|
| |
| |
| |
Godfried.
Eerste zang.
| |
| |
En, het volk weggezonden hebbende, is hy alleen den berg opgeklommen, om te gaen bidden.
Matth. XIV. 23.
| |
| |
| |
Eerste Zang.
De wereld en de eenzaemheid.
I.
Onsterfelyke Ziel, gy zult voor d'Eeuwge zingen!
Ontvlam het aerdsche hart der vadse stervelingen,
En voer den banneling van uit het lage stof
Tot in 't geheimvol schoon van d'open starrenhof.
Vervroeg hier reeds den toon der beter bovenwereld,
Terwyl een danktraen op godvruchte wangen perelt;
Ja, dat in melody uw rein gevoel vervliet':
De Godsdienst op het veld zy 't uwer waerdig lied!
| |
| |
Zing! de adem Gods, die, uit de ontsloten hemelbogen
Ter neder dalend, eens aen 't niet u heeft onttogen,
Blaes met den gloed u aen der heilge Poëzy!
Gelyk de zachte wind een stem vol harmony
D'Eöolsche luit verleent, die, om 't altaer gehangen,
By 't plegtig snaergeruis den bard verwekt tot zangen.
En blyv' myn landgenoot, die voor Jehova knielt,
Schoon lang myn stap van de aerd verdween, door my bezield
Met die verheven zucht, die zy niet kan ontvlerken,
Als zich de aenbidder heft in de overwolkte perken!
| |
II.
Reeds achttien malen had het lieve lentsaizoen
Den vlaemschen grond versierd met een tapyt van groen,
Sinds Godfrieds wiegje wankte. In 't stadsgewoel verloren,
Gevoelt hy zich altyd door de eenzaemheid bekoren.
Vroeg had de Godsdienst in zyn harte 't zaed gezaeid,
Welks milde vruchten eens het werkend leven maeit.
Wanneer hy op 't tafreel van hemel en van aerde
Met onverzaedbaer oog, de handen opwaert, staerde,
Wat werd hem 't vlugtig stof by 't eeuwig opperryk?
Hoe zwaer woog hem de voet, gekluisterd aen dit slyk!
| |
| |
De vorstelyke Bard deed hem by d' uitroep weenen:
‘Wie zal de vrye wick van 't duifje my verleenen,
Op dat ik styge tot myn Schepper in myn nood,
En ruste vinde, als 't kind op zyner moeder schoot!’
‘O, bad hy vurig tot het ongeschapen Wezen,
Als hy zyn liefdenaem in starrengloed mogt lezen!
't Gevoel, het diep gevoel van al uw majesteit,
't Gevoel, het diep gevoel van al myn nietigheid,
Verheft myn dankbre ziel tot u, en stort haer neder.
Uw magt zy eindloos groot, uw liefde is eindloos teeder.
De hemel, de afgrond, heel natuer zendt hare stem
Tot ons en roept: O Mensch, kniel, en verzink voor hem!
Maer 't kinderlyk gevoel, doorbruisend hart en ader
Van 't reedlyk schepslenheir, spreekt zacht: Ge aenbidt uw Vader;
De traen hem toegeweend, de dank van liefde stom,
Verhoogt u tot den rang van 't zalig geestendom.’
Ja, de eedle jongling, in den schoot der stad begraven,
Kruipt in geen band van eer-of goud-of wellustslaven.
Het onveroudrend heil geschonken door natuer
Puert zyn gevoel, stelt zyn verbeeldingskracht in vuer;
Natuer blyft voor hem weelde, en de eerste zyner driften.
De Bybel en Homeer, die goddelyke schriften,
Haer beeldnis allerreinst weêrspieglend, blyven hem
Ook meest geliefkoosd om eenvoudigheid en klem.
Zy blyven hem een vriend, dien 't goud niet op kan wegen.
Hy mist der moeder lach, hy mist zyns vader zegen!
