Prijsverzen op de dood van Egmont
(1839)–Prudens van Duyse–
Auteursrechtvrij
[pagina 20]
| |
 | |
Vierde Zang.
| |
[pagina 21]
| |
Zy waggelen ter kerk, met saemgevouwen handen:
Ontzachbre stilte heerscht, slechts door 't gesnik gestoord.
Hun ziel is afgepijnd; zy voelen zelfs de banden
Der dwinglandy niet meer; zy wagglen, weenend, voort.
Maer de opgestegen maen schiet hare zilvren stralen,
En op de tempelspits, waer hol de doodsklok luidt,
En op des Graven slot, in welks verheven zalen
Heur doffe schemer dringt door rijkgekleurde ruit.
Daer dwarrelt ze om het hoofd van Egmonts bleeke gade,
Omkroond van 't elftal, dat uit heldenheup ontsproot;
Daer - in dezelfde zael, waer zy in wellust baedde,
Als 't huppelende choor er dartle kringen sloot.
Zy ziet den zwarten stoet ter grafplaets henenbeven,
En werpt een teedren blik op heur geliefden Vrind,
Die haer en 't weezenkroost niet meer zal tegenzweven,
En dien ze in beter oord alleenig wedervindt.
Zy ziet den zwarten stoet zich naer de grafsteê slepen,
En mist één laefnistraen, als door den rouw ontzield,
Als door de beulsche vuist van Alva vastgegrepen;
‘Mijn Engel!’ gilt zy uit, en weent nu eerst, en knielt!
Maer reeds zijn zy 't altaer des tempels toegenaderd,
Waer 't heilige gebeent van Egmonts Vadren rust;
En de ingetogen stoet, die al zijn kracht vergadert,
Heeft reeds de dierbre kist met stommen snik gekust.
De wraekzucht overheerscht hun onvertroostbaer rouwen,
Barst los, en geeft zich lucht in onbedwongen toon:
Zy staren naer omhoog, en 't zalige vertrouwen
Steunt op 's Lands Martelaer in de eeuwge starrenwoon.
| |
[pagina 22]
| |
Geen sterfling is hy meer: zy knielen voor hem neder;
De Bisschop bidt, en buigt, strooit op de kiste zand,
En zucht hem 't jongste woord, die, even koen als teeder,
Wel viel, maer niet bezweek, voor 't worstlend Vaderland.
Rust by uw heldhafte Vaderen,
Voorbeeld van het nageslacht!
Troostlicht wie uw tombe naderen
Strale tegen uit heur nacht!
By dit graf kan ik getuigen,
Welk een bloed uw hart doorvloot;
Gy woudt slechts den schedel buigen
Voor den Vorst alleenig groot.
Voor uw Schepper, voor uw Koning,
Die steeds was, en wezen zal;
En die u eens uw belooning
Schenkt, in 't aenschijn van 't heelal.
‘Filips (schreeft ge)! wees bewogen,
Met mijn weduw, met mijn kroost!
Licht heeft Egmont zich bedrogen,
Maer vergeef hem, die niet bloost!’
ô, De wareld kent geen smarte,
Die u niet hebb' vastgeboeid;
Maer de Godsdienst heeft uw harte
Met verheven moed ontgloeid.
En gy stierft, in God gelaten:
Stervend dacht ge aen Golgotha.
Laet dit bloedig offer baten
Aen zijn Ziele: hem genâ!
| |
[pagina 23]
| |
Moor de bede, uit hart en ader
Vloeiend: zie op Belgie neêr.
Sehenk haer welvaert, Vredevader!
Schenk hem eeuwge rust, ô Heer!
Hy zwijgt, bidt innig, snikt! Voor hun verstarrende oogen
Daelt nu 't gewijd gebeent, vertrouwd aen 't wratig stof.
Een doodsche stilte heerscht, en door de tempelbogen
Zweeft als een roozengeur van 's Hemels wellusthof.
En uit het donker van den diepen stamgrafkelder
Blinkt de oude lampe zacht, getrouwe grafvriendin!
En ylings schiet ze een strael, gelijk een maenlonk helder,
En stort een dageraed van hoop den harten in.
Zy ryzen; en de borst mag nu geruster kloppen:
Men staert de toekomst in, die min beneveld hangt;
En vaegt van bleeke wang de stille tranendroppen,
Wier mymerende troost den bangen rouw vervangt.
De Bisschop wendt zijn stap naer 't slot, waer 't edelst harte
In vreeslyke eenzaemheid, weent met haer talrijk kroost.
Hy wil haer weduwsmart verzachten met zijn smarte,
En reiken haer de hand der Godsdienst - Hemeltroost!
Hy vindt ze neêrgeknield, aen 't diep gebed geklonken,
In tranen voor het Kruis, met neêrgebogen kruin.
Zoo bukt een lelie 't hoofd, door 't onweêr neêrgezonken,
En droppen natten die vorstinne van den tuin.
