Het oude Nederlandsche lied. Deel 3

[p. 2544]

662. Hoe sie'k 't aensigt dus blymoedigh.
(Van de H. Agniet)

1.
Hoe sie'k 't aensigt dus blymoedigh
van de reyne maegd Agniet?
Waer nae gaet sy toch soo spoedigh
middel door't gemeen verdriet?

Stroyd roo roos' en lelij-blaen,

Agnes sal te bruyloft gaen.

2.
Bruyloft, die den grootsten koning,
voor een kort besuerde leyd,
in sijn hemel-rijcksche wooningh
sijn vriendinne heeft bereyd.

Stroyd, enz.

3.
D' eelste maget was verwesen
om haer bruygoms wil te swaerd;
groot' en kleynen saghmen vresen,
sy alleen gingh onvervaert.

Stroyd, enz.

4.
't Weenden al, wat haer passeren
over straet sagh na 't schavot,
sy alleen gingh triumpheren
over haer getrocken lot.

Stroyd, enz.

5.
Noyt en sachmen bruyd soo trachten
na 't verlangde bruylofs-bed,
als het reyne lam wel jachte
na de dood, voor Christus wet.

Stroyd, enz.

6.
‘Iesu, Heer! 'k en bens niet waerdigh,
och! hoe kom ick aen 't geluck?
Nu, scherp-rechter, maeckt u vaerdigh,
waer toe dient dit langh vertuck?’

Stroyd, enz.

[p. 2545]

 

7.

 

Ach, hoe was den beul te moede!

 

ach, hoe reden hem de leen!

 

eer hy 't halsje dorst, bebloeden,

 

eer sy 't hoofjen kreeg beneen.

 

Stroyd, enz.

 

 

 

8.

 

D' armen man bestond te baren

 

met veel schrickelijck gelaets

 

om het meysjen te vervaren;

 

maer, eylacen, 't had geen plaets.

 

Stroyd, enz.

 

 

 

9.

 

‘Sal ick dan mijn sabel schaerden,

 

sal mijn hand dan sijn soo stout,

 

op een stroot van sulcken waerde

 

min dan dertien jaren oud?

 

Stroyd, enz.

 

 

 

10.

 

‘Agnes, hoordt eens hoe de menschen

 

hier rondom, uyt goeder deugd,

 

naer uw' echt en leven wenschen?

 

Spaerdt toch uw' geblomde jeugd.’

 

Stroyd, enz.

 

 

 

11.

 

- ‘Swijgt: ghy raedt ter quader trouwen,

 

dit waer al te onbeleeft,

 

met dien bruygom wil ick't houwen,

 

die my eerst verkoren heeft.’

 

Stroyd, enz.

 

 

 

12.

 

‘Doet u ampt! waer is den degen

 

die my, door een korte dood,

 

al te opgehoopten segen,

 

storten sal in d'open schoot.

 

Stroyd, enz.

 

 

 

13.

 

‘Doet u ampt en laet verdwijnen

 

't lichaem, 't welck de oogen sien

 

kunnen, die'k te mijnder pijnen

 

haet, en niet en kan verbien.’

 

Stroyd, enz.

 

 

 

14.

 

Hier mee stondtse, badtse, booghse

 

onder 't swaerd het teere vleysch;

 

't hoofd viel af, maar opwaerts vloogse

 

met de siel naer Gods palleys.

 

Stroyd, enz.

 

 

 

15.

 

Maer nu sy haer strijd volstreden

 

end' ontfangen heeft de croon,

 

soo wils' ons door haer gebeden

 

gunstigh zijn voor Godes throon.

 

Dat wy oock, door d'eyge baen,

 

met haer eens te bruyloft gaen.

 

 

 

16.

 

Amen, Agnes, God wilt gheven!

 

in wiens oogen ghy behaeght

 

hebt door een reyn-lijdsaem leven.

 

Bidt voor ons dan, waerde maegt,

 

dat wy oock, door d'eyge baen,

 

met u eens te bruyloft gaen.

7, 2. reden = beefden. - 8, 1. te baren = te keer gaan, zich aanstellen. - 14, 1. Hier mēde.

Tekst.

Stalpaert, Gulde-iaers feest-dagen, Antw. 1635, bl. 106, ‘S. Agnes-bruyloft, XXI. Ianuarij. Stem: Als't begint’ tekst hierboven. - Meer dan eene eeuw later vindt men het fraaie lied nog terug in Oude en nieuwe lofzangen door J. S[tichter], Amst. 1740. Derde deel (Oude en nieuwe geest. liedekens), Amst. z.j., bl. 10, ‘op de wijse: Philis quam Philander tegen ofte Rosemont die lag gedoken’; daarnaar Lè Jeune, Volkszangen, 's-Grav. 1828, bl. 144, zonder vermelding van den naam des dichters; - J.A. Alberdingk Thijm, Gedichten uit de verschillende tijdperken, Amst. 1852, II, bl. 291, naar Gulde-iaers f.d.; - Rond den heerd, Brugge, II (1867), bl. 61, onder den naam van ‘Anna Bijns, Begijntje’.

[p. 2546]

Melodie.

Stalpaert, t.a.p., hierboven weergegeven; - Id. Extractum catholicum, Loven 1631, bl. 411, zelfde melodie, met wijsaanduiding: ‘Fillis kwam Philander tegen’, voor: ‘Iesu! laet mijn ziel verharden’.

‘Philis (Phillis, Phyllis, Fillis) quam’, enz., aangeh. als stem: a) Amst. Pegasus, 1627, bl. 101, met de melodie, voor: ‘Siet, hoe schoon de rype aaren’; - b) D.P. Pers, Bellerophon, Amst. 1633, bl. 164, voor: ‘Altydt hoort men van krakeelen’.

De tekst: ‘Rosemont die lag gedoken’, komt voor in Delfschen Helicon, 1729, bl. 5, stem: ‘Elida, ô soete diertje’. De wijsaanduiding ‘Rosemont’, enz., die zich in vele 17^de- en 18^de-eeuwsche liederboeken voordoet, is reeds te vinden bij I.H. Krul, Pampiere wereld, Amst. 1644, ‘Christelyke offerande’, bl. 166, voor: ‘Mach men niet te recht gelijken’.

De melodie ‘Rosemont’, enz., komt voor bij D.P. Pers, De laetste vernieuwde Urania, Amst. 1656, bl. 158, voor: ‘Wie sou immermeer gelooven’, en Id., Amst. 1669, herdrukt door J.H. Scheltema, Nederlandsche liederen uit vroegeren tijd, Leiden 1885, bl. 191; - variante in: Evangelische leeuwerck, Antw. 1682, II, bl. 228. voor: ‘Altijt moet men hooglick achten’; - Den singende zwaan, Leyden 1728, bl. 74, voor: ‘Alderoudste stad der steden’, met wijsaanduiding: ‘Adonai, genadigh Heere’ (tekst en melodie van dit laatste lied in Het prieel der gheest. mel., Brugge 1609, bl. 3), ‘ofte: Philis quam Philander tegen, ofte: Rosemond die lag gedoken’; - Drieduym, d'Enchuyser ybocken, Enkhuizen, z.j., bl. 29, voor: ‘Uffvrauw Zoorke main gooidinne’. Deze variante van de melodie werd mede herdrukt door J.H. Scheltema, t.a.p.