Reeds weesjen in de wieg, herinnert hy zich niet
Den onvergeetbren kus, dien slechts hun liefde biedt,
| |
| |
Waer onvergankelyk het teêrst belang in ademt,
Dat toekomst, levensloop, ja, de eeuwigheid omvademt.
Ach, eenzaem liep zyn pad, in een woestyn verdwaeld,
Waer schaers een beekje mort, een enkel roosje praelt.
Zyn magen rusten zacht, ter zyde van zyn vaderen;
En Vriendschap, slechts nog kind, zag hy die maegd hem nadren,
Ze omsluierde hem sinds haer liefderyk gelaet:
Een donkre morgen na een gouden dageraed!
Toch is hy zalig weêr, als hy, na 't zorg-ontknellen,
Met blyverhaesten tred de velden toe mag snellen,
En, van een edel dier, zyns vaders trouwen vrind,
Zyn hond, gevolgd, de rust in hunnen schoot hervindt.
Of wil zyn dichterziel op grootscher schouwspel staren,
Hy wendt het weidend oog van d'akker op de baren.
Al peinzend nadert hy tot de onafmeetbre baen,
Zoo vol ontzachlykheid, van d'eeuwgen Oceaen,
En hoort het fier gebruis der sombre golvendrommen,
Die in de verte, als uitgevaste wolven, grommen,
Of berggewyze steigren in den zonneglans,
Als 't lamrenkoor by lente in huppelenden dans.
't Zy ze opstaen in hun woede, of vlakgestreken slapen,
De zee ligt daer volschoon, gelyk ze werd geschapen.
Haer vrye rug verdraegt der menschen schepping niet:
Haer muil erkent alleen den toom van 't Algebied.
Zy is een oorlogsros, welks manen woelig zwaeien,
En dat men vlokken schuim ziet op zyn renpad zaeien.
Het briescht en brult: Ten stryde! en wacht alleen de spoor
Des meesters af, maer byt het breidelstael niet door.
| |
| |
In die oneindigheid, dit golfgeklots verloren,
Waent men Gods hand te zien, en 't lofgezang te hooren,
Dat ook die schepping bruist. De mensch ontgloeit, verstomt,
Gezonken in zyn niet, en bidt, diep neêrgekromd.
En Godfried, 't bevend strand of rustig veld betreden,
Vindt staêg de schepping één in haer verscheidenheden.
Als Vesper aenblinkt in de verte en scheemrend lonkt,
Begeeft hy stad en wal. Zyn juichend oog ontfonkt
By 't purprend zwerk, zyn borst mag ruimer ademhalen,
Zyn ongestuite blik den omtrek overdwalen.
Zyn zielsoog weidt er mede in min bekrompen perk,
En 't scheppend brein ontwaekt by 't zien van Jovaes werk.
Hier ziet hy zich den stroom een eigen looppad delven;
Daer, 't eeuwenoude bosch, met groenende gewelven,
't Zwerk ingeklommen; ginds, het trotsche reusgebergt,
Dat met zyn spitse kruin de blauwe wolken tergt,
Met diepe dalen, als ten afgrond weggezonken;
En langer blyft hy niet aen 's menschen werk geklonken,
Waer deze een prachtgebouw, door zuilenrei bezield,
Stout optrekt, morgen ligt door ééne vonk vernield.
Op 't veld geniet hy, ja; op 't veld mag hy eerst leven,
Als hy het woud doorstapt, langs stroom en dal gaet zweven,
En, met zich zelv' genoeg, tot eigen ziele spreekt,
Terwyl de koele dauw op kruid en akker leekt.
| |
| |
| |
III.
Maer wat is eenzaemheid, zelfs in 't wellustig Eden?
Genot van éénen stond, door mymring dra vertreden.
Wat geeft hem beemd en berg, en wond en waterval?
Wat, al de majesteit van 't opgepronkt heelal?
