|
| |
| |
| |
Goffin.
Onstervelingen, blinkt! God schiep, en gy verloste.
maria doolaeghe, Zelfsopoffering.
Een reizer, ver van 't dak, waer 't licht hem werd geschonken,
Dwaelde op een vreemde kust, in diep gepeins verzonken.
Met elke nieuwe zon bejammerde zijn smart
Het folterend geschenk van een gevoelig hart.
Alom zag hy in 't goud de lage zelfmin wroeten,
Alom laffe ydelheid als heldendeugd begroeten,
De koude vriendschap of den gloênden haet alom,
't Vermaskerd medely', voor baet- en eerzucht krom;
En reeds volgde op den bloem der lieve lentejaren
De dikwijls bittre vrucht van 't wijs en koel bedaren.
Eens dat hy, menschenmoede en moede van zich-zelv',
Vlood, en den matten blik soms hief naer 't wolkgewelf,
Stond hy by d'ouden wal, dien, met bezielend leven,
De Maes doorslingert. Op een woeste terp verheven,
| |
| |
Doorpeilt zijn vliegend oog des afgronds donkren schoot,
Waer, ver van 't daglicht zich verbannend, trots den dood,
Des stervlings arm aen de aerd' heur zwarte teelt gaet rooven,
Die 't roode smisvuer voedt by 't klettrend oorverdooven
Van 't aenbeeld, dat den Belg den rijksten zegen baert
In 't landbevruchtend stael, of 't landverweerend zwaerd.
Een gryzaert treedt voorby: men kan op 't waerdig wezen
Een mengeling van vreugd en diepe ontroering lezen.
Hy staert omhoog: zijn blik, ontgloeid met hemelsprank,
Wijdt nog d'Algoede voor verheven gunsten dank.
De reizer ondervraegt den achtbre man: zy treden,
Stilzwygend, naer het vael gewelfsel voort; hun schreden
Weêrgalmen. Toen begon de gryzaert dit verhael.
‘Ziet gy dien afgrond ginds, schuw voor den zonnestrael?
Het stildoorknagend nat, geboord door zwavelrotsen,
Verschrikte er 't delvend volk, door 't plotsche nederklotzen.
Elk klemt om d'yzren boei zich vast, opdat hy poog'
Uit d'onderaerdschen poel den eerste naer omhoog
Te steigren; maer bezwijkt verdrongen, overrompeld,
En menig offer ploft, in 't zwellend nat gedompeld.
Grootmoedige Goffin, wiens arm zijn zoon omgaf,
Gaet eindlijk treden uit dier levendigen graf;
Maer al zijn vrienden!... ‘God! ik (snikt hy)!... die begeven?
Neen, redden wil ik hen, of hun niet overleven.’
Hy keert, en grijpt de piek met geestvervoering aen,
En opent naer het licht een nachtlijkdonkre baen.
| |
| |
De noodklok midlerwijl, wier doodsche bommen wasten,
Verzaemde gryze en vrouw, die in hun tranen plaschten
Daer buiten. Rijpberaên werpt de arbeidzame stoet
Een dijk er tegen aen 't bedreigen van den vloed;
Terwijl de uit meêly' onverbidbare overheden
Der moedren wanhoop boeit, en bleek te rug doet treden,
En 't sterkgespierde volk, door hunnen wenk gespoord,
Alreeds de diepte peilt der mynen van dit oord.
Ach! hunne ontwrichte vuist, van moedloosheid bezweken,
Wie 't leidende kompas zijn hulp schier laet ontbreken,
Doorgraeft meer traeg de rots, die yzren weêrstand bood.
Zy roepen.... Alles zwijgt de stilte van den dood.
't Salpeter vonkt, ontblaekt, barst los, en ratelt onder
Den sombren grond, en rolt, voortbrommend als de donder.
Vergeefs! 't gedaver sterft, en tevens sterft de hoop.
De tweede zon volbrengt alreeds haer tragen loop.
De nacht bezwijkt voor 't oost, dat licht en leven baerde.
Men rust, en luistert: niets verneemt men onder de aerde
O, de ongelukkigen, in d'afgrond koud en kil
Gestort, verkwisten ook hun flauwend smeekgegil.
