbond Gods donder op der aerd
Ontstoken tegen hem, die haer wou overvademen
Met zijn bloedzuchten klauw, als demon rondgewaerd?
Had hy u niet vooraf gewijd aen 't oorlogszwaerd?
Hadt ge in den noordschen sneeuw niet weder moeten sneuvelen
En hem nog roemen dan als groot?
't Heldhaftige gebeent is bier getast tot heuvelen:
Geredden, zinkt er nêr, de dankbre kruine bloot!
| |
III.Wie dwaelde er waer de Sambre kronkelt,
En 's Nerviers reuzenrif nog d'aertsgeweldenaer
Verschrikt, en stapte niet, het peinzend oog ontfonkeld,
En vloekte op Romes adelaer?
Wie, wie heeft Nieupoorts grond met koelen voet betreden,
Waer Maurits Spanjes draek doorboorde met zijn speer?
Wie stort op 't Sporenveld geen stroom van dankbre beden
Voor 't daer, op Belgies roep, gesneefde burgerheir?
| |
[pagina 164]
| |
En hier, hier zou het vrye bloed niet rasser vloeien
Door de aedren, 't hart niet forser slaen?
Den Belg zou aen dien grond zijn ziel niet voelen boelen?
Er, 't roerloos oog ten hemel, staen?
Beklagenswaerde Belg, ging Waterloo verloren
Voor u, voor u-alleen, uit Leeuwenstam geboren,
Opdat uw fransche ziel den Gauleren gevall',
Sints ge oude broederen bevocht met woest geschal?
Hebt gy, om vry te zijn, de belden afgezworen,
Die streden voor uw erf, voor Neêrland, voor 't heelal?
Vreest gy 't vermetel volk, dat zy hier overwonnen?
Vreest gy de vreemden, hier in de eeuwge nacht gestort?
Vergeet gy mannen zoo, die 't vryheidsveld ontgonnen;
Wier bloed voor zweet er liep; die heldre welvaertzonnen
U schiepen - mannen, met der vaedren kracht omgord?
Gevoelt ge u dan niet vry, by 't staren op die graven -
Vry van een bassas wenk, die zelf den voetzool lekt
Des sultans, op het dons met heimlyke angst gestrekt?
Spreek: geldt één doode held niet meer dan duizend staven?
| |
IV.Gruwt ge altijd van het moordgeweld,
Dat enkel Antwerp trof, de vloekbre spaensche Woede,
Waerom dan min gegruwd van Frankrijks geesselroede,
Die Neêrlands kroost zoo lang heeft neêrgeveld;
En immer vellen zou, zoo God het niet verhoedde?
| |
[pagina 165]
| |
Ja, Alva was een vleekgedrocht,
Dat duivelenvermaek by helsche vlammen zocht,
Waarin hy de onschuld nedersmakte:
Doch wat was de Arend (spreek!), die 't hongrig bliksemvuer
Schoot op de ontheisterde natuer,
En, als een siddrend riet, den stam van 't menschdom knakte?
Waerom doemt gy des Ibers zoon,
Dien dweepzucht aenblies tot vernielen,
En blijft voor d'onmensch nederknielen,
Die alles offerde aen zijn legertent, en throon:
Uw vryheid en uw kroost - die zielen uwer zielen?
Zijn wenk dreef 't volk ter slachtbank heen,
Gelijk onnoozle lammerkudden.
Hy vond zijn wellust in der moeders noodgebeên:
Zijn adem was een storm, die ryken om kon schudden!
O smart! o smaed! o gruwelvond!
Het menschdom bloost, met bleeken mond!
Hem klimt een bronzen zuil, waerop hy uit de wolken,
Als de aedlaer op zijn prooi, bedreigend op de volken
Nog nederziet! en op een onvergeetbren grond,
Hier, dreigde men dien Leeuw, die tegen gieren stond,
Op hem gestort uit 's afgronds kolken,
Te bonzen in het stof, by 't gruwelijkst verbond!
Kom, Landgenoot! met my; begroet die heilge velden.