Geen oog ontmoet het zyn', wat schoon tafreel het streelde;
Geen hart klopt met het zyne in onverdeelde weelde;
Geen hand rust in de zyne, al wandlend door het veld;
Geen mond, wanneer zyn borst van dankbre aenbidding zwelt,
Bidt meê. Vergeefs hoort hy den zang der nachtegalen;
Vergeefs ziet hy natuer in bloemenkleeding pralen,
Den boezem opgetooid met bloementros en oegst;
Hy mist een zusterziel, en alles is hem woest.
Hy prangt in minnend' arm haer vast, maer slechts in droomen,
En voelt zyne eenzaemheid, wen de Oostervlammen stroomen,
Te dieper; 't glanzend beeld herroept hy: vruchteloos!
Zyn oog staet uitgedoofd; verfletst, zyn wangenroos.
De onzalige verkwynt: geen kunstschrift streelt hem langer.
Doodsch wordt zyne eenzaemheid, van sombre liefde zwanger.
Hy mint een maegd - een maegd, die zyn verbeelding schiep.
Hy zoekt, maer vindt ze niet: de wonde kankert diep!
| |
| |
| |
IV.
Eens zat hy aen een vliet, in mymring weêr verzonken,
Aen zyn geliefkoosd beeld, zyn droombeeld, vastgeklonken,
En in de treurigheid, die in zyn boezem stak,
Allengs verdiept, gelyk een muschje op 't eenzaem dak.
Zyn trouwe vriend, de hond, dien hy zoo dikwyls streelde,
In 's meesters wee zoo droef, zoo vrolyk by zyn weelde,
Zag treurig lang op hem, wiens pad hy nooit verliet,
En lekte teêr zyn hand. De onzaelge zag het niet!
Vergeefs dat aen zyn voet het zilvren vlietje suiste,
En 't labberkoeltje door 't hergroenend loover ruiste,
Hy staerde op 't effen zwerk: zyn oogen werden nat,
En 't vlietje ontfing zyn traen, met drop by drop ontspat.
Wanneer een heldre stem van d'overstaenden akker
Hem tegenrees: zy zong zyn zielesluimer wakker -
De stem eens bouwmans, die zyn lange taek volbragt.
Hy hief een rustig lied den Schepper van den nacht.
| |
| |
| |
[Werkmans avondlied]
Weder is de dag verstreken,
't Eerlyk daeglyksch brood verdiend,
Zorg en arbeid stil geweken
Voor den avond, onzen vriend.
Zie, hy daelt allengskens neder
Van de grauwer wolkenbaen,
En de lieve rust daelt weder:
God is met ons leed begaen.
Welkom, Avond! welkom, ruste!
Kom en keere aen deez' myn borst
Al wat myn is: 't daglicht bluschte;
De avond maekt my meer dan vorst.
Nu zal ieder beet my smaken,
Door de liefde voorgedischt;
Nu zal ieder teug my smaken,
Die het huisgezin verfrischt.
In het midden van de schyven
Nestelt vaek een zorgenhoop.
Laet de ryke in weelde dryven,
Eetlust is voor werk te koop.
En valt de eeuwge nacht van 't leven,
Loon naer werk zal God dan geven
Aen den vorst en bedelaer.
| |
| |
De ontroerde Godfried zag den zanger huiswaert treden,
't Ros voor hem dryvend, tot gezel der werkzaemheden
Vergund door d' Alvoorziende aen zwoegend' akkerbouw.
Het hunkerde den stal bly tegen. 's Landmans vrouw
Kwam toegesneld; zy droeg een kindtje, d'eersten zegen
Der zaligste echt, en stak 't den gade lachend tegen.
En hy, gelukkiger dan de allergrootste vorst,
Hy drukte beurtlings kind en moeder aen de borst,
En plukte een vaderkus op beider wangenbloesem;
En 't kozend liefdepand hing aen haer moederboezem!
En Godfried zag het aen, en keerde traeg naer stad.
Geen enkel lampje blonk op 's jonglings eenzaem pad
Uit eenig hutje of 't deed den armen dweeper droomen
Van liefde en zaligheid, wier bronwel daer moest stroomen.