Dra zal de lucht, waernaer de bange boezems zwoegen,
Aen de uitgeputte long niet langer vergenoegen.
Verstikkend aen den damp, dien de enge krocht besloot,
Verteerd van fellen dorst, verknaegd van hongersnood,
Zoekt deze er, op den boord van drabbig nat geweken,
Het vreeslijk voedsel van een lijk, één stond bezweken.
Die knaegt het stael der piek, die hy niet meer vermoeit;
| |
| |
Of lekt aen 't bitter zout dat aen de rotsen groeit;
Of put, al huilend, en met sidderende handen,
Verpestend vocht uit 's afgronds walmende ingewanden;
Of staert, met hollen blik, gedoodverfd in 't gelaet,
Op 't flauwe flikkerlicht der lamp, die ras vergaet.
En, warsch van nutloos werk en nuttelooze bede:
Is 't sterven nood (riep elk), men sterv' ten minste in vrede!
Zy storten neêr op dien verpletterenden toon.
De dood greep allen toe: een hunner was mijn zoon!
In 't tasbre donker van dien afgrond neêrgezonken,
Bleef hun verbeelding nog aen 't dierbre dak geklonken,
Zoo kalm begeven by 't hervonklend zonnelicht,
Dat maer één oogenblik glom voor hun aengezicht -
Nog aen 't gewoone bosch, en stroom, en bergentinne,
En rustig dal, waer vaek des avonds hun vriendinne,
By 't neuren van een lied, een kind op d'arm getorscht,
En lachend toegesneld, zonk aen de vaderborst.
Maer immer leeft Goffin: zijn moed zal hun herwenken
En hoop en heul zoo veel rampzaligen herschenken.
Hy leeft: zijn vaderzorg, door hand, en mond, en blik,
Poogt de ingekrompen schaer te ontscheuren aen den schrik.
Hy smeekt den broeder voor den broeder, smeek te gader
Den vader voor den zoon, en dezen voor zijn vader,
Belooft hun, dat hy ze uit die grafstede op doet staen:
Vergeefs! geen enkle rijst of biedt hem antwoord aen.
‘Kleinharten (roept Goffin)! 'k Vergeef u: 'k kan niet haten.
Koom; werken wy, mijn Zoon, voor die ons heeft verlaten!
| |
| |
Zijn allen kindren, koom: wees gy voor allen man!’
Hy wapent zich, en klieft de rots: zy dreunt er van.
Het reddend stael verscheurt zijn hand en kwetst haer bloedig.
Zijn zoontjen kust die hand, en zegt: ‘Mijn Vader, moedig!
Wen klaerder rotsgeluid, weêrgalmend onder 't stael,
De naedre lucht op eens verkondt. O zegeprael!
Dit onverwacht geluid is 't schokkend levensteeken.
Zy woelen op: hunne armen willen samen breken
Door d'afgrond! Hy ontsluit... geen licht verkwikt hun nood:
Den dood ziet men alleen, men hoort alleen den dood.
De ontgloeide luchtwalm bruischt en stort en scheurt en dondert.
De azuren phosphorvlam vonkt, dwarlend, rond: verwonderd,
Verpletterd deinst elkeen, en wendt er de oogen af.
Hun laetste toorts, die dooft, stort ze in de nacht van 't graf.
‘Mijn vrienden (spreekt Goffin), hoe zwaer de ramp moog wegen,
Onze allerjongste kracht stell' manlijk er zich tegen.
En, is geen sterflingsarm ter redding dan bekwaem,
Wy keeren, leggen ons te ruste, en sterven saem.’
Hy sprak; maer niemand wou naer de achtbre stemme hooren:
‘Van hier (brulde al de schaer, in overspannen toren)!
Beveel geen nutloos werk of nieuwen jammer weêr!
Wy leden zonder u sints langen tijd niet meer.’
Ondankbaer rot! het smijt, in diepverblinde woede
Smaed en bedreiging toe aen die 't tot nu behoedde.
Wat zeg ik? 't Wil op dit ontzachïnboezmend hoofd
't Houweel verheffen, dat verlossing nog belooft.
Maer hy, onschokbaer - hy, dien slechts hun leed doet beven:
‘Koom; sluiten wy, mijn Zoon, een onverdraeglijk leven.
| |
| |
Zy vordren 't: leevren wy ze aen 't jammerlot. Welaen!
