Het oude Nederlandsche lied. Deel 3

[p. 2694]

703. Mijnen gheest die heeft altoos verlanghen.

1.
Mijnen gheest die heeft altoos verlanghen
om van dit vlees verlost te zijn;
want my die sonde neemt ghevanghen,
dies lijdt mijn herte een groote pijn.

2.
En hoe dat ick altoos moet strijen,
dat weten sy wel diet hebben gheproeft;
ick worde bestormt van alle zijen,
waer door ick dick ben seer bedroeft.

3.
Ick heb wel dick eenen goeden wille,
maer het voldoen en vinde ick niet;
daerom moet ick hier af swijghen stille,
want van my selven en mach ick niet.

4.
Maer als ick dan Gods goetheyt aenschouwe,
so wort mijnen gheest wederom verwect,
dat ick zijn woort [weer] vast betrouwe,
hoe seere my tquaet oock daer af trect.

5.
Sijn woort en sal ick nemmermeer laten,
want het geeft my so stercken moet,
dat ick met recht dat vleesch moet haten,
al vallet alle sinnen hart en onsoet.

6.
Mocht my Gods goetheyt altijt gheburen,
so leefde ick vry sonder verdriet;
verblijden sou ick tot allen uren,
want sonder hem en can ick niet.

7.
Maer die dit liedeken eerstmael stelden,
sy converteerden in haren sin;
en veel vianden haer daghelix quelden,
en God seynt haer altoos zijn gratie in.

[p. 2695]

5, 3. t.: tvleesch. - 5, 4. vallet = valt het. - 7, 2. Zinspeling op de conversio in se ipsum der mystieken (zich in zichzelf keeren). ‘Dese gherechte mensce, in sinen inkere mach niet ghehindert werden, want hi keert hem in ghebrukelike ende werkelike’: Ruusbroec, 6,166 (Verdam, met nog vele andere voorb. uit R., ook voor 't werkw. inkeren). Zie Dr. F.C. Wieder, bl. 74, waar de meening wordt uitgedrukt, dat er continuïteit bestaat tusschen de devoten der XV^de eeuw en de Doopsgezinden der XVI^de: ‘De toestand van martelaar zijn, om het geloof gevangen zitten, was in de plaats gekomen van het monnik of non zijn, van het geestelijke leven.’

Tekst.

Veelderhande gheestelicke liedekens [Emden], 1558, (beschreven door Dr. F.C. Wieder, De Schriftuurlijke liedekens, 's-Grav. 1900, bl. 139, nr. XXXIX), Sign. T v^o, ‘na de wijse: Veriubileert’, hierboven weergegeven; - Veelderhande liedekens, Amst. 1599, bl. 213 v^o, zelfde tekst, ‘nae de wijse: Verjubileert, ghy Venus jonghen’. - ‘Dit lied is van eene vrouw, die dikwijls tegen de zonde moet strijden, maar die door Gods goedheid weder opgericht wordt’ (Dr. F.C.W.). - Het is dezelfde strijd tusschen ‘tvleesch’ en den geest (vgl. hiervoren nr. 701, bl. 2687, str. 4), dien men in de 15^de-eeuwsche geestelijke liederen ontmoet. Zoo leest men in Hoffmann v.F.'s Niederl. geistl. Ldr., 1854, nr. 56, bl. 125, str. 3:

O schalc natuur (tvleesch), ghi wort mi suur

altijt in mi te temmen;

en nr. 63, bl. 137, str. 2 en 7:

Natuurken, du moetste di liden
dijns herten onghevoech.

Hier bi so mach men merken,
hoe menich edel hertken staet [stout (?)],
dat sijn natuur moet crenken
ende smedet daer op dat gout.

Melodie.

In het Lb. met emblemata, van c. 1635, Hs. nr. 19544 der K. Brusselsche Bibliotheek, komt, onder nr. 43, een lied voor met aanvangsstrophe:

Verjubileert u, ghy Venus jonghen,
in desen lustelycken tijt,
een vrolijck liedeken wordt u gezongen,
omdat gy Venus kinderen zijt.

Dit lied voert aldaar tot wijsaanduiding: ‘op de stem van Susanna’, stem die slaat op het lied: ‘Ghy mannen ende vrouwen’; zie hiervoren III, nr. 670, bl. 2571. - ‘Ghy mannen’, enz., werd voorgedragen op de Fransche melodie: ‘O

[p. 2696]

nuict, jalouse nuict’, welke ook diende voor het lied van ‘Mijn here van Mallegem’; zie hiervoren I, bl. 73 vlg., 617 vlg., en III, bl. 1975.

De wijs: ‘Verjubileert u ghy Venus jonghers’, wordt aangehaald in Refereynen ende liedekens van Diversche Rhetoricienen... ghelesen en ghesonghen binnen Bruessele (26 Juni 1562), Bruessele, Michiel van Hamont, 1563, bl. 51, voor: ‘Wilt wt den slape’, terwijl ‘Verjubileert ghy Venus jonghen’ nog wordt aangehaald in Veelderhande liedekens, 1599, bl. 282 r^o, voor: ‘O cranckheyt des vleesch, nu wilt u treuren laten’.