De maenbol zilverde; 't was of Gods aenblik viel
Op hem; hy bad, en hoop daelde in des lyders ziel.
| |
V.
De lente wykt allengs, en laet heur balsemgeuren
D'ontloken velden na. Houdt Godfried op te treuren?
| |
| |
Heeft hem natuer verkwikt uit de algenoegzaemheid
Waermeê ze, als dochter Gods, het menschdom overspreidt?
Nog slaept de stad: hare yzren poort kraekt pas ontsloten;
Pas is ter Oosterpoort een lichtstrael uitgeschoten.
Een vlugge voet stapt door het natte veld, en 't oog
Des wandlaers rigt zich op ten grauwend' hemelboog.
Een gouden luchtbal hangt aen halfgeklaerden hemel;
Nog is de kim gehuld in scheemrig wolkgewemel,
Dat onder hem zich breidt, maer hooger op tot glans
Versmelt: die glans wordt gloed, en purpert zacht den trans.
Maer de akkers dryven nog in blanke lentenevelen.
Men ziet des aerdryks zweet by dauw ten hoogen hevelen:
Een stip van 't landschap ryst op d'achtergrond; de zon
Verjaegt de neevlen, en ontsluit haer vlammenbron.
De luchtbal is niet meer, door rooden schyf vervangen.
De bosschen scheemren reeds, die aen de kimmen hangen
In donkergroenen dosch: zy heldren in den gloed
Des dags, en de omtrek dryft in vollen stralenvloed.
Het minste kruid ontkrult zyn blad, niet langer treurig;
De minste bloem ontsluit haer kelkje frisch en geurig,
De dauwdrop perelt, waer zich 't grastapeet ontspant,
Het zwerk is opgeblauwd, en 't groen bediamant.
Verkwistend stroomt het licht uit Gods ontsloten handen,
En 't vooglenkoor zingt hem, by 's menschdoms offeranden!
De Jongling ziet het aen, met welkomgroetend oog,
Nu op het veld gevest, dan op den Oosterboog,
En, door het schoon verrukt alom zoo grootsch ontwikkeld,
Stroomt op de lip zyn ziel, tot dankbaerheid geprikkeld:
| |
| |
‘Alvader, gy, wiens lof in 't minste windtje spreekt,
Wiens liefde in 't roosjen aêmt, en in den dauwdrop leekt,
Wiens Vaderstemme zelfs in 't wolkenschokken dondert,
'k Heb steeds natuer in u, en u in haer bewonderd.
Maer, in wat bruidsgewaed uw dochter stond getooid,
Voorwaer, aenvalliger was ze in myne oogen nooit.
Nooit streelde 't vooglenkoor zoo zacht myn luistrende ooren:
Het daglicht en de liefde is saem voor hen herboren.
Alvader, zoo myn lied ook tot uw troon kan gaen,
Myn minnend hart zegt ja, ontfang deez' dankbren traen.
Myn liefde steeg de nacht der eenzaemheid te boven.
Weêr mag ik aen de min, weêr aen 't geluk gelooven.
Myn' mond, die gistren bad: Genade, Heer! ontvloeit
De naem der lieve maegd, die me aen heure onschuld boeit:
Myne Ada!’ En hy zweeg, en gloeide Gode tegen:
Die naem was gansch een lied, een lied vol liefde en zegen.
Hy vestigde den blik op 't koestrend morgenlicht:
't Schoot nimmer blyder strael op Godfrieds aengezicht.
| |
VI.
Hy vond in 't eind' de vrouw, zyne eenigste uitgelezen,
Dit wonder ondermaensch en bovenaerdsche wezen.
Haer leest was als heur deugd: aenvallig en volschoon.
Groot en eenvoudig, had ze een scepter op den troon,
| |
| |
Of by den herderstoet een eikstaf kunnen voeren.
Geen waen of zegezucht kon hare rust ontroeren.
