|
| |
| |
| |
De Monnik van Sint Just.
Vreugde, hoop is mij ontvaren,
Uitgespeeld de droeve rol.
Maak, o dood, mijn trage jaren
Met het uur der slaking vol.
staring, Ada van Holland.
‘Wat rouwgalm herwaert toegedreven,
Bedroeft Kastieljes lustig dal,
Zoo mild ontbot met lenteleven,
By bloem, en ooft, en vlietkristal?
Wat toortslicht wil er ylings gloren
In gindsche kloosterkerke-chooren?
Sint Just, uw stille kerkhofgrond,
Waerop de Eerwaerde vadren slapen,
Schijnt naer een nieuwe prooi te gapen:
Een lijkzang mort en mompelt rond.
| |
| |
Dees lieflijk bloeiende granaten,
Die, by de balsemrijkste lucht,
Den overwinnaer van tien staten
Verlokten op hun zoete vrucht -
Dees schoone, sappige citroenen -
Dees tandenkittlende limoenen,
Die eens den wand van Karels kluis
Verblijdden door hun frissche kleuren,
In 't groene loover blozend - treuren
By dit ontzettend rouwgedruisch.
En 't bloemtjen, dat mijn vriend besproeide
Met onlangs zegenryke hand -
De roos die, naest de lelie, gloeide,
Viel, naest de lelie, in het zand.
De kronkelpluimige angelieren,
Die hy van Tunis ons wou stieren,
Als hy die roofvest zinken deed,
Ook zy bezwyken, en verwelken;
Geen geuren meer van bloemenkelken!
Ons dreigt een zielverplettrend leed.
Voorzeker! God wilde ons vermanen:
Ons dreigt een onverwachte ramp.
De bloedge staertstar, die de banen
Des hemels vlekt, brengt oorlogskamp:
Of - een doorluchtig hoofd zal vallen;
Licht ook 't doorluchtigste van allen:
| |
| |
Zy dook, en licht verdwijnt die zon;
De vorst, die vrees en liefde wekte;
Wiens staf van oost tot westen strekte;
Dien niemand - die zich- zelv' verwon!’
Zoo sprak een Kastiljaen, aen 't dierbre dal geklonken,
Waer eerst zijn oude vorst, als monnik, rust geniet;
Zijn eêlmansharte mocht op 's monniks vriendschap pronken,
En niets was hem zoo waerd als Karels tuingebied.
En wat wellicht dien niet gelukte,
Toen de aerde voor hem zweeg en bukte,
De monnik vond een trouwig hart
Om zich- alleen. Wat ziet, in onberaden smart,
De Kastieljaen? Het kluisjen toegesloten.
Hy waegt het niet er op te stooten,
Maer beeft te rug, en vreest voor ramp, en bidt den Heer,
En gaet traeg heen, en zucht: ‘Op morgen koom ik weêr.’
Al zag men nog geen grafstêe delven,
In de oude kloosterkerk-gewelven
Klonk aeklig 't slepend lijkdienstlied.
De lijkdosch zweeft, de lijktoorts sprankelt;
Het broedrenchoor verbleekt, en wankelt:
Een enkle broeder wankelt niet.
Zijn aengezicht is grootsch en edel.
De monnikskap dekt nu dien schedel,
Wiens voorhoofd 't kroongoud heeft gevoegd,
Maer dien 't met voren heeft doorploegd.
| |
| |
Een enkle, in blanke doodenlinnen,
Altijd der zege vergewist,
Ziet, stapt daer heen met kalme zinnen,
En legt zich neêr in de open kist.
De psalm, die in deez' broedrenkring,
Europas zegelied verving,
Het De profundis klinkt en dreunt,
Door 't somber orgel ondersteund.
‘In 's afgronds ingewand verloren,
Roep ik u aen om stille vreê!
O Heere, neig opmerkzame ooren
Naer 't diep verzuchten myner beê!’
En de oude keizer hoort het lied,
Terwijl zijn beê tot Gode schiet:
‘O Heer, uit d'afgrond dezer aerde
Roep ik u aen: 'k beproef den dood!
't Hoofd, dat ge in menig strijd bewaerde,
Heb ik by tijds voor u ontbloot.
'k Verruilde 't purper voor dit linnen.
'k Wil u- alleen voortaen beminnen:
Want gy- alleen schenkt koele vreê.
'k Heb tot geleider u verkoren.
