Vaderlandsche poëzy. Deel 2
(1840)–Prudens van Duyse–
Auteursrechtvrij
[pagina 109]
| |
Willem Iaant.Gy zult de laetste wezen
Dien Nederland vergeet.
h. van alphen, de unie van Utrecht.
Itaeljes grond ontsluit zyn hongerige kaken:
't Beangste Napels kraekt.
Vesuvius spart op, by slingrend vlammenbraken,
En 't zwarte wolkenplein ontblaekt.
Romeinen vluchten, gryzaerts kermen;
De moeders torschen in haer toegenepen armen
Het schreiend liefdepand.
De vlammen vliegen uit de kolken;
De rotsen storten uit de wolken:
Een man-alleen houd stand.
Wie is hy die, den angst te boven,
Den vuerkolk binnendaelt, wien alles is ontstoven?
Wie staet, een maetstaf in de hand?
't Is Plinius: hy wil, by 't ongestuit ontbranden,
| |
[pagina 110]
| |
Geheimen der natuer aen 's vuerkolks ingewanden
Ontscheuren; ja, hy sprak, den boezem niet ontwricht:
Der dwaling sluier vall' van 's menschdoms aengezicht!
't Escuriael smijt op het harte
Van Nederland een berg, smijt bloedplakkaten neêr;
Met steedsverbreeden mond gaept de afgrond van de smarte,
En, overschitterd van 't geharnast Ibers heir,
Zucht Neêrlands grond, betrapt door zielsgeweldenaren.
Hy zucht, als naekte 't wee van 't nypend vryheidsbaren.
De martelvlam woedt daer, wraekroepend opgevaren.
Wie vlucht, wie siddert niet voor Alvas blik en zwaerd,
De ratelslang gelijk, die op heur prooi blijft staren?
Den eerste vlammen ze aen, die voor 's lands rechten pleit.
Wie wederstaet de hel, wie 't onverwonnen Spanje?
Gy, Willem van Oranje!
Gy, andere Voorzienigheid!
Moge u de staetsorkaen verslinden,
By 't aengestormde noodgehuil,
Gy daelt, ter redding uwer vrinden,
In 's afgronds zwarten muil.
Gy wilt den boei der Belgen slaken;
En, met alkoestrend morgenrood,
De zon der hope doen ontblaken;
En (werd ge ook Curtius ten martellotgenoot)
Den afgrond, trots al 't vlammenbraken,
Bly dempen met uw lyk, en vallen vry en groot!
| |
[pagina 111]
| |
O Nassau, op wiens jonge schouderen
De groote Keizer (ras geen keizer) heeft geleund,
Germaenjes zoon, bezield met bloed van Neêrlands ouderen,
Wat hoopt ge, door geen heir gesteund?
Wat hoopt ge, die voor God blijft knielen,
En tegen Spanjes reus staet als de minste dwerg?
Wat? - Dat de lava-zelv' van d'uitgewoeden berg
Met nieuwe vruchtbaerheid deez' grond eens zal bezielen.
Terug, hoe grootsch een doel uw fiere ziel betracht'!
Terug, onmachtig held, ofschoon uw voorhoofd schittert
Van goddelyken gloed, by de aengebroken nacht.
De slang bijt naer uw hiel, op vryheids zoon verbitterd.
Wat hoopt ge? u is het recht, den Iber de overmacht.
Reeds grepen 's roovers yzren klauwen
De jonge en lieve telg, die Nassaus stam ontschoot.
Kan ooit de haet der hel verflauwen?
Zy wil der vryheids val, en zwoer uw straf, uw dood.
Een halve wareld kruipt, bezweken
Voor 's grooten Karels bastertteelt.
Zijn' staf begroet de dag, den schedel opgesteken
In 't vonklend oost, of in 't uitpurprend west geweken.
De zeën overschrijdt Hispaenjes reuzenbeeld.
Zijn wenk kon Indië verpletten.
Hoe! stelt een star de zon - een riet den ceder wetten?
Bespot een hulk de vloot, die 't zeevlak overspant?
Hoe! zal een schamel volk zich tegen Flips verzetten,
En tarten bergen gouds, en mynen diamant,
| |
[pagina 112]
| |
En vanen, waer de naem van wereldvorst in brandt,
Gewrocht in paerlen van het Indiaensche strand?
Een herderskind verbreekt de slapen
Van d'overtrotschen Goliath.
Oranje rijst: God is zijn wapen,
Wen Hollands Graef zijn eed vergat.
't Verstuivend oeverzand belacht der baren woede,
En ziet ze bukken met bezweken kruin.
Oranje rijst, by Filips roede,
Gelijk by d' oceaen een duin.
Al de aerde kan geen goud u baren,
Waer gy de ziel van Gods verbondeling meê koopt,
O Flips; gy kunt hem niet vervaren:
Hy sloeg zyne oogen op den Heer der legerscharen!
En bidt, en hoopt!
Uw hertoglyke beul moog' vry op Belgie storten,
En wringen 't bloedige gebit in d'yzren mond
Van Belgies Leeuw, en hem de gramme nagels korten,
Zijn broeder, Hollands Leeuw, brult land en zeën rond!
Wat lied hoor ik my tegenklinken:
‘Hy viel, der Godsdienst dwingeland!
Het stael eens dappren deed hem zinken
In 's aerdrijks onuitsluitbren band
| |
[pagina 113]
| |
Held, gy zijt manlijk opgestegen.