Zy school in eenzaemheid, by stillen adelstand,
Nu in den steedschen wal, dan op 't herbloeiend land;
En steunde, aen d'eerbren haerd, op hare jonge schouderen
Den huisselyken last van heur gelukkige ouderen.
Ja, de adel van het bloed lag haer op 't eêl gelaet.
Natuer verkwistte wel in liefdryke overdaed
Heur gavenschat aen haer, door al de jeugd gehuldigd,
Maer zy was, nevens God, zich zelv' haer deugd verschuldigd.
En Godfried zag ze, en bloosde: eene electrieke vonk
Vloog schichtig uit haer oog by d'eerstgeboden lonk.
Zy hadden zich verstaen: by tael-en kusgetoover
Vloot in elkanders borst de ziel met d'adem over.
Het langverhitte brein vond kalmte. Uit ramp ontwaekt,
Is hem de schepping Gods thans schooner, thans volmaekt.
Vervuld is thans zyn droom, ja, meerder dan zyn droomen.
Thans is zyn zaligheid, zyn huwlyksheil volkomen.
Aen Adaes volle borst, fier op die moederkroon,
Speelt daer een zuigeling, zyn evenbeeld - een zoon.
| |
| |
| |
VII.
't Was feest, 't was bal: met onoptelbre kringen blonken
De luisters, mild omzet met aerdsche starrenvonken;
Den regenboog gelyk, weerkaetsten ze ieder strael
Met zevenkleurig licht in paerlen van kristael,
Terwyl de ontstoken pracht alom zich wederspiegelde.
't Muzyk porde elken voet tot dartelen: men wiegelde,
En slingerde in het ronde op trippelende maet.
't Wellustig oog verdwaelde op goud en pronkgewaed,
Vooral op schoonheids blos. Het reukwerk geurde; tuiltjes
Ontloken, als de lach der schalksche wangenkuiltjes.
Maer welk een lach of lonk naer de overwinning stond,
Zy weken allen voor den zoeten blik en mond
Der minlyke Ada, die door onschuld 't schoon verhoogde,
Waer, met verdwaesden waen, de trots der maegd op oogde -
Der minlyke Ada, die als moeder, gade, en vrouw,
Het sprekend voorbeeld was van liefde, deugd en trouw.
Men ziet den zomernacht de wieken rasser reppen,
De glans van 't bal verbleekt voor 't morgenlicht. Aen 't ebben
Vervloeit der dansers stroom, het voorhoofd klam en warm.
En Ada vlugt de zael, omgord van Godfrieds arm.
Nooit was ze aenvalliger, nooit heeft hy meer genoten.
Het neevlig Oost had droef de zon haer pad ontsloten,
De windtjes fladderden in 't gaes van 't luchtig kleed.
Verkoudheids kille hand verdroogt haer gudsend zweet.
| |
| |
Een enkel windtje woei, en 't bloemtje lief van kleuren
Zal, met gebukten hoofde, eerlang ellendig treuren.
O Schoonheid, tooverglans, maer phosphor! gy verzinkt
Voor 't blindgeschitterd oog, als gy verleidendst blinkt.
Zy kwynt, de jonge vrouw. De Godsdienst stelpt haer tranen:
Nu wendt ze 't smeekend oog stil naer de hemelbanen,
Dan, naer het spelend kind, dat, wen de morgen daegt,
Den sombren vader ligt: ‘Waer, waer is moeder?’ vraegt.
Zy kwynt steeds banger. 't Oost onsteekt weêr zyn geflonker,
Maer 't starlicht van heur blik, bedreigd met eeuwig donker,
Versterft; heur wang verfletst; nog blyft ze schoon, maer, ach!
Het medelyden slechts ontkiemt uit Adaes lach.
Zy prest het kind aen 't hart, waer onder 't heeft gelegen,
En schenkt het in een snik den laetsten moederzegen;
Haer gâ drukt ze aen den mond, die onlangs trouwe zwoer;
Smeekt hem voor 't liefdepand te leven, en..... Te loer
Lag de onverbidre dood: haer woord is afgebroken,
Haer levenstoorts gebluscht, aen hooger vlam ontstoken!