Waerom niet neêrgeknield, na 't ijslijk staelgebots,
Voor die aenbidbre helden,
| |
[pagina 166]
| |
Die tegen d'yzren Man des lots
Opsteigerden, zijn faem ten trots?
Die uit geen gloriezucht ter dood of zege snelden,
En wier gedachtenis leeft, als vermaning Gods?
Ondankbre! omwaren niet die bloedge heldenschimmen
Uw slaepkoèts, die haer rust dankt aen 't vergoten bloed?
Ziet gy ze in 't duister niet u vreeslijk tegenklimmen,
Het oog ontfonkt van eedlen torengloed?
Elk terpj' is een altaer, waervoor de dank moet buigen.
Ja, Zaligen, 'k val U te voet -
Geen aerde-afweidend vloekgebroed.
Een slaef, een bastert slechts kan in uwe eer niet juichen,
O vryheids Martelarenstoet!
| |
V.Hier vloeiden allen saem, wier hart voor vryheid klopte,
Van Obys killen vloed tot aen het lachend Y;
Elk volk werd één gezin, als 't de eigen bloedwel stopte,
Ontspat op d'ijsbren tred der fransche dwinglandy.
Hier sliepen Bataviers en Belgen,
Vereenigd door de glorie, in.
Hier rijst een vredegrond, die volkshaet moet verzwelgen:
't Erkentlijk Nederland blijft eeuwig één gezin.
Ja, de eerstar, die Oranje in 't midden onzer braven,
Vol heldengeestdrift wierp, steeg hier ten hemeltrans,
En schiet op Neêrlands Leeuw en driemaelheilge graven
Een onbeschrijfbren glorieglans.
| |
[pagina 167]
| |
Oranjes bloed vloot uit op deez' gewyden akker;
Een bloedstroom vloeide er saem van Brit, Rus en Germaen.
Hun roem berst uit het graf: u, Steenen! roept hy wakker,
O levend-doode Volk, dat spot met gramme traen.
Gy, die, als geessels van tyrannen,
Elkaêr aenwakkerde; gy, die verheven streedt,
Rust zacht, o dierbre Mannen!
Verwinnend vielt gy neêr: gy wreekte 's menschdoms leed.
De ontzachelyke val weêrgalmde,
Als 't hemelvuer, dat, losgebulderd, slaet, en sterft.
En 't wierookvat der tempels walmde,
En treurge blijdschap overpalmde
Den akker van den slaep, met stroomen bloeds geverfd.
Hier klimt ge voor mijn blik, oorspronklijk-groote Zielen!
Uw stemme, wat het graf verdelg',
Klinkt godlijk in het oor van d'echten vlaemschen telg
‘Ga, Wandelaer, en zeg den Belg,
Dat wy ten schut der vryheid vielen.’
Hier rijst uit ieder graf de orakelstemme eens Gods;
Verhemelden! ik voel hier uw bezieling;
Hier blinkt 's herdenkens zuil, tot 's aerdrijks alvernieling;
Hier ben ik op den naem van Nederlander trotsch.
Op 't biddend aenschijn neêrgelegen,
Is my dit zwygend veld een plechtig heiligdom.
Mijn traen springt hier 's lands Redder tegen,
Wiens liefde op dezen dag, als 't zonlicht, koéstrend glom.
| |
[pagina 168]
| |
VI.Deez' graven overgeelt ras weligtierend koren;
Ras steigert uit hunne asch verlokkende overvloed;
De stap is uitgewischt van elken heldenvoet;
Waerom dan smijt ge ook niet dat zinnebeeld van moed,
Dien Leeuw, de borst vol verontwaerdiging en toren,
In 't stof, o Bastertbloed?
Welaen dan! kunt gy hier niet weenen meer, of blozen,
Ten trots van wie naer franschen leiband draev';
Hebt gy voor Waterloo geen lauwren meer, geen roozen,
Wat vaderlandsche hand dien heldenroem ontgraev';
Vergeet gy de eereplaets, waer de aerd' mocht zegepralen;
Vlucht gy zelfs Waterloo, dat de eeuwen door zal stralen,
Kruip, en sterf slaef!
|
|