|
| |
| |
| |
De spellingsoorlog.
Eerste zang.
| |
| |
Behaegel, duchtig gewapend met al de syllogismen en enthymemas eener strenge logica.
Willems, over 't holl. en vl. (1824) bl. 35.
| |
| |
| |
Eerste Zang.
Opstands- en tegenstandsontwerp.
I.
O Vondel, gy, die 't wederspannig heir
Der Morgenstar, in 's afgronds kolken neêr-
Gebonsd, met stoute verwen hebt gemaeld,
Poëtenvorst, beziel me! Uw citer straelt
Ginds, naest uw Roskam, my ten gids in 't oog,
Aen 't opperst van den Dichterhemelboog;
Ik zing der Onderwyzers oude kwelling,
Den cholera der Tael, den kryg der Spelling.
| |
| |
Daer, waer eens de eik op 't bloedig krygsaltaer
Zyn somber welf breed openspreidde; daer,
Waer Thourout rees in later dagen, stond
Op 't eind der achttiende eeuw, zoo stout van mond,
Een grys gebouw, een gothisch klooster, ligt
Ten tyde van den Sporenslag gesticht,
Ten achtbren schuil voor bruine monnikskappen,
En, zoo men wil, voor kloosterwetenschappen.
Het fransch gespuis daegde uit den afgrond op,
En de yzren voet gaf 't monnikskoor den schop,
Al was hun kap of zwart, of blank, of bruin;
En 't klooster zelf, met trotsche reuzenkruin
Den omtrek overheerschend, brak men af,
By 't dolle handgeklap en vreugdgeblaf
Van filosofen, encyclopedisten,
Die, dachten zy, meer dan de paters wisten!
Maer by geluk (een vlaemsch geluk, voorwaer!)
Ontsnapte er toch aen die Wandalenschaer,
Op Vlaendren uitgebraekt, een cel twee, drie,
Waerin voorheen het bruingekapt genie
En wondren schiep en stelsels by de mud,
De heilge Kerk en 't kunstaltaer ten stut.
In een der cellen bleef een bed van leder:
Een Aristoteles lag er op neder.
| |
| |
Hier koos een grysaerd zyn geliefd verblyf,
En bed en boek verschaffen rustgeryf.
Tot peluw strekt Stagires Wysgeer, die
Aen 't menschdom wel twee duizend jaer de knie
Deed buigen voor zyn les; en trots zyn val
Staet 's Meesters woord voor onzen Grysaerd pal,
Wiens scherpe neus scherpzinnigheid verraedde,
En die zelfs advokaten kwam te stade.
De Syllogism (zoo heet hy) op zyn spond
Vast woelend, lang voor de eerste morgenstond,
Ontwaekt, en spreekt: ‘O heerlyk Vlaenderland,
Gy biedt me een schuil, als ik alom met schand
Verdreven wordt. Myn zegeprael staet vast,
Zoo met der tyd de magt der schoolplak wast.
Welaen, ik wil de kans nog eenmael wagen,
Of 'k, op myn beurt, het licht niet kan verjagen.
‘De Karmeliet, zoo needrig van gemoed,
Die als Carmelus kind wou zyn begroet -
De Franciskaen, wiens kap, om vorm en sneê-
Verscheidenheid, een inktstroom vloeijen deê,
Ontluiken, schieten uit, en worden groot
(Als 't, op een nacht volwassen, duivelsbrood)
In Belgie, ja, maer twisten zelv' niet meer:
Alleen de Spelling schiet my over: weêr
Behoort ge aen my, vergrysde taelministers,
Spitsvondige, diepzinnige Magisters!’
| |
| |
Hy ryst, en voelt den boezem sneller slaen,
Verlaet de cel, en klopt daer nevens aen;
Het deurtje ontsluit. Hier had een vloekgedrocht
Van overouds een stillen hoek gezocht;
Hier school ze by den Jansenismusgloed.
Het is een vrouw, zoo men ze tellen moet
By 't schoon geslacht. De slang krielt in haer lokken;
Hol staet het oog, en fel 't gelaet getrokken.
Zy heet de Twist, en grimt by dit bezoek.
De Gryze biedt haer 't achtbaer peluwboek
Tot liefdepand, en kucht, en niest, en spreekt:
‘O gy, die me eens, nog kind, hebt opgekweekt,
En die zoo nauw verknocht zyt aen myn stam,
Vergeef, dat ik zoo stout u naderkwam.
Kom, leen de hand aen onze aloude wetten,
Om ieder, die ons aenrandt, te verpletten.
‘De Omwenteling, wier mannelyke vuist
Oranjes zetel by ons heeft vergruisd,
Riep de anarchie der Spelling tevens uit,
En 't Staetsbestuer van België besluit
De monarchy der Spelling, als voorheen
Stout in te voeren. Vruchtloos! duistmael neen!
Men wil ons slechts den ouden band vergulden.
B....... leeft, en nooit zult gy het dulden!’
|
|
Auteursrechtvrij