Hoe grooter weelde dat zyn liefde plukken mogt,
Te dieper leed had de onvoorziene ramp gewrocht.
Zyne Ada is niet meer; zy is niet meer op aerde,
Door wie hy 't levenslicht smaekte in zyn volste waerde.
Gesloten is het oog, waeruit een hemel blonk -
De mond, waeruit de zang van hooger wezen klonk.
Het wreed herdenken drukt, met yzren voet, hem neder;
't Geeft aen de woesteny der eenzaemheid hem weder.
Zyn brein bezwykt by zulk een vreesselyken kamp.
‘Onzeker is myn hoop, te zeker is myn ramp.
| |
| |
Een nutloos wezen aêmt tot 's levens verste palen,
De booswicht ziet zyn dak met zegen overstralen,
En, ach! een worm doorknaegt haer bloem, gestort in 't slyk.
Ik ben geen gade meer, ik ben een wandlend lyk.’
Dus gilt de ellendige; de redestar ging onder:
Zoo stompt het scherpst gehoor door d'uitgerolden donder.
In jammernacht verzinkt zyn hoop en heilgeloof,
En ziende werd hy blind en hoorend werd hy doof.
In slepend rouwgewaed en de oogen uitgekreten,
Is slechts de wanhoop doodsch aen Adaes graf gezeten.
O blindheid van den mensch! o zielskortzichtigheid,
Die d'Alvoorziende viert wanneer 't geluk ons vleit,
Maer als zyn vaderhand ons nederdrukt, vermetel
Durft twyflen aen 't bestaen van d'onverwrikben zetel,
En d'arm, die zich van daer op wat hy heeft bezield
Almagtig strekt, door 't lot verkort waent, of vernield.
Gy, Sterfling, hebt voor u slechts de u beperkte zonnen,
Maer de eeuwigheid behoort den staf des Onbegonnen!
Vergeefs wendt Godfried 't weenend oog op 't wicht, haer beeld.
Ach, rouwherdenken zelfs wordt uit dien blik geteeld.
De kleene Karel ziet zyn vader eenzaem weenen,
Kust zyn verbleekte wang, slaet de armtjes om hem henen,
En vraegt naer moeder weêr aen zyn verbryzeld hart.
De vader stamelt: Kind!.... verstikt in stomme smart.
De wanhoop slaekt haer prooi allengs uit heure banden.
Eene enkle vuerbaek licht ter langgewenschte stranden
Der rust zyn hulkje voort, dat met d'orkaen nu spot:
De stem des donders zelf brult in zyne ooren: God!
| |
| |
| |
VIII.
Maer zal hy langer hier 't vergiftigd leven slepen,
Op al zyn stappen door 't herdenken aengegrepen?
Dronk hy niet op die sponde eens liefdekussen in?
Bekroonde niet dien disch het zaligst huisgezin?
Deed hem die stille haerd niet zorg en zucht vergeten,
Wen, als een patriarch, er 's avonds neêrgezeten,
Hy met verheugden arm zyn gade omslagen had,
't Lief wichtjen op den schoot, ach, nu zyn laetsten schat?
Die sponde, disch en haerd, ja, alles hoort hy spreken
Van huwlykzaligheên, gelyk een droom geweken,
Die naer hy 't argloos brein in zoeter beelden wiegt,
Te dieper angel laet, als hy by 't licht vervliegt,
En zuchtend te vergeefs die fraeivergulde logen
Te rug geroepen wordt, met weêrgesloten oogen.
De stadswal valt hem bang, maer troostend wenkt het veld.
Hy is een stil verblyf, met Karel, toegesneld;
Een stil verblyf, door 't loof met groen gordyn omhangen,
Bezield door blad- en vlietgeruis, door vogelzangen,
En dat op 't vlakke veld een open uitzicht heeft,
Als 't eerstontwakend oog in 't schoon der schepping zweeft.
