Het oude Nederlandsche lied. Deel 3

[p. 2338]

597. Christe, warachtig pellicaen.

1.
Christe, warachtig pellicaen,
een pellicaen ghepresen,
ons vlees hebt ghy ghenomen aen,
ghy wild' ons broeder wesen;
ghy hebt u borst open ghedaen,
u bloet hebt ghy wt laten gaen
om ons al te ghenesen.

2.
Ghy zijt voorwaer dat eeuwich broot,
fonteyn van d' eeuwich leven;
al zijn wy naer de siele doot,
door u soo wort verdreven
alle ghebreck en alle noot;
die u ontfangt, al is hy bloot,
rijckdom wort hem ghegeven.

3.
O soeten Heer, o Vader goet,
o Heere der heyrcrachten,
ghy compt betalen Adams boet,
verlossen all' gheslachten;

[p. 2339]

 

maer Heer, hoe schinct ghy overvloet,

 

u precieus en dierbaer bloet!

 

Och laet ons dat groot achten.

 

 

 

4.

 

Tis een warachtig sacrament

 

dat Jesus self instelde,

 

eer dat begost zijn groot torment;

 

int claer hy dat vertelde:

 

‘dit is een spijs seer excellent,

 

neemt, nut myn lichaem ongheschent;’

 

hy haer dat soo beveelde.

 

 

 

5.

 

O Jesu, zijt ghebenedijt,

 

dat door vijf woorden crachtich

 

een suyver broot sonder respijt

 

wort u persoon warachtich;

 

och ketters, legt toch af u spijt,

 

en weest ghedachtich t' allen tijt

 

dat Godts woort is almachtich.

1, 2. De zin is: Evenals de pelikaan (volgens het volksgeloof) zijn jongen met zijn bloed laaft, kwam Christus voor ons zijn bloed storten. Vgl. hiervoren III, nr. 541, bl. 2126: ‘Nu laet ons dancken ende loven’, str. 1, v. 5, aant. - De voorlaatste strophe van het Adoro te devote begint: Pie pelicane, Jesu Domine. - 1, 4. Het Paradiis, enz.: ghy woudt. - 4, 3 en 4. Het Paradiis, enz.: in sijn lest' avendtmael seer jent, in 't klaer hy dat vertelde. - 4, 7. Id.: aldus hy dat bevelde. - 5, 2. Volgens de Consecratie van de mis: hoc est enim corpus meum. De drie Evang. (Matth., Mare. en Luc.) geven enim niet. - 5, 5 en 6. Het Paradiis, enz.: ketters, die ongheloovich zijt, weest doch ghedachtich, enz.

Tekst.

Het prieel der gheestelijcke melodie, Brugghe 1609, bl. 99, ‘op de wijse alsoot beghint’, hierboven weergegeven; - Het Paradiis der gheesteliicker vreuchden, Antw. 1617, bl. 107, ‘op de wijse: Och Amsterdam, ghy doet my pyn’. - Wellicht slaat deze laatste wijs op een lied in den aard van: ‘O radt van avontueren // wilt ghy schier omme slaen’, of: ‘Och Amsterdam, och Amsterdam // ghy zijt zoo schoonen stee’ (H.J. van Lummel, Nieuw Geuzenlied-boek, nrs. 75 en 76, bl. 173 vlg.), waarin wordt geklaagd over Amsterdam, dat tot in 1578 de Spaansche zijde hield.

Melodie.

Het prieel, t.a.p.; zie hiervoren II, nr. 449, bl. 1721, de melodie: ‘Maximilianus de Bossu’; zie vooral de lezing IV, bl. 1726. - Eene tweede melodie, met opschrift: ‘Christe waerachtigh Pellicaen’, komt voor in Benedictus van Haeften's verzameling: Den lust-hof der christelycke leeringhe, Antw. 1622, bl. 22. De eerste strophe volgt:

[p. 2340]

Een re - de-lijck Schep-sel seer schoon
Heeft Godt u, mensch, ghe-scha - pen /
Om dat ghy soud' in 's He-mels throon
Met Hem ghe-nugh - te ra - - pen.
Hebt ghy dan lust tot sul - cken loon /
Mindt Godt / doet ar-beydt om de kroon/
Waeckt / bidt / en wilt niet sla - pen.

Dezelfde melodie, met dezelfde wijsaanduiding, is te vinden in Evangelische leeuwerck, door C.d.P. (Chr. de Placker), Antw. 1682, I, bl. 63. - Eindelijk vindt men in Den boeck der gheest. sanghen (Den bliiden requiem), Antw. 1631, bl. 77, ‘op de wijse: ‘Christe waerachtich pellicaen’, met de volgende eerste strophe, eene zangwijs, die veel overeenkomst heeft met de Fransche: ‘Quand le berger revient des champs’; zie hiervoren II, nr. 458, bl. 1755, de melodie: ‘Weest nu verblyt te deser tyt’.

Sa - lich die sie - le die God socht' /
en in Godt sta-dich woon-de;
die o - ver al waer dat sy mocht',
haer pu - re lief - de toon - de:
die haer ver-stierf / en - de uyt ginck /
en haer hert aen de Schep - per hinck;
die haer met vreugh-den croon - de.