Het oude Nederlandsche lied. Deel 3

[p. 2697]

704. Hemels Vader ontfermt doch my.

1.
Hemels Vader ontfermt doch my;
ick ken dat ick een sondaer sy,
ick hebbe gedwaelt en gesneeft,
na uwen wille niet geleeft;
dies ghy my vaderlyck castijt
en toocht dat ghi ghenadich sijt.

2.
Ick danck u, Vader, meenichfout,
dat ghi my voor u kint noch hout,
twelck ick mercke aen dijn castien,
dat al u kinders moet gheschien;
anders liepen sy heel verdwaelt,
als een die vanden wege faelt.

3.
U castyden is mi seer goet;
ick wilt ontfangen met ootmoet,
want ghy geesselt doch alle kint
het welcke ghi dwalende vindt,
als ghijt wederom wilt ontfaen
en niet laten verlooren ghaen.

4.
Alst in castien zijn schult bekendt
end hem wederom tot u went,
na uwen vaderlycken aert
en hout ghi hem voor gheen bastaert,
maer ontfangt hem voor dijn kint soet;
een bruylofts cleet ghi hem aendoet.

5.
In u huys ghi hem weder leyt,
een maeltijt hebt ghy toe bereyt,
daer ghi hem door u soons weldaet
sijn hongerige siel versaet,
die, als een onbevlecket lam,
de doot hier voor ons sterven quam.

6.
Eenen offer heeft hy ghedaen,
die eewelyck sal blyven staen,
op dat daer duer worde gespijst
die oprechte boete bewijst,
met wille om te doene voort
al dat ghebiet dijn heylich woordt.

[p. 2698]

 

7.

 

Op dat ic so worde gesint,

 

sterct my door uwen soon bemint,

 

en geeft my, Vader, uwen geest,

 

op dat ick worde onbevreest;

 

dat hi oock spreke, duer mijn mont,

 

wat u behaecht tot alder stont.

 

 

 

8.

 

Tot prijs ws soons gebenedijt

 

ende tot mijns naesten profijt,

 

tot beschaemtheyt, o Vader God,

 

die met u woordt bedryven spot,

 

dat hy daer duer oock si gesticht

 

die wandelt in dijn clare licht.

 

 

 

9.

 

Vader, ghi hebt al myne schult

 

vergeven, opdat si vervult

 

dat uwen mont ghesproken heeft;

 

dies mijn herte niet meer en beeft:

 

uwen geest versekert mijn sin,

 

dat ick, Vader, u soone bin.

 

 

 

10.

 

Acht ghi my voor u soon bequaem,

 

so ben ick oock u erfgenaem

 

duer Christum, die mi heeft ghecocht

 

end in u ghenade gebrocht,

 

duer sijn doot ende dierbaer bloet,

 

waer duer hi my troost gheeft en moet.

 

 

 

11.

 

O goetheyt Gods ongrondelyck,

 

o liefde onvermondelyck,

 

wie sal Gods barmherticheyt

 

volprysen inder eewicheyt,

 

die hy ons wt ghenaden schenct;

 

wel hem diet wel te recht bedenct.

Tekst.

Veelderhande liedekens, 1558 (1559?) (beschreven door Dr. F.C. Wieder, De Schriftuurlijke liedekens, 's-Grav. 1900, bl. 142-4, nr. XLVI) II, bl. 90 v^o, ‘na de wyse: Vader ons in hemelrijck’. - Dit lied, waarin de vervaardiger zich vergelijkt bij den Verloren zoon, munt uit door de vrome blijdschap van den dichter, dat hij Gods kind en erfgenaam is (Dr. W.).

Melodie.

Twee liederen hebben den als wijs voorgeschreven aanvang en worden aangehaald door Dr. W., t.a.p., Regist. nr. 811: ‘Vader ons in hemelrijck // daer is geen vader u gelijck’, en nr. 812, ‘Vader ons in hemelrijck // dat roept de werelt al ghelijck’. Het eerste komt voor o.a. in Veelderhande liedekens, Amst. 1599, bl. 329 v^o, het tweede, in Het tweede liedeboeck, Amst. 1583, bl. 120 r^o. Beide hebben tot stemopgave: ‘na de wijse: alst begint’, hebben denzelfden strophenbouw als het bovenstaande lied, en zullen wel navolgingen zijn van Luther's: ‘Vater unser im Himmelreich // der du uns alle heissest gleich’. De melodie van dezen tekst is o.a. te vinden bij Erk u. Böhme, Deutscher Liederhort, III, nr. 1984, bl. 692, naar de oudst bekende bron: Wolff Köphl's Gesangbuch, Strassburg 1537. Luther schreef voor dezen tekst eene zangwijs, die hij zelf verwierp. Men weet niet, of de bovenstaande melodie ook van hem uitgaat. - J. Zahn, Die Melodien der deutschen evangelischen Kirchenlieder, II (1890), nr. 2561, bl. 141, zelfde melodie, naar Schumann's Gesangb., Leipzig, 1539. Wij geven de zangwijs met de door E.u.B., ook door J.Z. bijgevoegde kruisen, die wellicht op eene meerstemmige bewerking wijzen, zooals de latere van J.S. Bach (1685-1750), in de Joannes-Passion. Deze zangwijs is nog in gebruik bij de Nederlandsche Hervormde Kerk voor het door Dathenus aan Luther ontleende ‘Gebed des Heeren’. Dathenus' navolging: ‘Onse Vader in hemelrijck’, is thans vervangen door den meer dichterlijken tekst: ‘O allerhoogste Majesteit’, van de psalmberijming van 1773.