De aenvallige natuer is 't beeld der beste moeder:
Hoe koestrend is haer schoot! Hy tuigt van d'Albehoeder
| |
| |
By d'ongekweekten bloei, die zich alom verheft,
En ons door kleur en geur 't wellustig zintuig treft.
In 't midden van 't gewoel, 't gedaver en 't gedonder
Der stad verdooft haer stem. Der schepping eeuwig wonder
Houdt op voor 's steedlings oog een wonderwerk te zyn.
Dit oog wordt slechts verlokt door golvend prachtsatyn,
Door trotschen veedrenzwier, verblindende saffieren.
't Wil marmren vazen, spiegels, luisters, fakkelvieren.
Het hongert onverzaed naer pracht en gloor en glans,
En vraegt zelfs van de kunst een valschen bloemenkrans.
Ook Godfried was natuer nu tot een zoon geworden.
Zyn blik weidt in Gods werk en onverstoorbare orden.
Hy vindt de kalmte op 't veld en altyd nieuwen troost,
Hier, waer op elk gelaet het reinst genoegen bloost,
Den dageraed gelyk, geklommen langs hun akker.
| |
IX.
Nauw zingt de luchtkoorael zyn eersten nachtslaep wakker,
Of hy verlaet de sponde, en stort een dankgebed,
En stapt de velden in, met onverstrooiden tred.
De kunst, in 't plegtigst uer voor 's Eeuwgen troon geboren,
Toen zich het zanggejuich der Morgenstarrenkooren
Verhief, pas rondgestrooid in de onafmeetlykheid,
Erkentelyk weêrklonk van kring tot kring verbreid,
| |
| |
Door Godgewyde luit verrukt werd opgevangen,
En weder uitgestort in eindelooze zangen -
Die kunst, die eenge kunst in heilge sfeer gebaerd,
En Poëzy genoemd door de opgetogen aerd,
Liet hooger voorhoofd, waer zy eens haer merk op prentte,
Nooit onbezield, by d'uitgeslagen wolkentente
Van d'aengebroken dag, naer de eeuwge wet ontblaekt;
Dit sprekend zinnebeeld der liefde die steeds waekt,
En sprekend zinnebeeld des luisters van haer Schepper,
Die zelf de koets geleidt der zon, dien vuergen klepper!
Die kunst, geen kunst voorwaer! die stem van reiner lucht
Spreekt dan in elken blik, en zingt in elke zucht.
Dan opent zy haer bron voor d'ingeschapen zanger,
En giet de gouden schael, van geestverrukking zwanger,
Op zyn verheven hoofd, dat hy, als een profeet,
Omhoog heft, en dat al 't vergankelyk vergeet.
Ook Godfried voelt haer gloed by 't ochtendrood ontwaken.
De Poëzy komt neêr uit de ongenaekbre daken
Tot hem; hy bidt, en schiet haer vleuglen aen, ontgloeit,
En steigert tot den Heer, uit wien die heilbron vloeit.
| |
| |
| |
[Morgenhymne]
O Koning van den dag, die tot de verste palen
Der wereld, op een wenk uw schittring uit doet stralen,
En van den wolkentrans des afgronds diep verlicht,
Gy, die de dagen, die de jaergetyden regelt,
En 't scheppingsboek ontzegelt,
Wat sterveling doorstaet uw blindend aengezicht?
Gelyk een held, een reus, met eertrofeên omhangen,
Die aenstapt, by alom geheven zegezangen,
Voor wien 't verloste volk in 't voetzand nederbukt,
Bevreesd een enklen blik te heffen naer zyne oogen,
Voortwandelt in zyn pracht, die 't vaderland verrukt;
Zoo daegt gy uit uw koets, bestrooid met Oosterroozen;
Zoo treedt ge in 't oude spoor, met jeugdig wangenblozen,
En wandelt op het pad, dat u Gods hand ontsloot;
Zoo zegepraelt ge op 't nachtgebied... Neen, meer verheven
Giet ge aldoortintlend leven
Met volle stroomen uit uw nimmerleêgen schoot.
| |
| |
O goddelyke Zon, by wien u vergeleken?