En plechtig schenkt hy haer d'aertsvaderlyken zegen:
‘Mijn dochter (roept hy uit)! de donder plet uw huis:
Maer God beschermt u’ - En mijn gade viel, gestegen
Op 't moordschavot! - ‘De Heer, Sabina, stierf aen 't Kruis!’
| |
[pagina 24]
| |
- ô Vader, Alva juicht, en zegepraelt - ‘Op aerde,
Mijn dochter! Egmont steeg, een palmtak in de hand,
Ten hoogen. Welk een ramp de trotschaert Neêrland baerde,
Uw Egmont zegepraelt in beter Vaderland.’
Sabina rijst, verheft hare oogen, droogt haer tranen,
En schiet een vasten blik in 's Martlaers majesteit:
's Lands Engel blinkt haer toe van de open starrenbanen,
En met omstraelde kruin, en de armen uitgebreid.
Gods adem blaest, en grijpt haer aen: het aerdsch gewemel
Ontzinkt haer vrye ziel, die d'Engel tegenvliedt.
De toekomst-zelve ontsluit zich voor haer oog: de Hemel
Daelt neêr, en haer ontstroomt, in Godsspraek, hooger lied.
Ontsluit u, Hemelen, voor mijn gewiekte voeten!
Waer ligt ge thands, rampzalige aerd',
Daer braefheid tiranny moet groeten,
Of bukken voor het zwaerd?
Ja, Egmont, zegeprael! Ge ontsteegt ook 't graf der Vaderen,
ô Heiland van het oord, waer fel de bloedstroom bruischt.
Verjongde moed doorsnelle uwe aderen,
En grijp het wraekvuer in de vuist!
De grond der Belgen heeft verbolgen
Uw Landgeheiligd bloed verzwolgen.
De Nederlander zweeg, verstomde, nokte, viel
Op 't voorhoofd, voor uw lijk gebogen.
De wraektraen brak uit brandende oogen -
De vryheidseed uit gramme ziel!
| |
[pagina 25]
| |
En de opstandsvlam is losgebroken;
De houtmijtvlamme dooft!
De gâ van Egmont is gewroken:
De wraek verplet des monsters hoofd.
Terug, ô dolk van een verrader!
Wat meer dan helsche nacht stort op oud-Holland af?
Wat schimme rijst er uit, en blinkt nog als 's Lands Vader?
De Vryheid bouwt zijn graf.
Slachtoffer van des dwinglands dolheid,
Wien krachteloos zijn zwaerd bestreed,
Gy valt voor 's dweepers dolk, maer kalm. In al haer volheid
Smaekt gy des Hemels gunst: getrouw volbracht ge uw eed!
Wie woelt er op die purpren sponde?
Het wrekend ongediert doorknaegt d'onzaelgen Vorst.
's Gewetens worm, die nimmer sterft, bijt dieper wonde
In zijn onmenschte borst!
Na zoo veel worstlens, zoo veel lydens,
Verbreekt de boei, die 't Noord omsluit.
Den storm van tachtig jaren strydens
Blinkt Vryheidszon verhelderd uit.
Dael, Egmont! keer op aerd'! Geen bloedstroom meer, geen slaven!
De menschheid zegepraelt!
Wier bloed heeft dien triumf voor Zuid en Noord betaeld?
God! treurt dan de Engel ook, in aerdschen rouw begraven?
'k Hoor, hoe zijn harpe dof Oranjes naem herhaelt!
Neen, dael niet, Egmont! vlied! - Oranje vlucht ten hoogen!
Ge omsluiert u, en weent! Ik spoor u vruchtloos na.
Waer ben ik?.... Nog op aerd', van weezen slechts omtogen;
Maer fier op Egmonts dood, maer zyner waerde Gâ!
| |
[pagina 26]
| |
Mijn kindren, valt in Moeders armen,
En zweert, dat gy hem wreken zult.
Thands is uw moeder 't Land! zoudt gy haer niet beschermen?
Zoo sterve uw dorre stam! De Godsspraek moet vervuld!
‘Ja, Moeder (roept een kind)! ik zal mijn Vader wreken!
Ja, wreken zal ik hem. Ik ook vloek dwinglandy;
Ik ook zal 't hoofd haer tegensteken,
Al moest ik vallen, groot als Hy.’
- God zegene u, mijn Kind! u glorieryke dagen!
Gelukkiger dan Hy, wees even vroom van aert! -
Zy zegt, omhelst hem teêr, en voelt den boezem jagen,
En waent door de armen van een Engel zich omslagen.
De Bisschop staet verstomd, en staert.
En Egmonts zaelge geest doet zijn triumflied schallen;
En de Eeuwige, van op d'ontvlamden rechterstoel,
Ziet zelf met teeder welgevallen
Op dit tafreel van rein gevoel!
En Alva hoorde zich de wraekkreet tegengalmen,
Terwijl hy waekte, en woelde op zijn vervloekte spond'!
Hy zag den Martelaer gekroond met hooger palmen,
En zonk in 's afgronds open mond.
Hy hoorde een wrekend choor zich somber tegenklimmen,
Den vloek van 't nakroost, dien van achttienduizend schimmen,
Door hem van 't moordschavot geplofd in 't gruwend graf!
En van zijn vale wang leep zweet, ja, doodszweet af.
 |
|