Het oude Nederlandsche lied. Deel 3

[p. 2632]

683. Criste du biste licht ende dach.

1.
Criste du biste licht ende dach,
voor di sich niemant verberghen en mach;
een licht van licht men di verstaet,
een salich licht ghi ons verclaert.

2.
Ic bidde di, heilighe here di,
in deser nacht behoede mi;
in di so si die ruste mijn,
laet ons desen nacht in vreden sijn.

3.
Verdrijft des swaren slapes vrist,
gheeft ons te ontgaen des viandes list,
dat vleische dat suver ende reine si,
so stae wi sware sorghen vri.

4.
Nu slapet oghe sonder leit,
dat herte waket in stedicheit;
bescherme ons Godes rechter hant,
verloost ons van der sonden bant.

5.
Beschermer alre kerstenheit,
dijn hulpe sterc si ons bereit;
nu helpet ons Here uut alre noot
door dijn heilighe vijf wonden root.

6.
Ghedenke Here der sware tijt
die in den live ghevanghen leit;
der sielen, die du hevest verloost,
der ghevet, lieve Heer, uwen ewighen troost.

7.
Des vaders cracht, des sones const,
des heilighen gheestes goede gonst
hebt lof ende eer ende weerdicheit
door dijn onghemeten ewicheit.

3, 1. vrist = tijd.

[p. 2633]

Tekst.

Hoffmann v.F., Niederl. geistl. Ldr., 1854, nr. 113, bl. 229, zonder wijsaanduiding, naar het 15^de-eeuwsche Hs. thans 8,155 der K. Bibl. te Berlijn, hierboven weergegeven. Verder te vinden met aanvang: ‘Christe ghy zijt dach ende licht’, in Dit is een schoon suyverlijck boecxken, geest. goedk. Antw. 1570; uitg. Amst. Cornelis Claesz., z.j. bl. 34 r^o, en: ‘Christe ghy zijt’, enz. in Veelderhande Schrift. leysenen, 't Hantw., z.j., geest. goedk. 1587, sign. G 2 v^o, telkens zonder wijsaanduiding; - S. Theodotus, Paradys der geest. ende kerck. lofsanghen, Antw. 1648, bl. 742, ‘Christe die daer zijt dagh en licht’, ‘op de selvighe toon’.

Deze tekst is eene navolging van de oude hymne: ‘Christe qui lux es et dies’, gedicht naar het voorbeeld der Ambrosiaansche hymnen; afstammend, volgens Wackernagel, uit de VII^de eeuw, volgens Mone uit de VIII^ste; zie W. Bäumker, Das katholische deutsche Kirchenlied II (1883) nr. 246, bl. 246. - Naar Dit is een suverlijck boecxken, Amst. Harmen Janszoon Muller, haalt Dr. F.C. Wieder, De Schrift. liedekens, 's-Grav. 1900, bl. 131, eene lezing aan: ‘Christe du bist dach ende licht’, vertaling uit het Duitsch, waarvan het niet zeker is of zij teruggaat op de 15^de-eeuwsche redactie, Wackernagel, Das deutsche Kirchenlied II (1867), nr. 564, of op de Hervormde van 1526 (id. III, 1870), nr. 161.

Eene navolging: ‘Christe die daer zijt den dagh en 't licht’, enz. van Mantelius (Pater Mantels), geboren te Hasselt, voorkomende in zijn boek: Dagh van Devotie enz., Antw. H. Aertssens, 1633, vindt men herdrukt in 't Daghet, Hasselt, I (1885) bl. 60.

Voor Duitsche navolgingen van de XV^de tot de XVI^de eeuw, en de Duitsche lezingen van de melodie zie: Hoffmann v.F., Gesch. des deutschen Kirchenliedes, 3^de uitg. 1861, nr. 153-6, bl. 289 vlg.; - R. von Liliencron, Hist. Volksldr. der Deutschen, Nachtrag, 1869, nr. 17, bl. 37; - W. Bäumker, t.a.p., - J. Zahn, Die Melodien der deutschen evangelischen Kirchenlieder, I, (1889) nr. 343, bl. 97.

Melodie.

De hymne: ‘Christe qui lux’ enz. wordt in de kerk voorgedragen op de melodie van de Ambrosiaansche hymne: ‘Te lucis ante terminum’; zie hiervoren III, nr. 681, bl. 2629.