Elk beeld verdwynt, als mist voor uw gezicht bezweken.
Een enkel daegt voor 't hart, dat niet, vertwyflend, treurt:
't Is hy, wien ge ons vertoont, als bronwel uwer glansen,
Wen ge opschiet uit de transen,
En 't scheppingsrond herschept, het doodskleed afgescheurd.
De wilde valt voor u op 't aenschyn neêr, verzonken
By d'uitgevloten strael van uwe almagte lonken;
U rigt de wyze zelf in 't hart een outer op.
Hy zwymt by 't denkbeeld aen den Schepper uwer klaerheid.
God wordt hem zichtbre waerheid,
Zoo helder als uw licht, zoo zacht als de ochtenddrop!
O, de ongodist alleen nypt in verblindheid de oogen
Hier toe; die oogen reeds met eeuwgen nacht omtogen.
Niets ziet hy van uw schoon, volschoone Levensvorst!
Hy kruipt, als 't stom gediert; hy, lager dan die lagen,
Met de oogen neêrgeslagen.
Geen licht, geen vonk, geen vlam dringt door tot de yzren borst.
Niets ziet hy van al 't schoon van aerde, zee en hemelen;
Niets hoort hy van dit koor, dat, by 't ontwakend wemelen
Der velden, samensmelt tot éénen welkomgroet.
De ompluimde dagheraut moge u aen 't dorp verkonden,
Der vooglen klemmen ooit in dat verslykt gemoed.
| |
| |
De planten juichen zelv', met lavend vocht bedropen;
U luikt de jonge bloem haer geurgen boezem open;
De boom ontplooit zyn blad, de bloesem rypt tot vrucht.
Het ooilam huppelt rond, en bleit zyn vreugd u tegen;
Weêr brult, zyn hol ontstegen,
De leeuw, en de adelaer doorklieft de ontvlamde lucht.
En 't menschdom zou verstokt en ondoortinteld blyven!
Neen! ook myn lied zal voor den eeuwgen zetel dryven,
Gepaerd aen 't lofgejuich van 't biddende heelal.
Die hooger omzweeft dan de zon, moog' haer bezingen.
Die taek past hemelingen,
Versmeltend in 't gegolf van 't godlyk maetgeschal.
Naer u, o Lichtstroom, zal myn brekend oog zich wenden.
Wil op myn doodsbed nog een koestrend straeltje zenden,
En zinke ik saem met u in 't duister, tot de bron
Des aenzyns weêrgekeerd, tot d'allerbesten Vader,
Dien de aerdling voorgevoelt by 't koestren van de zon!
Vergeve my de Heer, dien luid 't heelal verkondigt!
Zwaer heb ik tegen u, Voorzienigheid, gezondigd.
Ik was het licht onwaerd, die u ontkende, Vorst
Der eeuwigheid. Gy hebt my aen natuer hergeven,
Vernieuwde in my het leven,
En eenmael vult uw hand de laefschael voor myn dorst.
| |
| |
Myne Ada wenkt my zacht, dit rampverblyf ontklommen.
Aenbiddelyke Hoop, uw uitzicht doet verstommen,
En de onmagt van de tong wordt zelv' het opperst lied.
Ja, hy vereenigt weêr, die vaderlyk ontstrengelt.
Kom, offer deze zucht: de Heer versmaedt ze niet!
Wat is al ons gezang in ondermaensche kringen?
't Geruis eens blads in storm. O Bovenzonnelingen,
Als ons uw spelend koor eens met zyn glans bestraelt,
Dan zal geheel de ziel een enkel speeltuig wezen,
Zinkt zy in dichtkunst weg, die schaers op aerde daelt.
|
|
Auteursrechtvrij