Verhaesten wy hun dood met hen van ons te ontslaen!’
O, had gy dan hunne angst, hun siddring aen zien groeien,
't Bedreigen sterven, en de tranen nedervloeien!
Voortkruipend op de kniên, riep elk, den smeekend' arm
Vooruitgestrekt: ‘Goffin!.... dat ons Goffin bescherm'!’
Daer was er, 't brein verward, dat hoop en vrees doorspooken,
In schaterenden lach afgrijslijk losgebroken;
Of die aen 's hemels Maegd een kostelyke gift
En plechtige noveen beloofden: de yverdrift
Van andren zwoer haer beeld eerlang, met bloote voeten,
Op vergelegen kust, als pellegrims, te groeten.
De weezen spraken tot elkander: ‘Van omhoog
Wackt op ons leven nog 't beminnend moederoog.’
De zonen neêr geknield ontfingen al te gader
Den laetsten zegen en de tranen van hun vader.
Hun vader!.... en mijn zoon stierf verre van mijn hart,
En 't vaderlijk vaerwel vertroostte niet zijn smart.
Maer 't zoontjen van Goffin, het voorhoofd onverbogen,
Staet daer, met kalme borst, en onbenevelde oogen.
En blozen doet hy elk voor bangen onmoed: ‘Hoe!
Kunt gy slechts weenen, waer gy werken moest? Slaet toe!
Ziet hier de reddingsbaen!’ Zijn stem stort yvervonken
In hunne doode ziel; de kracht schijnt hun herschonken.
Wat onbepaeld gerucht druischt onder de oude rots?
God!... 't groeit van stond tot stond by ieder staelgebots.
't Oor kan den sneller slag der redhouweelen tellen.
| |
| |
Hun stem beantwoordt reeds de stem van meêgezellen.
De forschdoorkorven schoot der rots splijt op: de dag
Verkondt zijn weêrkomst door een doffen donderderslag.
‘Ze zijn verlost (gilt al het volk, bly toegeschoten)!’
Verlost! verlost (weêrgalmen de oude rampgenooten)!
Zy vliegen 't zonlicht toe: rampzaelgen, 't graf ontvoerd,
Vergeten zy, dat hen de dood altijd beloert,
Met opgeheven zeis, gereed om neêr te stryken?
Zy kunnen, 't leed ontsnapt, nog voor de vreugd bezwyken:
Licht, dat tot woedend gif de lucht nog overgaet,
En meest gevaer bedreigt, waer 't jongst gevaer bestaet.
De zorg wordt uitgeput; de kunst vereent haer krachten,
Om d'overgang der dood ten leven te verzachten.
Goffin, met arendsblik, schouwt albewakead rond:
Hy denkt zijn kindren na, nog weezen vòòr een stond;
Omarmt in hoop een gâ, wier kus zijn grootheid huldigt;
Maer zynen makkren blijft de held nog zorg verschuldigd.
Hy stapt den sombren krocht laetst uit: ter hemelsfeer
Rijst stil zijn gloeiend oog, en valt bly op hen neêr!’
By dit verhael, het oor gekluisterd en de lippen,
Vergat de reiziger 't onmerkbaer tijdsontglippen;
En reeds verstierf het licht aen grauwer kimmenboord:
‘Vriend (sprak de gryzaert), toef! In dit gelukkig oord
Vereenigt dra een disch, om 't leed met vreugd te kroonen,
De dankbre vaderen van hun geredde zonen.
Goffin zult gy er zien, gelijk een zielenvorst;
En reeds blinkt de eerestar op die heldhafte borst.
| |
| |
De palm en lauwer zal zijn schedel niet vergeten.’
Hy zegt; de vreemdling, by den feestdisch aengezeten,
Ziet in Goffin, omringd van blyden burgerkrans,
D'oprechten heldenaert, verwonderd om zijn glans.
Nu klopt zijn boezem forsch, nu aêmt hy hooger leven.’
‘Der Belgen moed (roept hy) is 't nakroost bygebleven!
't Ontrimpeld voorhoofd gloort, en opdat hy aen vreugd
En menschenheil geloov', gelooft hy aen de deugd.
|
|
Auteursrechtvrij