O Heere, neig opmerkzame ooren
Naer 't diep verzuchten myner beê!’
| |
| |
En 't De profundis klinkt en dreunt,
Door 't somber orgel ondersteund:
‘Wilt gy onze ongerechtigheden
Met strenge blikken gadeslaen,
Wie zal, door siddring onbestreden,
Voor 't vlekloos aengezicht bestaen?’
En de oude keizer hoort het lied,
Terwijl zijn beê tot Gode schiet:
‘'k Heb ver van my den staf versmeten,
En ik greep enkel naer wat rust!
Ik, die ten rijkstoel was gezeten,
Des levens lamp nog ongebluscht,
Lig hier! - Ik, rechter van de volken,
Ik sidder... Uit de ontvlamde wolken
Loeit my de gramme donder aen.
Heer, telt gy de ongerechtigheden,
Wie zal, door siddring onbestreden,
Voor 't vlekloos aengezicht bestaen?’
En 't De profundis klinkt en dreunt,
Door 't somber orgel ondersteund:
‘By u woont meêly en vergeven,
Opdat u de aerde minne en eer'.
Mijn ziele wil u tegenzweven:
Verheugd hoopt ze in uw woord, o Heer!’
| |
| |
En de oude keizer hoort het lied,
Terwijl zijn beê tot Gode schiet:
‘Wat twyfel grijpt my aen?... Verdwaelde
Dees hand, die 't kettrenbloed vergoot?
Gy dulde 't, gy!... Geen bliksem daelde
Op Luthers dwalend rampgenoot!
Ik- zelf, was ik niet gantsch omwonden
In 't vuigbevlekte kleed der zonden?
En 'k smoorde 't meêly!... Gy, zie neêr,
Genadig Heer van dood en leven!
Mijn ziele wil u tegenzweven:
Verheugd hoopt ze in uw woord, o Heer!’
En 't De profundis klinkt en dreunt,
Door 't somber orgel ondersteund:
‘Mijn ziel wenscht naer het Opperwezen,
Als wachters naer het purprend oost.
Steun op Jehovah: wil niet vreezen!
Hy zal u redden, Isrels kroost.’
En de oude keizer hoort het lied,
Terwijl zijn beê tot Gode schiet:
‘De grond ontzinkt mijn' looden voeten!
Slaep ik dan reeds by 't droomloos volk?
Mocht ik naer eisch mijn zonden boeten?
Verzwolg my reeds des afgronds kolk?
| |
| |
Neen, 'k sluimer nog niet onder de aerde.
Flips, Don Juan, Margretha waerde
Daer voor mijn brekend oog!... Hun, troost;
My, rust; my de eeuwge rust der graven!
De scepterlooze bleef ook slaven!
Wenk, Heer, en redt me, als Isrels kroost!’
En uit de doodkist treedt de gryze,
De geessel van het Turksch gebroed.
In 't stof buigt de opgetogen wyze,
En vrede stroomt in zijn gemoed.
En psalm en orgel zwijgt; geen glansen
Der vale lijktoorts blyven dansen,
En stil vertrekt de omkapte stoet.
En als het lachend morgenrood
Den vliet, die door het lustdal schoot,
Met gouden flikkring overstrooide,
En die door 't boomenloover goot,
En plant en heester er meê tooide -
Als weêr de blyde bloem haer knop,
Bepareld, liefelijk ontplooide;
En de opgeklaerde zonneglans,
Gestegen aen d'ontvlamden trans,
De heilge beelden weêr ontvonkte,
Wier schildring op het kerkglas pronkte -
Als, by het vogelengeschal,
| |
| |
Dat golfde door 't ontwaekte dal,
De dankbre morgenbeê weêrgalmde
Van 't broedrenchoor, dat plechtig psalmde,
En neèrboog in den kerkebeuk,
By d'opgewalmden wierookreuk -
Ontbrak er een, trots dit ontblaken
Des dags; een enkle: want hy sliep!
Hy sliep, om stille vreê te smaken;
Hy sliep, om nimmermeer te ontwaken!...
God neigde de ooren toen hy riep:
‘In 's afgronds ingewand verloren,
Roep ik u aen om stille vreê.
O Heere, neig opmerkzame ooren
Naer 't diep verzuchten myner beê!’
't Is alles rustig in de wanden
Des kloosters! - Nauw rolt daer een traen,
Nauw ryzen opwaert droeve handen:
Een monnik was voorbygegaen!
Hy rustte by de Eerwaerde vaderen.
Geen grooten zag men 't grafbed naderen:
De duistre kloof verzwolg ook hem!
Slechts wen de bleeke starren schenen,
Kwam de edelman zijn' vriend beweenen,
En zuchtte op Karel 't Requiem.
|
|
Auteursrechtvrij