Met Godes bliksemkracht omgord.
Al 't land zendt u den wierook tegen,
En op uw graf rijst fier het aedlijk wapenbord!’
Het is de dweepzucht, die haer zegetoon doet schallen.
Vloek op dat helsche lied! vloek op dien laffen held!
Zijn naem vlekk' niet mijn zang!... Gy, Nassau, gy, gevallen!
Geveld, de steun van duizend tallen!
Gy, wien 't erkentlijk hart nog gloeiend tegenzwelt!
Maer Willems laetste zucht zal door alle eeuwen leven;
‘Hebt medely' met my en met dit arme volk,
O Heer!’ Die zucht klom op: het staetsgebouw moog beven,
Het ploft niet neder door een dolk.
't Ontboeide Neêrland zy 't gebrek ten prooi gegeven,
God wenkt: stijg, reddingsbaer! val, manna, uit de wolk!
Die Leydens veege vesten schoorde,
En 't Vander Doesen gaf,
De God der vaderen zal waken, wreedvermoorde,
Op 't snikkend vaderland, by uw verheven graf.
Uw schimme zal voor Neêrland ryzen,
Zoo lang een spaensche voet deez' vryen boom besmet.
Zy zal in de open borst de breede wonde wyzen,
Waervoor de ontaerde vorst het moordstael heeft gewet.
| |
[pagina 114]
| |
Gy valt; maer Nederland, uw schepping zal niet duiken
In 't graf: niet vruchteloos ontblaekt de wrok den moed
Wie zal de blanke wiek der fiere Vryheid fnuiken?
Zy is bepurperd met uw bloed,
Gy valt; maer de Inquisitiebeulen
Verstrooien in den wind uw heilige assche niet.
Uw dood zal Neêrlands wonden heulen:
Geen martelbloedstroom die meer vliet!
Gy valt: maer Maurits is op 't blanke ros verschenen,
Den dood gelyk, en blinkt en weêrlicht in het stael.
Het spaensche zwaerd ontwaekt, en droomt van zegeprael,
Waer is Mendozas onafzienbaer heir? - Verdwenen,
Als wolken voor den zonnestrael!
Gy valt; maer Heemskerk rijst, en dondert op de baren,
En dringt in vlammen door tot binnen 't drakennest;
Maer heerlyk zwiert een vlag, de wareld rondgevaren:
De vlag van 't vry gemeenebest.
Ja, voor uw laetsten blik, die rustig zich ten hoogen
Verhief, ontsluiert Godes hand
De zege van uw telg; maer felverknaegd, vermand
Door wrekend ongediert, ziet Flips, met brekende oogen,
De omglansde schim des Vaders van het land!
De boei moog tachtig jaren gapen,
Om 't vast te knellen en verkneuzen in zijn prang,
De vrede omloovert Neêrlands slapen,
By Vondels zegezang.
| |
[pagina 115]
| |
Ontsluit me, o Delft, ontsluit den tempel,
Waer groote Nassau rust.
Ja, hier stroomt Edens geur, waer geestdrift zelfs den drempel
Als 't afgesmeekte strand van onze wiege, kust!
Hier praelt de held der Nederlanden;
Hier knelt hy nog den stouten staf.
Hier roesten de open spaensche banden:
Een zetel, een altaer: geen graf!
Haer zweeft de fiere Faem, ontpluikt de breede vleugelen,
En overschaduwt de achtbre kruin,
En roept zijn eernaem uit, om dwingelands te teugelen:
Den slaven klinkt die naem tot schelle wekbazuin!
Breek los, verhevenste aller zangeren;
Breek los, grootsch orgel! - De adem Gods
Zal u in 't heiligdom bezwangeren:
Herschep in hemel 't stof; ja, barst in geestdrift los!
Is Mozes hier den grave ontstegen,
Wetgever van Gods volk, en redder uit den dwang?
Verruklijk klinkt my tegen
De eens op het lillend strand blyuitgestorte zang:
‘Gy hebt uw hand, Jehova, uitgestoken:
De zee verzwolg des vyands heir.
En, als een steen, zonk hy, hoe woedend losgebroken,
In d'afgrond neêr.
| |
[pagina 116]
| |
Bataven, 'k kniel met u! De dank doorbruischt uwe aderen,
Om uw bevoorrecht lot.
Oranje sluimert hier, de redder uwer vaderen,
De redder onder God!
Rol, zanger der aloude dagen!
En daver, psalmentoon, die 't zondig stof veracht!
Klim tot Jehova, op ontvlamde wiek gedragen.
Gy, vryheids martelaer, rust zacht!
Het volksverslindrendom moog dol den kop verbryzelen,
By uw verhoogden staf - uw zielenheerschappy.
Uw vuist durfde in den boei des afgronds dochters gyzelen:
De dweepzucht en de dwinglandy.
Het volk, dat voor u knielt, is vry!
Nog had geen Vlaming u bezongen,
Die eerkrans eisch ik voor mijn hoofd.
Maer, o! de dankbre traen, mijn gloeiend oog ontsprongen,
Zie daer, wat u het schoonste looft.
Dien zang, die traen, die hemelblyheid
Schonk my de aenbiddelyke maegd,
Wier uitgestrekte speer, voor legers onversaegd,
Ten stryde dwingelanden daegt.
Welaen! ons laetste woord en laetste zucht zy: Vryheid!
|
|